Survivor
Member
yaşamımızın ne vakit sonlanacağı ya da vefat anında nelerin olabileceği üzere sorular insanlık tarihinin en büyük gizemleri içinde yer alıyor. Neredeyse bütün kültür, inanç ve mitler ömrün manasına, mevtten daha sonraki ihtimallere bir açıklama getirse de biroldukça kişi bilhassa mevt anında nelerin yaşanabileceğine dair yapılan bilimsel araştırmaları ilgiyle takip ediyor. Vefata yakın tecrübeleri anlatan araştırmaların en çarpıcı olanlarından biri ise ABD’nin New York kentinde yapıldı. Ağır bakım ünitesinde bakılırsavli İngiliz bir tabibin öncülüğünde yapılan araştırmada “Hayat nedir? Ne vakit sona eriyor?” üzere sorulara karşılık arandı.
ÇEYREK ASIR BOYUNCA ARAŞTIRDI
ABD’nin New York kentindeki bir tıp merkezinde çalışan İngiliz tabip Dr. Sam Parnia, hayatı boyunca bir epeyce sefer dramatik ölümlere ya da mucizevi kurtuluşlara şahitlik etti. Yoğun bakım ünitesinde geçen uzun yıllar kararında hayat ve mevt içindeki ince çizgide yürüyen bireylerle geliştirdiği bağlantı, onu tüm dünyaya tanıtan bir araştırmaya önderlik etmesiyle sonuçlandı.
Yoğun bakım ünitesinde kalp krizi geçiren şahısları hayata döndürmeye çalışan İngiliz hekim, hastaların o kritik anlarda sıhhat gruplarını duyup duymadıklarını ya da şuurlarının ne kadarını kullanabildiklerini araştırmaya karar verdi. Tam 25 yıl boyunca araştırma takımıyla birlikte bu soruların peşinden koşan hekim ve NYU Langone Health ekibi, biroldukca kişinin dikkatini çeken değerli sonuçlara ulaştı.
‘VÜCUDUNA GERİ DÖN!’
Kalp krizi geçirdikten daha sonra hayata dönen toplamda 567 bayan ve erkek hasta üzerinde yapılan araştırmalarda birinci vakit içinderda 53 kişinin reaksiyonları izlendi. Araştırmacılar, hastaların beyinlerine bir izleme aygıtı taktı. Bu izleme aygıtı yardımıyla beyinlerinin bilgi alıp almadığına dair bir sinyal olup olmadığı takip edildi.
Hastalar tedavi edilirken bir yandan da önlerine bir ekran konuldu. ‘Elma’, ‘armut’ ve ‘muz’ üzere sıradan sözler 5 dakikada bir hastalara sesli klip olarak hastalara dinletildi, bu sesli klibe sözcüklere ilişkin görseller de eşlik etti. Bu şahıslardan ikisi kalp masajı esnasında sıhhat gorevlilerini duyduklarını hatırladı, kimileri ise kendilerini bir konuta hakikat yürürken gördüklerini söylemiş oldu.
Bir hasta göğsünün ovuşturulduğunu hissederken, biroldukca hasta ise hayal gibisi tecrübeler yaşadıklarını paylaştı. Bu hayaller içinde müzik söyleyen balıkçı da vardı, ölmüş bir bayan da. Bir hasta yıllar evvel kaybettiği büyükannesinin kendisine “Vücuduna geri dön!” söylemiş olduğini söylerken bir öbür hasta ise ateşler ortasında cehennemde yandığını söylemiş oldu.
‘BEYNİN BİR OYUNU OLARAK AÇIKLANAMAZ’
Yaşadığı tecrübeleri araştırmacılarla paylaşan hastalardan sadece yüzde 10’u hayatta kalarak taburcu edilebildi. Öbür hastalar ise ya hayatlarını kaybetti ya da hissettiklerini aktarabilecek bir güzelleşme gösteremedi. Araştırmanın başındaki Dr. Parnia, “Bu hatırlanan tecrübeler ve beyin dalgasındaki hareketlilik, vefata yakın anların birinci belirtileri olabilir. sonuçlarımız, mevtin eşiğindeyken insanların eşsiz bir içsel tecrübe yaşadıklarına dair ispatlar sunuyor” dedi.
Hastaların yaşadıkları tecrübenin ‘ölmekte olan bir beynin oyunu’ biçiminde açıklanamayacağının altını çizen Dr. Parnia, “İnsanların yaşadıkları tecrübenin bir halüsinasyon ya da sanrı olmadığını, hayatın bitmeye en yakın olduğu anda ortaya çıkan gerçek tecrübeler olduğunu ortaya çıkarttık” diye konuştu.
