Survivor
Member
Derleyen: Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Tam 844 yıl boyunca Avrupa’da karar süren Roma İmparatorluğu devrinde yaşanan biroldukca olay ve imparator ismini tarihe kazıdı. Roma İmparatorluğu periyoduna dair biroldukça ayrıntı tarih meraklılarının ilgisini çekmeye devam ediyor. İmparatorluğun en merak edilen yanlarından biri ise hiç kuşkusuz hükümdarların başına gelenler. Roma üzere büyük bir imparatorlukta hükümdar olmak sanılanın tersine hiç de kolay değildi. Bir Roma İmparatoru öldüğünde kimin tahta geçeceğini belirleyen yasa ve prosedürler yoktu. Her vefat daha sonrasında yaşanan karışıklıklar kuvvetli imparatorluk ortasında de önemli sorunlara yol açabiliyordu.
İmparator Nero
Bugüne kadar Roma’daki imparatorluk tahtına tam 94 hükümdar oturdu. Roma’da tahta geçen imparatorlar birinci devirlerde yüksek bir oranda vefat riskiyle karşı karşıya kalıyordu. Yapılan araştırmalar o periyoda dair çarpıcı bir gerçeği ortaya çıkardı. Araştırmalara göre Roma’da 69 hükümdarın tam 43’ü yani yüzde 62’si suikast, intihar yahut iç savaş sırasında dehşetli bir biçimde öldürüldü. Yani Roma İmparatorluğu’nda tahta çıkmak kadar tahtta kalmak da hiç de kolay değildi. Pekala dünya tarihine ismini yazdıran bu imparatorlukta tahta çıkabilmenin yolları nelerdi? İşte Roma’da tahta geçebilmenin 5 kuralı.
1- İMPARATORDAN KALAN MİRAS
Roma’da bir imparatorun tahta geçme süreci, günümüzde kraliyet ailelerinin unvanlarını bir daha sonraki jenerasyona aktardığı üzere gerçekleşmiyordu. Roma İmparatorluğu’nda tahta oturmak hiç de kolay değildi zira bir imparatorun tahta geçebilmesi için belirlenmiş bir prosedür yoktu. Araştırmacılara nazaran Roma’nın en zayıf taraflarından biri de buydu. Tahta geçen en ünlü Roma imparatoru Nero’ydu. Annesi Julia Agrippina, MS 49’da İmparator Claudius’un dördüncü eşiydi ve Nero’yu evlat edinmesi için yeni kocasını ikna etti. Claudius, MS 54’te ölünce Nero çabucak hemen 17 yaşındayken tahtı devraldı. Kimi Roma tarihçilerine nazaran Agrippina, sadece oğlunun tahta geçebilmesi için kocası Claudius’u öldürtmüştü. Ancak Nero ‘hayırlı evlat’ profilinden çok uzaktı. Tahta geçen Nero, MS 59’da annesinin öldürülmesini emretti. Tahta nispeten barışçıl bir biçimde geçen Nero’nun saltanatı kaosla bitmiş oldu. Sorunlarla çevrili Nero, senato tarafınca halk düşmanı ilan edildi ve ordu tarafınca yalnız bırakıldı. Bütün bunlardan dolayı da MS 68’de hayatına son verdi.
2- PRAETORIAN MUHAFIZLAR
Roma’da tahta geçecek kişinin seçilmesinde Praetorian Muhafızlar da büyük bir role sahipti. Praetorian Muhafızlar, Roma İmparatorluğu periyodunda ordudaki generallerin buyruğundaki askerler olarak tanındılar. sonrasındasında Birinci Roma İmparatoru Augustus tarafınca imparatorun şahsî müdafaası olarak atandılar ve bu biçimdece muhafızların itibarları arttı. Vakit ortasında giderek daha da güçlenen Praetorian Muhafızlar, Üçüncü İmparator Caligula’nın hükümdarlığı devrinde bir imparatoru bile devirecek gücü ellerinde tutuyorlardı.
İmparator Caligula, MS 41’den MS 54’e dek Roma’da imparator olan isimdi. Birinci başlarda çok sevilen bir imparatordu fakat sadizm ve cinsel sapkınlığa eğilimi olduğuna dair kıssalar, onun gaddar ve şehvete düşkün biri olarak resmedilmesine niye oldu. Vakit ortasında Roma asilzadelerini ve ordusunu yabancılarla dolduran Caligula, Praetorian Muhafızların üyeleri tarafınca suikaste uğradı. Bundan daha sonra Praetorianlar Roma’yı yakıp yıktılar.
