Survivor
Member
İkinci derece sarsıntı neslinde yer alan Türkiye, bu gerçeği Düzce’de dün sabah 04.08’de meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki zelzeleyle bir sefer daha hatırladı. Biroldukça uzmanın “Sürpriz değildi” olarak yorumladığı zelzele, başta İstanbul olmak üzere bir fazlaca vilayette hissedildi, biroldukca vatandaş yaşadıkları endişe niçiniyle geceyi sokaklarda geçirdi. Düzce’deki son sarsıntıdan daha sonra tüm gözler Karadere Fayı’na çevrilirken, Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Afet İdare Uygulama ve Araştırma Merkezi (AYM) Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Utkucu 1943’ten daha sonra ne kadarının kırıldığı bilinmeyen Hendek fayına dikkat çekti.
Prof. Dr. Murat Utkucu
23’ÜNCÜ YILI MÜNASEBETİYLE RAPOR HAZIRLAMIŞTI
1999’daki Düzce Depremi’nin 23’üncü yılı ötürüsıyla geçtiğimiz günlerde ‘Türkiye’de Vakit Bağımlı Sarsıntı Gerilme Etkileşimlerinin Modellenmesi ve Zelzele Tehlikesi Üzerine Çıkarımlar’ başlıklı bir rapor hazırlayan Prof. Dr. Murat Utkucu, Düzce’deki son sarsıntı hakkında değerli açıklamalarda bulundu.
Son yaşanan sarsıntı hakkında net konuşmak için çabucak hemen erken olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Utkucu, sarsıntının Gölyaka ilçe merkezinin kuzeyinde meydana geldiğini söyleyerek şunları söylemiş oldu:
“Deprem, Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) üzerinde oluşan Gölcük Sarsıntısı kırığının en doğu kesimini oluşturan Karadere fayının kuzeydoğuya gerçek uzanan ve Düzce Ovası’nı güneybatıdan sınırlayan fay üzerinde meydana geldi.”
‘KARADERE 1999’DA KIRILMIŞTI’
KAFZ’ın Bolu yakınlarında iki kola ayrıldığını söyleyen Prof. Dr. Utkucu, güney kolun Bolu-Gerede (1944), Abant (1957) ve Mudurnu Vadisi (1967) sarsıntıları ile kırıldığını hatırlattı. Kuzey kolda bir hareketliliğin yaşandığını söyleyen Prof. Dr. Utkucu, “Düzce Depremi’ni oluşturan Düzce fayı, batıda Karadere fay modülü ve doğuda Bakacak-Elmalık faylarıyla bir arada kuzey kolu oluşturuyor. Karadere fay kesimi 1999’daki Gölcük Zelzelesi sırasında kırılmıştı. Bu sebeple Düzce’deki sarsıntının bir bakıma Gölcük’teki zelzele kırığının doğuya gerçek bir uzantısı olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Prof. Dr. Utkucu, Gölyaka’daki zelzelenin tektonik açıdan canlı bir bölgede meydana gelmesinin ‘olağan dışı’ olmadığını vurgulayarak 1999’da Gölcük’te meydana gelen 7.4’lük sarsıntıdan daha sonra Karadere Fayı, Sapanca, Akyazı, Gölcük ve Karamürsel üzere en az 5 fayın zelzele oluşturduğunu söylemiş oldu.
BAKACAK-ELMALIK FAY SINIRINDA SON DURUM
Gölcük Depremi’nde kırılan bir kısmın Düzce Fayı’nı oluşturan 4 kesimden biri olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Murat Utkucu, yaşanan zelzele daha sonrasında tehlikenin artıp atmadığına ait, “kimi vakit zelzeleler, bir daha sonraki sarsıntının tesirini artırabilecek ya da azaltılabilecek nitelikte olabilir” yorumunda bulundu.
“Düzce’de 1999’da yaşanan zelzele Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) ana uzanımı ile ortadaki ilişkiyi sağlayan Bakacak ve Elmalık faylarının bir zelzele üretip üretmeyeceğini tartışma konusu haline getirmişti” diyen Prof. Dr. Utkucu, Bakacak-Elmalık fay sınırında bir zelzele beklenildiğini söyleyerek, “Fakat bu zelzelenin ne vakit olabileceğini ya da tesirlerini lakin şu anki durumu tahlil ettikten daha sonra söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘HENDEK FAYI İLE İLGİLİ KÂFİ BİLGİMİZ YOK’
Bölgede Bakacak ve Elmalık fay sınırı dışında Hendek Fayı’ndaki tehlikeye işaret eden Prof. Dr. Murat Utkucu, “1943’teki Hendek Depremi’nde Hendek fayının ne kadarının kırıldığını bilmiyoruz. Ayrıyeten 1878 yılında Sapanca ve Adapazarı’nda yıkıma yol açan zelzelenin hangi fay üzerinde olduğu da bilinmiyor. Hendek fayının yer bilimleri açısından araştırılması gerekiyor” diye konuştu.