ÖLÜME YAKLAŞANLARIN YAŞADIĞI 5 DENEYİM
Dr. Parnia ve grubu, mevte yaklaşan hastalarının yaşadığı tecrübeleri 5 ana başlıkta şöyleki toparladı:
1- CPR’nin (suni teneffüs ve kalbinin bulunduğu bölgeye el ile baskı uygulanması metodu, kalp masajı da olarak açıklanabilir) bedenleri üstündeki tesirlerini olduğu üzere hissetmek
2- Sıhhat vazifelilerinin onları tedavi ettiğini duymak
3- CPR daha sonrasındaki ağır bakımdaki faaliyetleri hatırlamak
4- Hayatlarını ve öbürleri üstündeki tesirlerini değerlendirmek
5- Çoğunlukla konut olarak algılanan bir varış noktasına gerçek yürümek
Dr. Parnia, bu hususlar içinde en şaşırtan ve yaygın tecrübenin, ‘kişinin kendi hayatını ve öbürleri üstündeki tesirlerini düşünmek’ olduğunu söylemiş oldu.
‘İSKEMİ DENİLEN BEYİN HASARINDAN KAYNAKLANABİLİR’
Dünyada epeyce konuşulan araştırmayla ilgili konuşan Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ramazan Sarı, araştırmada yer alan hasta tecrübelerinin subjektifliğine dikkat çekti. Bu tecrübelerin bireylere mahsus olduğunu ve datalara dayalı, ölçülebilir şeyler olmadığını söyleyen Doç. Dr. Sarı, hastaların beyinlerini nasıl kullandıklarını anlamak için işlevsel MR denilen bir tarama yapıldığını ve bu türlü hastaların uzuvlarını nasıl kullandıklarını anladıklarını söylemiş oldu. Doç. Dr. Sarı, şu yorumda bulundu:
“Bu işin nitekim kayıt alına alınabilmesi için kişinin o esnada bir işlev gerçekleştirmesi lazım. Lakin araştırmada bireylerin bu biçimde bir harekette bulunabilmesi mümkün değil.”
Ölümden dönme ya da koma üzere durumlarda beyin ortasındaki hareketliliğin karmaşıklığına dikkat çeken Doç. Dr. Ramazan Sarı, şahısların vefata yaklaştıklarında beyinlerinde ‘iskemi’ denilen hasarların oluştuğunu söylemiş oldu. Doç. Dr. Sarı, “Gerçekliği olmayan şeyleri görme durumu da kelam konusu olabilir. Yani ‘Ölümden döndüm’ denilerek paylaşılan anılar tahminen de beyindeki iskemiye bağlı hasarlardan çıkmış anılar ya da anı üzere gözüken şeyler olabilir” diye konuştu. Doç. Dr. Sarı ayrıyeten mevt anında hissedilenler hakkında şu an için kesin bir yorum yapılamayacağının da altını çizdi.
ÇEYREK ASIR BOYUNCA ARAŞTIRDI
ABD’nin New York kentindeki bir tıp merkezinde çalışan İngiliz tabip Dr. Sam Parnia, hayatı boyunca bir epeyce sefer dramatik ölümlere ya da mucizevi kurtuluşlara şahitlik etti. Yoğun bakım ünitesinde geçen uzun yıllar kararında hayat ve mevt içindeki ince çizgide yürüyen bireylerle geliştirdiği bağlantı, onu tüm dünyaya tanıtan bir araştırmaya önderlik etmesiyle sonuçlandı.
Yoğun bakım ünitesinde kalp krizi geçiren şahısları hayata döndürmeye çalışan İngiliz hekim, hastaların o kritik anlarda sıhhat gruplarını duyup duymadıklarını ya da şuurlarının ne kadarını kullanabildiklerini araştırmaya karar verdi. Tam 25 yıl boyunca araştırma takımıyla birlikte bu soruların peşinden koşan hekim ve NYU Langone Health ekibi, biroldukca kişinin dikkatini çeken değerli sonuçlara ulaştı.
‘VÜCUDUNA GERİ DÖN!’
Kalp krizi geçirdikten daha sonra hayata dönen toplamda 567 bayan ve erkek hasta üzerinde yapılan araştırmalarda birinci vakit içinderda 53 kişinin reaksiyonları izlendi. Araştırmacılar, hastaların beyinlerine bir izleme aygıtı taktı. Bu izleme aygıtı yardımıyla beyinlerinin bilgi alıp almadığına dair bir sinyal olup olmadığı takip edildi.
Hastalar tedavi edilirken bir yandan da önlerine bir ekran konuldu. ‘Elma’, ‘armut’ ve ‘muz’ üzere sıradan sözler 5 dakikada bir hastalara sesli klip olarak hastalara dinletildi, bu sesli klibe sözcüklere ilişkin görseller de eşlik etti. Bu şahıslardan ikisi kalp masajı esnasında sıhhat gorevlilerini duyduklarını hatırladı, kimileri ise kendilerini bir konuta hakikat yürürken gördüklerini söylemiş oldu.