Araştırmacılara göre bu kaos içerisinde Praetorian Muhafızlar, Augustus’un büyük yeğeni ve Caligula’nın amcası olan Claudius’u saklanırken buldular ve daha sonrasında onu imparator ilan ettiler. Claudius, MS 54’ten ölene dek Praetorian Muhafızların takviyesiyle karar sürdü. Praetorian Muhafızlar bu biçimdelikle birinci defa bir Roma İmparatoru’nu seçmeyi başarmışlar, üstelik yıllar ortasında bu bir gelenek haline gelecekti.
3- TAHTI SATIN ALMAK
Praetorian Muhafızların tesiri Roma’da kendini göstermeye senelerca devam etti. Roma’nın baş senatörü olan Pertinax, muhafızlar tarafınca tahta geçirildi lakin Praetorian Muhafızlar ondan pek de umduğunu bulamadı. Zira Pertinax, muhafızların devam eden dayanakları için onlara ödeme yapmayı reddetti. Bu sebeple Praetorian Muhafızlar, Pertinax’ı imparator ilan ettikten sadece üç ay daha sonra öldürdü. Pertinax’tan daha sonra tahta Didius Julianus geçti. Julianus daha evvel birkaç eyaletin valisi olarak hizmet etmişti ve ziyadesiyle zengindi. Uzmanlara bakılırsa Pertinax’ı öldürdükten daha sonra Praetorian Muhafızlar, tahtı en yüksek fiyatı verene satacaklarını ilan ettiler ve Julianus, her bir Praetorian askerine birkaç yıllık maaşın karşılığı olan 25 bin sesterce (Antik Roma sikkesi) ödemeyi vaat ederek açık artırma savaşını kazanan kişi oldu. Bu teklifi kabul eden Praetorian Muhafızlar, Roma senatosunu Julianus’u imparator ilan etmeleri tarafında tehdit ettiler ve maksatlarına ulaştılar.
Fakat Julianus’un taht sefası uzun sürmedi. Julianus’un imparatorluğu satın aldığını bilen Roma halkı, yeni imparatora açıkça başkaldırdı, hatta bir kezinde onu taş yağmuruna tuttu. En sonunda farklı Roma eyaletlerinden üç general kendini imparator ilan etti ve generallerin her biri bu tezlerini hayata geçirmek için ordularıyla bir arada Roma’ya yürüdü. zaman içinde Praetorian Muhafızlar ve senato, Julianus’u tek başına bıraktı ve Severus’u imparator ilan ederek Julianus’un idamını emretti. Tüm bunlar Julianus’un tahta geçmesinden daha sonraki 66 gün ortasında gerçekleşti.
4- KÖLENİN OĞLUYKEN İMPARATORLUĞA YÜKSELMEK
Bazı Roma imparatorları ise kaostan uzak bir biçimde mütevazı başlangıçlarla tahta geçmişti. Bu imparatorlar evvel memur daha sonra kumandan olmak hedefiyle Roma ordusu ortasındaki basamakları tırmandılar. Örneğin Pertinax, birkaç aylığına imparatorluk yapmış olsa da azat edilmiş bir kölenin oğluydu. Verilebilecek en ünlü örnekler ise MS 284’te imparatorluğa yükselmedilk evvel Dalmaçya’da düşük gelirli bir ailede doğan Diocletianus ile onunla birlikte imparatorluk yapan MS 305’e dek karar süren bir esnafın oğlu olan Maximian’dı. Birinci başlarda Maximian, Diocletianus’u tahta çıkması için destekledi ve birkaç yıl daha sonra kendisi de ‘müşterek imparator’ olarak tahta geçirildi. Diocletianus, bir ‘sezarlık’ makamını kurdu ve bundan daha sonra Roma İmparatorluğu bir süre boyunca dörtlü idare ile yönetildi. Bu idare biçiminde kıdemli iki imparatora ‘Augustus’ unvanı verilirken öbür iki ast imparator ‘Sezar’ unvanını kullanıyordu.
5- ANNE VE EŞ YARDIMIYLA GELEN İMPARATORLUK
Geleneklere göre Roma İmparatoru erkek olmak zorundaydı ancak birkaç bayan direkt hükümdarlık yapmasa da tahtın gerisindeki değerli güç oldu. Romalı tarihçi Tacitus’un kayıtlarına nazaran Augustus’un eşi ve Tiberius’un annesi olan Livia, Augustus’un etrafındaki potansiyel varislerin hepsini yok edip kendi oğlunun önünü açarak imparator olmasını sağlayan kişiydi. Tiberius, Livia’nın bundan evvelki evliliğinden olma oğluydu. ötürüsıyla resmi olarak tahtın varisi değildi. Ama Livia’nın hareketleri ve Augustus’la yaptığı evlilik yardımıyla, MS 14’te Augustus ölünce Tiberius Roma İmparatoru oldu. Bu öykü ne birinci ne de son oldu. Biroldukca Romalı bayan, kocaları ve oğullarının tahta geçmesi için pek kanlı olan yollara başvurdu.
