Survivor
Member
Yemek pişen her konutta, her yerde en az bir teflon tencere yahut tava bulunur. Pekala uzun yıllardır hayatımızda olan ve işimizi kolaylaştıran teflon eserler kapalı düşmanımız olabilir mi? Uzmanlara bakılırsa insan sıhhatine verdiği ziyanlar açısından sık sık gündeme gelen bu eserleri kullanmak büyük bir dikkat gerektiriyor. Teflon, kaplamalardan mutfak araç gereçlerine kadar biroldukca eserde kullanılan ‘politetrafloroetilen’ isimli sentetik kimyasaldan imal ediliyor. Asıl sorun ise 1930’lu senelerda hayatımıza giren ve başlarda ömrümüzü kolaylaştıran yüksek ısıya sağlam yanmaz, yapışmaz eserlerde bulunan PFOA (perflorooktanik asit) hususunun vakit içinde bir dizi sıhhat probleminle ilişkilendirilmiş olması.
ABD’deki Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan çalışmaya bakılırsa yapışmayan tavaların yapışmamasını sağlayan PFOA unsuru su geçirmez giysilerden paklık mamüllerine, kağıt tabaklardan lekelere güçlü halılara kadar bir fazlaca şeyin üretiminde kullanılıyor. Bu unsurun başta kanser olmak üzere bir fazlaca sıhhat meselesine yol açtığının ortaya çıkmasıyla birlikte son 10 yıl içerisinde tava, tencere üzere teflon mutfak eşyalarının üretiminde değişikliğe gidildi ve ‘PFOA free’ etiketli eserler de üretilmeye başlandı.
Johns Hopkins Bloomberg Halk Sıhhati Okulu’nun yaptığı bir araştırmada PFOA unsurunun bebeklerde, düşük doğum tartısı ile bağlı olduğu görüldü. Şubat 2007’de, 300 yenidoğan bebeğin kanlarındaki PFOA ve diğer florine kimyasalların düzeyi ölçüldü. Kanında, yüksek oranda PFOA bulunan bebeklerin, doğum tartısının daha düşük, kafatası çaplarının daha küçük olduğu anlaşıldı.
“Teflon, elektrik gücü üreten elyaf ve bakır bir tel üzerine kaplanmış ticari bir elektrottan tutun da her türlü endüstriyel materyalde kullanılabilen bir madde” diyen Biyokimya Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Ozan Emre Eyüpoğlu, “Florlu karbon içeren teflon kullanması etrafa olan potansiyel ziyanları niçiniyle sanayide de önemli bir telaş kaynağı. PFOA (perflorooktanik asit ), sentetik bir kimyasaldır. Teflonun üretim sürecinde kullanılan, süreç sırasında yanan ve çıkan eserde az ölçüde mevcut olan bir unsur. Teflon haricinde paklık mamüllerinde, pestisitlerde ve öbür kimi endüstriyel yahut ticari eserlerde hala kullanılıyor” dedi.
PFOA’ya maruz kalmanın bir epeyce kronik sıhhat meselesine taban hazırladığını söyleyen Eyüpoğlu, “Bazı çalışmalarda PFOA’nın karaciğere ziyan verdiği ve embriyonik gelişimi bozduğu bile gösterilmiş. Temel olarak karaciğerde biriken PFOA’lar ayrıyeten havadaki partiküller yoluyla akciğer dokularında da birikebilir. Öksürük, nefes darlığı, ateş, kilo kaybı ile seyreden pulmoner toksisiteye (akciğer hasarı) yol açabilir” tabirlerine yer verdi.
Uzmanlar mutfakta yemek pişirirken kullandığımız teflon tencere ya da tavanın çok derecede ısınması durumunda havaya yaydığı buharın ölümcül zehirlenmelere sebep olabileceğini de söylüyor. Ateş, göğüs ağrısı, nefes darlığı, titreme üzere belirtilerin görüldüğü bu zehirlenmeye ise ‘teflon gribi’ ismi veriliyor. Dumana maruziyetin sona ermesinden 12-48 saat daha sonra bizatihi düzelen bu grip gibisi tablo bilhassa altta yatan kalp ve akciğer hastalığı olanlarda nadiren ağır sonuçlara yol açabiliyor.