Bir hasta göğsünün ovuşturulduğunu hissederken, biroldukca hasta ise hayal gibisi tecrübeler yaşadıklarını paylaştı. Bu hayaller içinde müzik söyleyen balıkçı da vardı, ölmüş bir bayan da. Bir hasta yıllar evvel kaybettiği büyükannesinin kendisine “Vücuduna geri dön!” söylemiş olduğini söylerken bir öbür hasta ise ateşler ortasında cehennemde yandığını söylemiş oldu.
‘BEYNİN BİR OYUNU OLARAK AÇIKLANAMAZ’
Yaşadığı tecrübeleri araştırmacılarla paylaşan hastalardan sadece yüzde 10’u hayatta kalarak taburcu edilebildi. Öbür hastalar ise ya hayatlarını kaybetti ya da hissettiklerini aktarabilecek bir güzelleşme gösteremedi. Araştırmanın başındaki Dr. Parnia, “Bu hatırlanan tecrübeler ve beyin dalgasındaki hareketlilik, vefata yakın anların birinci belirtileri olabilir. sonuçlarımız, mevtin eşiğindeyken insanların eşsiz bir içsel tecrübe yaşadıklarına dair ispatlar sunuyor” dedi.
Hastaların yaşadıkları tecrübenin ‘ölmekte olan bir beynin oyunu’ biçiminde açıklanamayacağının altını çizen Dr. Parnia, “İnsanların yaşadıkları tecrübenin bir halüsinasyon ya da sanrı olmadığını, hayatın bitmeye en yakın olduğu anda ortaya çıkan gerçek tecrübeler olduğunu ortaya çıkarttık” diye konuştu.
ÖLÜME YAKLAŞANLARIN YAŞADIĞI 5 DENEYİM
Dr. Parnia ve grubu, mevte yaklaşan hastalarının yaşadığı tecrübeleri 5 ana başlıkta şöyleki toparladı:
1- CPR’nin (suni teneffüs ve kalbinin bulunduğu bölgeye el ile baskı uygulanması metodu, kalp masajı da olarak açıklanabilir) bedenleri üstündeki tesirlerini olduğu üzere hissetmek
2- Sıhhat vazifelilerinin onları tedavi ettiğini duymak
3- CPR daha sonrasındaki ağır bakımdaki faaliyetleri hatırlamak
4- Hayatlarını ve öbürleri üstündeki tesirlerini değerlendirmek
5- Çoğunlukla konut olarak algılanan bir varış noktasına gerçek yürümek
Dr. Parnia, bu hususlar içinde en şaşırtan ve yaygın tecrübenin, ‘kişinin kendi hayatını ve öbürleri üstündeki tesirlerini düşünmek’ olduğunu söylemiş oldu.
‘İSKEMİ DENİLEN BEYİN HASARINDAN KAYNAKLANABİLİR’
Dünyada epeyce konuşulan araştırmayla ilgili konuşan Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ramazan Sarı, araştırmada yer alan hasta tecrübelerinin subjektifliğine dikkat çekti. Bu tecrübelerin bireylere mahsus olduğunu ve datalara dayalı, ölçülebilir şeyler olmadığını söyleyen Doç. Dr. Sarı, hastaların beyinlerini nasıl kullandıklarını anlamak için işlevsel MR denilen bir tarama yapıldığını ve bu türlü hastaların uzuvlarını nasıl kullandıklarını anladıklarını söylemiş oldu. Doç. Dr. Sarı, şu yorumda bulundu:
“Bu işin nitekim kayıt alına alınabilmesi için kişinin o esnada bir işlev gerçekleştirmesi lazım. Lakin araştırmada bireylerin bu biçimde bir harekette bulunabilmesi mümkün değil.”
Ölümden dönme ya da koma üzere durumlarda beyin ortasındaki hareketliliğin karmaşıklığına dikkat çeken Doç. Dr. Ramazan Sarı, şahısların vefata yaklaştıklarında beyinlerinde ‘iskemi’ denilen hasarların oluştuğunu söylemiş oldu. Doç. Dr. Sarı, “Gerçekliği olmayan şeyleri görme durumu da kelam konusu olabilir. Yani ‘Ölümden döndüm’ denilerek paylaşılan anılar tahminen de beyindeki iskemiye bağlı hasarlardan çıkmış anılar ya da anı üzere gözüken şeyler olabilir” diye konuştu. Doç. Dr. Sarı ayrıyeten mevt anında hissedilenler hakkında şu an için kesin bir yorum yapılamayacağının da altını çizdi.