İmparator Nero
Bugüne kadar Roma’daki imparatorluk tahtına tam 94 hükümdar oturdu. Roma’da tahta geçen imparatorlar birinci devirlerde yüksek bir oranda vefat riskiyle karşı karşıya kalıyordu. Yapılan araştırmalar o periyoda dair çarpıcı bir gerçeği ortaya çıkardı. Araştırmalara göre Roma’da 69 hükümdarın tam 43’ü yani yüzde 62’si suikast, intihar yahut iç savaş sırasında dehşetli bir biçimde öldürüldü. Yani Roma İmparatorluğu’nda tahta çıkmak kadar tahtta kalmak da hiç de kolay değildi. Pekala dünya tarihine ismini yazdıran bu imparatorlukta tahta çıkabilmenin yolları nelerdi? İşte Roma’da tahta geçebilmenin 5 kuralı.
1- İMPARATORDAN KALAN MİRAS
Roma’da bir imparatorun tahta geçme süreci, günümüzde kraliyet ailelerinin unvanlarını bir daha sonraki jenerasyona aktardığı üzere gerçekleşmiyordu. Roma İmparatorluğu’nda tahta oturmak hiç de kolay değildi zira bir imparatorun tahta geçebilmesi için belirlenmiş bir prosedür yoktu. Araştırmacılara nazaran Roma’nın en zayıf taraflarından biri de buydu. Tahta geçen en ünlü Roma imparatoru Nero’ydu. Annesi Julia Agrippina, MS 49’da İmparator Claudius’un dördüncü eşiydi ve Nero’yu evlat edinmesi için yeni kocasını ikna etti. Claudius, MS 54’te ölünce Nero çabucak hemen 17 yaşındayken tahtı devraldı. Kimi Roma tarihçilerine nazaran Agrippina, sadece oğlunun tahta geçebilmesi için kocası Claudius’u öldürtmüştü. Ancak Nero ‘hayırlı evlat’ profilinden çok uzaktı. Tahta geçen Nero, MS 59’da annesinin öldürülmesini emretti. Tahta nispeten barışçıl bir biçimde geçen Nero’nun saltanatı kaosla bitmiş oldu. Sorunlarla çevrili Nero, senato tarafınca halk düşmanı ilan edildi ve ordu tarafınca yalnız bırakıldı. Bütün bunlardan dolayı da MS 68’de hayatına son verdi.
2- PRAETORIAN MUHAFIZLAR
Roma’da tahta geçecek kişinin seçilmesinde Praetorian Muhafızlar da büyük bir role sahipti. Praetorian Muhafızlar, Roma İmparatorluğu periyodunda ordudaki generallerin buyruğundaki askerler olarak tanındılar. sonrasındasında Birinci Roma İmparatoru Augustus tarafınca imparatorun şahsî müdafaası olarak atandılar ve bu biçimdece muhafızların itibarları arttı. Vakit ortasında giderek daha da güçlenen Praetorian Muhafızlar, Üçüncü İmparator Caligula’nın hükümdarlığı devrinde bir imparatoru bile devirecek gücü ellerinde tutuyorlardı.
İmparator Caligula, MS 41’den MS 54’e dek Roma’da imparator olan isimdi. Birinci başlarda çok sevilen bir imparatordu fakat sadizm ve cinsel sapkınlığa eğilimi olduğuna dair kıssalar, onun gaddar ve şehvete düşkün biri olarak resmedilmesine niye oldu. Vakit ortasında Roma asilzadelerini ve ordusunu yabancılarla dolduran Caligula, Praetorian Muhafızların üyeleri tarafınca suikaste uğradı. Bundan daha sonra Praetorianlar Roma’yı yakıp yıktılar.
Araştırmacılara göre bu kaos içerisinde Praetorian Muhafızlar, Augustus’un büyük yeğeni ve Caligula’nın amcası olan Claudius’u saklanırken buldular ve daha sonrasında onu imparator ilan ettiler. Claudius, MS 54’ten ölene dek Praetorian Muhafızların takviyesiyle karar sürdü. Praetorian Muhafızlar bu biçimdelikle birinci defa bir Roma İmparatoru’nu seçmeyi başarmışlar, üstelik yıllar ortasında bu bir gelenek haline gelecekti.