TEK BİR ÇİZİK YETİYOR
Yanlış teknikle kullanıldığında sıhhat açısından büyük bir tehdit olan bu eserler gastronomi alanında ise pek değerli bir yere sahip. Gastronomi ve Mutfak Sanatları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Emine Vefat, “Teflon eserler gastronomi için vazgeçilmezdir. Yapışmaz özelliğinden dolayı et kümesi besinler daha süratli ve homojen bir biçimde pişer” açıklamasını yaptı. “Teflon yüzeyde tek bir çizik olsa bile yine kullanılmaması gerekiyor. Lakin meskenlerde yahut restoranlarda buna sıklıkla dikkat edilmiyor” diyen Dr. Öğr. Üyesi Emine Vefat kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Teflon yüzeyin metal bir kaşıkla, çatalla temas etmesi yetiyor. Bulaşık yıkama esnasında da teflon eserler çizilebilir. Derin olmayan yüzeysel çizikler dahi sıhhat açısından risktir. Teflon seçimini yaparken de dikkatli olunmalı. Piyasada epeyce ziyanlı olan eserler var. Bu niçinle ‘PFOA free’ yani teflonun ortasındaki en ziyanlı husus olan PFOA içermeyen eserler tercih edilmeli. Fakat bu mamüllerin de çizildiği takdirde risk yaratacağı unutulmamalı.”
PEKİ LAKİN HANGİSİ?
Peki teflon tencere ve tavalar yerine yemek pişirirken hangi eserleri kullanmak sıhhat açısından daha hakikat? Uzmanlara bakılırsa bu soruya verilecek net bir yanıt yok. Bir kısım uzman seramik, granit ve teflon kaplı eserler yerine çelik ve demir döküm tencere, tavalar tercih edilmesinden yana. Hatta demir döküm kaptan yiyeceğe geçen demirin, demir eksikliği olan şahıslarda kanda hemoglobin ve demir ölçülerini artırdığını gösteren çalışmalar olduğunu söyleyenler dahi var. Lakin bir kısım uzman da döküm mamüllerin ortasındaki minerallerin vakit içinde toksisiteye (bir hususa fazladan maruz kalma) sebep olabileceğini belirtiyor. Dr. Öğr. Üyesi Ozan Emre Eyüpoğlu da klâsik olarak kabul edilen toprak kapların en doğalı olduğunu ve bunun insan sıhhati için faydalı olduğunun altını çizdi.
ABD’deki Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan çalışmaya bakılırsa yapışmayan tavaların yapışmamasını sağlayan PFOA unsuru su geçirmez giysilerden paklık mamüllerine, kağıt tabaklardan lekelere güçlü halılara kadar bir fazlaca şeyin üretiminde kullanılıyor. Bu unsurun başta kanser olmak üzere bir fazlaca sıhhat meselesine yol açtığının ortaya çıkmasıyla birlikte son 10 yıl içerisinde tava, tencere üzere teflon mutfak eşyalarının üretiminde değişikliğe gidildi ve ‘PFOA free’ etiketli eserler de üretilmeye başlandı.
Johns Hopkins Bloomberg Halk Sıhhati Okulu’nun yaptığı bir araştırmada PFOA unsurunun bebeklerde, düşük doğum tartısı ile bağlı olduğu görüldü. Şubat 2007’de, 300 yenidoğan bebeğin kanlarındaki PFOA ve diğer florine kimyasalların düzeyi ölçüldü. Kanında, yüksek oranda PFOA bulunan bebeklerin, doğum tartısının daha düşük, kafatası çaplarının daha küçük olduğu anlaşıldı.