KAFZ ile temaslı ikincil bir fay olan Hendek fayının Gümüşova-Hendek-Adapazarı sınırında uzandığını söyleyen Prof. Dr. Utkucu, fayın Adapazarı Ovası ortasında çökeller altında izlenemediğine dikkat çekti. Prof. Dr. Utkucu, Hendek Fayı ile ilgili kâfi bilgiye sahip olunmadığını ve geçmişte hangi fayların yıkıma sebep olduğunun tam olarak bilinmediğini vurgulayarak, “Yeterli bilgiye sahip olunmaması Hendek fayının getireceği tehlikenin boyutlarını varsayım etmeyi de zorlaştırıyor” yorumunda bulundu.
‘SAKARYA’DA HASAR OLUŞTURMA İHTİMALİ YÜKSEK’
KAFZ’ın kuzey kolunun Doğu Marmara Denizi ortasında kalan kısmının 1766 yılından beri tam 256 yıldır zelzele üretmediğine dikkat çeken Prof. Dr. Murat Utkucu, kırılmamış kısımın megakent İstanbul için büyük bir tehlike oluşturduğunu hatırlattı.
Doğu Marmara Denizi altındaki sismik boşluğun Sakarya’da hasar oluşturmasının uzak bir ihtimal olmadığının altını çizen Doç. Dr. Utkucu, “1912’deki Mürefte-Şarköy Zelzelesi küçük bile olsa Sakarya’da hasar oluşturmuştu. 1894’teki İstanbul Zelzelesi de Adapazarı’nda değerli bir yıkıma yol açmıştı. 1999’daki Gölcük Depremi’nde de Sakarya merkez üssü olmadığı biçimde önemli biçimde etkilenmişti. Bu yüzden Doğu Marmara Denizi altındaki sismik boşluğun yer şartları ve yapı kalitesini de dikkate aldığımızda Sakarya’da hasar oluşturması mümkünlüğü düşük değil” diye konuştu.
3 İLE DİKKAT!
Doğu Marmara Denizi altında beklenen büyük zelzelede kırılmanın Silivri açıklarından başlayıp İstanbul Kartal açıklarına hakikat gerçekleştiği takdirde Sakarya’da güçlü bir sarsıntının yaşanabileceğini belirten Prof. Dr. Utkucu, Sakarya dışında bir öteki bölgeye daha dikkat çekti.
KAFZ’ın Doğu Marmara Denizi altında kısmı ile Erzincan’ın doğusundaki Yedisu içindeki bölgenin 20’nci yüzyılda hiç zelzele üretmediğini hatırlatan Prof. Dr. Utkucu, “Doğu Anadolu Fay Zonu üzerinde Adıyaman Gölyaka ile Kahramanmaraş Türkoğlu içindeki kısım yüzsenelerdır büyük zelzele üretmedi. Belirtilen fay bölümünün büyük bir sarsıntıyla kırılması Malatya, Adıyaman ve Kahramanmaraş vilayetleri ortasında hasara niye olabilir” ihtarında bulundu.
Prof. Dr. Murat Utkucu
23’ÜNCÜ YILI MÜNASEBETİYLE RAPOR HAZIRLAMIŞTI
1999’daki Düzce Depremi’nin 23’üncü yılı ötürüsıyla geçtiğimiz günlerde ‘Türkiye’de Vakit Bağımlı Sarsıntı Gerilme Etkileşimlerinin Modellenmesi ve Zelzele Tehlikesi Üzerine Çıkarımlar’ başlıklı bir rapor hazırlayan Prof. Dr. Murat Utkucu, Düzce’deki son sarsıntı hakkında değerli açıklamalarda bulundu.
Son yaşanan sarsıntı hakkında net konuşmak için çabucak hemen erken olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Utkucu, sarsıntının Gölyaka ilçe merkezinin kuzeyinde meydana geldiğini söyleyerek şunları söylemiş oldu:
“Deprem, Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) üzerinde oluşan Gölcük Sarsıntısı kırığının en doğu kesimini oluşturan Karadere fayının kuzeydoğuya gerçek uzanan ve Düzce Ovası’nı güneybatıdan sınırlayan fay üzerinde meydana geldi.”
‘KARADERE 1999’DA KIRILMIŞTI’
KAFZ’ın Bolu yakınlarında iki kola ayrıldığını söyleyen Prof. Dr. Utkucu, güney kolun Bolu-Gerede (1944), Abant (1957) ve Mudurnu Vadisi (1967) sarsıntıları ile kırıldığını hatırlattı. Kuzey kolda bir hareketliliğin yaşandığını söyleyen Prof. Dr. Utkucu, “Düzce Depremi’ni oluşturan Düzce fayı, batıda Karadere fay modülü ve doğuda Bakacak-Elmalık faylarıyla bir arada kuzey kolu oluşturuyor. Karadere fay kesimi 1999’daki Gölcük Zelzelesi sırasında kırılmıştı. Bu sebeple Düzce’deki sarsıntının bir bakıma Gölcük’teki zelzele kırığının doğuya gerçek bir uzantısı olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Prof. Dr. Utkucu, Gölyaka’daki zelzelenin tektonik açıdan canlı bir bölgede meydana gelmesinin ‘olağan dışı’ olmadığını vurgulayarak 1999’da Gölcük’te meydana gelen 7.4’lük sarsıntıdan daha sonra Karadere Fayı, Sapanca, Akyazı, Gölcük ve Karamürsel üzere en az 5 fayın zelzele oluşturduğunu söylemiş oldu.
