Survivor
Member
Her yıl milyarlarca kişi seyahatlerinde hava yolunu tercih ediyor. Yapılan milyonlarca uçuştan kimilerinde ise gökyüzünde az rastlanacak olaylar yaşanıyor. Bunun son örneği Türk Hava Yolları’nın TK-1991 sefer sayılı Manchester uçağında gerçekleşti. Doğum sancıları tutan Nijeryalı yolcu Nweke Ifeoma hekim ve kabin grubunun de sayesinde bir kız bebek dünyaya getirdi. Bebeğin kordonunun kabin takımı tarafınca kesilmesinin akabinde uçak Viyana Havalimanı’na acil iniş yaptı ve anne ile bebek Viyana’da sıhhat takımlarına teslim edildi.
HAMİLE YOLCULAR İÇİN RAPOR ŞARTI
Yaşanan bu olay akıllara uçak havada seyir halindeyken doğan bebekle ilgili bir epeyce soruyu da getirdi. Peki uçak esnasında doğan bebeğin dünya vatandaşı sayılacağı ve bütün ülkelere vizesiz girebileceği iddası gerçek mu yoksa efsane mi? Gebe yolcuların uçakla seyahati konusunda dünya genelinde kabul edilen makul kural ve kısıtlamalar bulunduğunun altını çizen Uçak Mühendisi ve Havacılık Uzmanı Muhammed Yılmaz, hamileliğin birinci 28 haftası için yolcunun kendi beyanının temel alındığı bilgisini paylaştı. Muhammed Yılmaz, “hemen sonrasında tekil gebelik yaşayan yani tek bebeğe gebe olan yolcularda 28-35’inci hafta ortası uçakla seyahat için kendi hekiminden ‘Uçakla seyahatinde sakınca yoktur’ ibaresi yer alan bir rapor isteniyor. 2 ya da daha fazla bebeğe gebe olan yolculardan istenen rapor 28-31’inci haftalar ortasını kapsıyor” dedi.
Nijeryalı yolcu Nweke Ifeoma ve bebeği
Tüm bu kısıtlamalara karşın havada doğum sürprizlerinin yaşanabildiğini söyleyen Yılmaz, uçakta doğum yaşandığında izlenen süreci şöyle özetledi:
“bu biçimdesi durumlarda uçaktaki öteki yolcular içinde hekim ya da hemşire üzere sıhhat nazaranvlileri bulunuyorsa kabin takımı ile birlikte doğum sağlıklı bir biçimde gerçekleştirilebiliyor, uçak da en yakın noktaya acil iniş yapıyor.”
‘UÇAKTA DOĞUM YAPTIĞI İÇİN DAVA EDİLEN DE VAR’
Uçakta doğan bebekler hakkında en bilinen yanlışların başında ömür uzunluğu parasız uçtuğu efsanesinin geldiğini lisana getiren Muhammed Yılmaz, bu durumun şirketten şirkete değiştiğini deklare etti. “Şu ana kadar yalnızca Thai Airways, Asia Pacific Airlines, AirAsia ve Polar Airlines bu biçimde uygulamalara imza attı” diyen Yılmaz, “Haziran 2017’de Hindistanlı hava yolu Jet Airways’in bir uçağında doğum gerçekleşti. Hava yolu şirketi doğan bebeğe ömür uzunluğu fiyatsız uçuş sağlayacağını bildirdi” detayını verdi. Virgin Atlantic’in ise uçakta seyir esnasında doğan bir bebeğe 21 yaşına kadar fiyatsız uçuş müsaadesi verdiğini de ekleyerek, “Virgin Atlantic, Shona isimli uçakta doğan yolcusuna 18’inci yaş gününde Avustralya’ya first-class gidiş dönüş bileti verip uçakta onun için bir kutlama yaptı ve çabucak sonrasında bunu reklam kampanyalarında kullandı” dedi.