“Teflon, elektrik gücü üreten elyaf ve bakır bir tel üzerine kaplanmış ticari bir elektrottan tutun da her türlü endüstriyel materyalde kullanılabilen bir madde” diyen Biyokimya Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Ozan Emre Eyüpoğlu, “Florlu karbon içeren teflon kullanması etrafa olan potansiyel ziyanları niçiniyle sanayide de önemli bir telaş kaynağı. PFOA (perflorooktanik asit ), sentetik bir kimyasaldır. Teflonun üretim sürecinde kullanılan, süreç sırasında yanan ve çıkan eserde az ölçüde mevcut olan bir unsur. Teflon haricinde paklık mamüllerinde, pestisitlerde ve öbür kimi endüstriyel yahut ticari eserlerde hala kullanılıyor” dedi.
PFOA’ya maruz kalmanın bir epeyce kronik sıhhat meselesine taban hazırladığını söyleyen Eyüpoğlu, “Bazı çalışmalarda PFOA’nın karaciğere ziyan verdiği ve embriyonik gelişimi bozduğu bile gösterilmiş. Temel olarak karaciğerde biriken PFOA’lar ayrıyeten havadaki partiküller yoluyla akciğer dokularında da birikebilir. Öksürük, nefes darlığı, ateş, kilo kaybı ile seyreden pulmoner toksisiteye (akciğer hasarı) yol açabilir” tabirlerine yer verdi.
Uzmanlar mutfakta yemek pişirirken kullandığımız teflon tencere ya da tavanın çok derecede ısınması durumunda havaya yaydığı buharın ölümcül zehirlenmelere sebep olabileceğini de söylüyor. Ateş, göğüs ağrısı, nefes darlığı, titreme üzere belirtilerin görüldüğü bu zehirlenmeye ise ‘teflon gribi’ ismi veriliyor. Dumana maruziyetin sona ermesinden 12-48 saat daha sonra bizatihi düzelen bu grip gibisi tablo bilhassa altta yatan kalp ve akciğer hastalığı olanlarda nadiren ağır sonuçlara yol açabiliyor.
TEK BİR ÇİZİK YETİYOR
Yanlış teknikle kullanıldığında sıhhat açısından büyük bir tehdit olan bu eserler gastronomi alanında ise pek değerli bir yere sahip. Gastronomi ve Mutfak Sanatları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Emine Vefat, “Teflon eserler gastronomi için vazgeçilmezdir. Yapışmaz özelliğinden dolayı et kümesi besinler daha süratli ve homojen bir biçimde pişer” açıklamasını yaptı. “Teflon yüzeyde tek bir çizik olsa bile yine kullanılmaması gerekiyor. Lakin meskenlerde yahut restoranlarda buna sıklıkla dikkat edilmiyor” diyen Dr. Öğr. Üyesi Emine Vefat kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Teflon yüzeyin metal bir kaşıkla, çatalla temas etmesi yetiyor. Bulaşık yıkama esnasında da teflon eserler çizilebilir. Derin olmayan yüzeysel çizikler dahi sıhhat açısından risktir. Teflon seçimini yaparken de dikkatli olunmalı. Piyasada epeyce ziyanlı olan eserler var. Bu niçinle ‘PFOA free’ yani teflonun ortasındaki en ziyanlı husus olan PFOA içermeyen eserler tercih edilmeli. Fakat bu mamüllerin de çizildiği takdirde risk yaratacağı unutulmamalı.”
PEKİ LAKİN HANGİSİ?
Peki teflon tencere ve tavalar yerine yemek pişirirken hangi eserleri kullanmak sıhhat açısından daha hakikat? Uzmanlara bakılırsa bu soruya verilecek net bir yanıt yok. Bir kısım uzman seramik, granit ve teflon kaplı eserler yerine çelik ve demir döküm tencere, tavalar tercih edilmesinden yana. Hatta demir döküm kaptan yiyeceğe geçen demirin, demir eksikliği olan şahıslarda kanda hemoglobin ve demir ölçülerini artırdığını gösteren çalışmalar olduğunu söyleyenler dahi var. Lakin bir kısım uzman da döküm mamüllerin ortasındaki minerallerin vakit içinde toksisiteye (bir hususa fazladan maruz kalma) sebep olabileceğini belirtiyor. Dr. Öğr. Üyesi Ozan Emre Eyüpoğlu da klâsik olarak kabul edilen toprak kapların en doğalı olduğunu ve bunun insan sıhhati için faydalı olduğunun altını çizdi.