BAKACAK-ELMALIK FAY SINIRINDA SON DURUM
Gölcük Depremi’nde kırılan bir kısmın Düzce Fayı’nı oluşturan 4 kesimden biri olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Murat Utkucu, yaşanan zelzele daha sonrasında tehlikenin artıp atmadığına ait, “kimi vakit zelzeleler, bir daha sonraki sarsıntının tesirini artırabilecek ya da azaltılabilecek nitelikte olabilir” yorumunda bulundu.
“Düzce’de 1999’da yaşanan zelzele Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) ana uzanımı ile ortadaki ilişkiyi sağlayan Bakacak ve Elmalık faylarının bir zelzele üretip üretmeyeceğini tartışma konusu haline getirmişti” diyen Prof. Dr. Utkucu, Bakacak-Elmalık fay sınırında bir zelzele beklenildiğini söyleyerek, “Fakat bu zelzelenin ne vakit olabileceğini ya da tesirlerini lakin şu anki durumu tahlil ettikten daha sonra söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘HENDEK FAYI İLE İLGİLİ KÂFİ BİLGİMİZ YOK’
Bölgede Bakacak ve Elmalık fay sınırı dışında Hendek Fayı’ndaki tehlikeye işaret eden Prof. Dr. Murat Utkucu, “1943’teki Hendek Depremi’nde Hendek fayının ne kadarının kırıldığını bilmiyoruz. Ayrıyeten 1878 yılında Sapanca ve Adapazarı’nda yıkıma yol açan zelzelenin hangi fay üzerinde olduğu da bilinmiyor. Hendek fayının yer bilimleri açısından araştırılması gerekiyor” diye konuştu.
KAFZ ile temaslı ikincil bir fay olan Hendek fayının Gümüşova-Hendek-Adapazarı sınırında uzandığını söyleyen Prof. Dr. Utkucu, fayın Adapazarı Ovası ortasında çökeller altında izlenemediğine dikkat çekti. Prof. Dr. Utkucu, Hendek Fayı ile ilgili kâfi bilgiye sahip olunmadığını ve geçmişte hangi fayların yıkıma sebep olduğunun tam olarak bilinmediğini vurgulayarak, “Yeterli bilgiye sahip olunmaması Hendek fayının getireceği tehlikenin boyutlarını varsayım etmeyi de zorlaştırıyor” yorumunda bulundu.
‘SAKARYA’DA HASAR OLUŞTURMA İHTİMALİ YÜKSEK’
KAFZ’ın kuzey kolunun Doğu Marmara Denizi ortasında kalan kısmının 1766 yılından beri tam 256 yıldır zelzele üretmediğine dikkat çeken Prof. Dr. Murat Utkucu, kırılmamış kısımın megakent İstanbul için büyük bir tehlike oluşturduğunu hatırlattı.
Doğu Marmara Denizi altındaki sismik boşluğun Sakarya’da hasar oluşturmasının uzak bir ihtimal olmadığının altını çizen Doç. Dr. Utkucu, “1912’deki Mürefte-Şarköy Zelzelesi küçük bile olsa Sakarya’da hasar oluşturmuştu. 1894’teki İstanbul Zelzelesi de Adapazarı’nda değerli bir yıkıma yol açmıştı. 1999’daki Gölcük Depremi’nde de Sakarya merkez üssü olmadığı biçimde önemli biçimde etkilenmişti. Bu yüzden Doğu Marmara Denizi altındaki sismik boşluğun yer şartları ve yapı kalitesini de dikkate aldığımızda Sakarya’da hasar oluşturması mümkünlüğü düşük değil” diye konuştu.
3 İLE DİKKAT!
Doğu Marmara Denizi altında beklenen büyük zelzelede kırılmanın Silivri açıklarından başlayıp İstanbul Kartal açıklarına hakikat gerçekleştiği takdirde Sakarya’da güçlü bir sarsıntının yaşanabileceğini belirten Prof. Dr. Utkucu, Sakarya dışında bir öteki bölgeye daha dikkat çekti.
KAFZ’ın Doğu Marmara Denizi altında kısmı ile Erzincan’ın doğusundaki Yedisu içindeki bölgenin 20’nci yüzyılda hiç zelzele üretmediğini hatırlatan Prof. Dr. Utkucu, “Doğu Anadolu Fay Zonu üzerinde Adıyaman Gölyaka ile Kahramanmaraş Türkoğlu içindeki kısım yüzsenelerdır büyük zelzele üretmedi. Belirtilen fay bölümünün büyük bir sarsıntıyla kırılması Malatya, Adıyaman ve Kahramanmaraş vilayetleri ortasında hasara niye olabilir” ihtarında bulundu.