Ancak her hava yolu şirket bu mevzuda toleranslı değil. O denli ki uçakta doğum yaptığı için ismine tazminat davası açılan yolcular bile var. Muhammed Yılmaz, “2015’te China Airlines’in Los Angeles uçuşunda doğum yapan Tayvanlı bir anne, uçağın acil iniş yapmasına niye olduğu ve maddi ziyan yarattığı nedeni öne sürülerek, hava yolu tarafınca tazminat davası ile karşı karşıya kaldı” bilgisini verdi.
‘DÜNYA VATANDAŞLIĞI EFSANE, İKİ SİSTEM UYGULANIYOR’
Muhammed Yılmaz’a nazaran memleketler arası uçuşlarda dünyaya gelen bebeğin hangi ülkenin vatandaşı olacağı ise kıymetli bir soru ya da sorun. Yılmaz, uçuş sırasında dünyaya gelen bebeklerin dünya vatandaşı olduğu formundaki bilginin bir efsaniçin ibaret olduğunu vurgulayarak her ülkenin kendi mevzuatına nazaran farklı bir kıymetlendirme yaptığını tabir etti. Bu mevzuda iki farklı formül bulunduğunu söyleyerek şu açıklamayı da yaptı:
“İlki Latince ‘Jus Sanguinis’ yani kan bağına bağlı olarak kazanılan vatandaşlık. Öbür unsur ise ‘Jus Soli’ yani bir devletin toprakları içerisinde meydana gelen doğumla kazanılan vatandaşlık. Birtakım ülkeler bu prensiplerden birini, kimileri ikisini birlikte uyguluyor.”
bir hayli Avrupa ülkesinin ‘Jus Soli’ prensibini benimsemediğini vurgulayan Muhammed Yılmaz, “Yani bu ülkeler kendi sonları ortasında doğan bebeklere anne ya da baba o ülkenin vatandaşı değilse vatandaşlık hakkı tanımıyor” açıklamasında bulundu. ABD’de istisnai durumlar haricinde ‘Jus Soli’ unsurunun geçerli olduğunu söyleyen Yılmaz, “ABD bu niçinle kendi hudutları ortasında doğan her çocuğa, anne ve babasının vatandaşlığının neresi olduğuna bakmaksızın vatandaşlık hakkı tanıyor. Türkiye’de ise her iki unsur de uygulanıyor” diye konuştu.
‘DOĞUM YERİ İÇİN PROSEDÜR FARKLI’
Uçakta doğum kelam konusu olduğunda biroldukca kişi bebeğin doğum yerinin neresi olacağını da merak ediyor. Vatandaşlıkta olduğu üzere doğum yeri konusunda da her ülkenin ve Birleşmiş Milletler’in coğrafik hudutları belirlemek konusunda farklı prosedürleri olduğunu söyleyen Muhammed Yılmaz, “Vatansızlığın azalmasına dair BM Sözleşmesi’ni kabul eden ülkeler için geçerli olan kurala bakılırsa, memleketler arası seyahat yapan uçak yahut gemilerde gerçekleşen doğumlarda bebek uçağın ya da geminin kayıtlı olduğu ülkenin hudutları ortasında doğmuş sayılıyor” dedi.
Uçakta meydana gelen doğumların kimilerinde da bebeğin doğum yeri olarak uçağın indiği birinci ülkenin kabul edildiğini vurgulayan Yılmaz, “Bu cins doğum olaylarının tüm dünyada genel geçer normlar yaratmayı gerektirecek kadar sıklıkta yaşanmaması sebebiyle milletlerarası bir mevzuat oluşturma gereği duyulmuyor” şeklinde görüşünü paylaştı.
HAMİLE YOLCULAR İÇİN RAPOR ŞARTI
Yaşanan bu olay akıllara uçak havada seyir halindeyken doğan bebekle ilgili bir epeyce soruyu da getirdi. Peki uçak esnasında doğan bebeğin dünya vatandaşı sayılacağı ve bütün ülkelere vizesiz girebileceği iddası gerçek mu yoksa efsane mi? Gebe yolcuların uçakla seyahati konusunda dünya genelinde kabul edilen makul kural ve kısıtlamalar bulunduğunun altını çizen Uçak Mühendisi ve Havacılık Uzmanı Muhammed Yılmaz, hamileliğin birinci 28 haftası için yolcunun kendi beyanının temel alındığı bilgisini paylaştı. Muhammed Yılmaz, “hemen sonrasında tekil gebelik yaşayan yani tek bebeğe gebe olan yolcularda 28-35’inci hafta ortası uçakla seyahat için kendi hekiminden ‘Uçakla seyahatinde sakınca yoktur’ ibaresi yer alan bir rapor isteniyor. 2 ya da daha fazla bebeğe gebe olan yolculardan istenen rapor 28-31’inci haftalar ortasını kapsıyor” dedi.