3- TAHTI SATIN ALMAK
Praetorian Muhafızların tesiri Roma’da kendini göstermeye senelerca devam etti. Roma’nın baş senatörü olan Pertinax, muhafızlar tarafınca tahta geçirildi lakin Praetorian Muhafızlar ondan pek de umduğunu bulamadı. Zira Pertinax, muhafızların devam eden dayanakları için onlara ödeme yapmayı reddetti. Bu sebeple Praetorian Muhafızlar, Pertinax’ı imparator ilan ettikten sadece üç ay daha sonra öldürdü. Pertinax’tan daha sonra tahta Didius Julianus geçti. Julianus daha evvel birkaç eyaletin valisi olarak hizmet etmişti ve ziyadesiyle zengindi. Uzmanlara bakılırsa Pertinax’ı öldürdükten daha sonra Praetorian Muhafızlar, tahtı en yüksek fiyatı verene satacaklarını ilan ettiler ve Julianus, her bir Praetorian askerine birkaç yıllık maaşın karşılığı olan 25 bin sesterce (Antik Roma sikkesi) ödemeyi vaat ederek açık artırma savaşını kazanan kişi oldu. Bu teklifi kabul eden Praetorian Muhafızlar, Roma senatosunu Julianus’u imparator ilan etmeleri tarafında tehdit ettiler ve maksatlarına ulaştılar.
Fakat Julianus’un taht sefası uzun sürmedi. Julianus’un imparatorluğu satın aldığını bilen Roma halkı, yeni imparatora açıkça başkaldırdı, hatta bir kezinde onu taş yağmuruna tuttu. En sonunda farklı Roma eyaletlerinden üç general kendini imparator ilan etti ve generallerin her biri bu tezlerini hayata geçirmek için ordularıyla bir arada Roma’ya yürüdü. zaman içinde Praetorian Muhafızlar ve senato, Julianus’u tek başına bıraktı ve Severus’u imparator ilan ederek Julianus’un idamını emretti. Tüm bunlar Julianus’un tahta geçmesinden daha sonraki 66 gün ortasında gerçekleşti.
4- KÖLENİN OĞLUYKEN İMPARATORLUĞA YÜKSELMEK
Bazı Roma imparatorları ise kaostan uzak bir biçimde mütevazı başlangıçlarla tahta geçmişti. Bu imparatorlar evvel memur daha sonra kumandan olmak hedefiyle Roma ordusu ortasındaki basamakları tırmandılar. Örneğin Pertinax, birkaç aylığına imparatorluk yapmış olsa da azat edilmiş bir kölenin oğluydu. Verilebilecek en ünlü örnekler ise MS 284’te imparatorluğa yükselmedilk evvel Dalmaçya’da düşük gelirli bir ailede doğan Diocletianus ile onunla birlikte imparatorluk yapan MS 305’e dek karar süren bir esnafın oğlu olan Maximian’dı. Birinci başlarda Maximian, Diocletianus’u tahta çıkması için destekledi ve birkaç yıl daha sonra kendisi de ‘müşterek imparator’ olarak tahta geçirildi. Diocletianus, bir ‘sezarlık’ makamını kurdu ve bundan daha sonra Roma İmparatorluğu bir süre boyunca dörtlü idare ile yönetildi. Bu idare biçiminde kıdemli iki imparatora ‘Augustus’ unvanı verilirken öbür iki ast imparator ‘Sezar’ unvanını kullanıyordu.
5- ANNE VE EŞ YARDIMIYLA GELEN İMPARATORLUK
Geleneklere göre Roma İmparatoru erkek olmak zorundaydı ancak birkaç bayan direkt hükümdarlık yapmasa da tahtın gerisindeki değerli güç oldu. Romalı tarihçi Tacitus’un kayıtlarına nazaran Augustus’un eşi ve Tiberius’un annesi olan Livia, Augustus’un etrafındaki potansiyel varislerin hepsini yok edip kendi oğlunun önünü açarak imparator olmasını sağlayan kişiydi. Tiberius, Livia’nın bundan evvelki evliliğinden olma oğluydu. ötürüsıyla resmi olarak tahtın varisi değildi. Ama Livia’nın hareketleri ve Augustus’la yaptığı evlilik yardımıyla, MS 14’te Augustus ölünce Tiberius Roma İmparatoru oldu. Bu öykü ne birinci ne de son oldu. Biroldukca Romalı bayan, kocaları ve oğullarının tahta geçmesi için pek kanlı olan yollara başvurdu.