Nijeryalı yolcu Nweke Ifeoma ve bebeği
Tüm bu kısıtlamalara karşın havada doğum sürprizlerinin yaşanabildiğini söyleyen Yılmaz, uçakta doğum yaşandığında izlenen süreci şöyle özetledi:
“bu biçimdesi durumlarda uçaktaki öteki yolcular içinde hekim ya da hemşire üzere sıhhat nazaranvlileri bulunuyorsa kabin takımı ile birlikte doğum sağlıklı bir biçimde gerçekleştirilebiliyor, uçak da en yakın noktaya acil iniş yapıyor.”
‘UÇAKTA DOĞUM YAPTIĞI İÇİN DAVA EDİLEN DE VAR’
Uçakta doğan bebekler hakkında en bilinen yanlışların başında ömür uzunluğu parasız uçtuğu efsanesinin geldiğini lisana getiren Muhammed Yılmaz, bu durumun şirketten şirkete değiştiğini deklare etti. “Şu ana kadar yalnızca Thai Airways, Asia Pacific Airlines, AirAsia ve Polar Airlines bu biçimde uygulamalara imza attı” diyen Yılmaz, “Haziran 2017’de Hindistanlı hava yolu Jet Airways’in bir uçağında doğum gerçekleşti. Hava yolu şirketi doğan bebeğe ömür uzunluğu fiyatsız uçuş sağlayacağını bildirdi” detayını verdi. Virgin Atlantic’in ise uçakta seyir esnasında doğan bir bebeğe 21 yaşına kadar fiyatsız uçuş müsaadesi verdiğini de ekleyerek, “Virgin Atlantic, Shona isimli uçakta doğan yolcusuna 18’inci yaş gününde Avustralya’ya first-class gidiş dönüş bileti verip uçakta onun için bir kutlama yaptı ve çabucak sonrasında bunu reklam kampanyalarında kullandı” dedi.
Ancak her hava yolu şirket bu mevzuda toleranslı değil. O denli ki uçakta doğum yaptığı için ismine tazminat davası açılan yolcular bile var. Muhammed Yılmaz, “2015’te China Airlines’in Los Angeles uçuşunda doğum yapan Tayvanlı bir anne, uçağın acil iniş yapmasına niye olduğu ve maddi ziyan yarattığı nedeni öne sürülerek, hava yolu tarafınca tazminat davası ile karşı karşıya kaldı” bilgisini verdi.
‘DÜNYA VATANDAŞLIĞI EFSANE, İKİ SİSTEM UYGULANIYOR’
Muhammed Yılmaz’a nazaran memleketler arası uçuşlarda dünyaya gelen bebeğin hangi ülkenin vatandaşı olacağı ise kıymetli bir soru ya da sorun. Yılmaz, uçuş sırasında dünyaya gelen bebeklerin dünya vatandaşı olduğu formundaki bilginin bir efsaniçin ibaret olduğunu vurgulayarak her ülkenin kendi mevzuatına nazaran farklı bir kıymetlendirme yaptığını tabir etti. Bu mevzuda iki farklı formül bulunduğunu söyleyerek şu açıklamayı da yaptı:
“İlki Latince ‘Jus Sanguinis’ yani kan bağına bağlı olarak kazanılan vatandaşlık. Öbür unsur ise ‘Jus Soli’ yani bir devletin toprakları içerisinde meydana gelen doğumla kazanılan vatandaşlık. Birtakım ülkeler bu prensiplerden birini, kimileri ikisini birlikte uyguluyor.”
bir hayli Avrupa ülkesinin ‘Jus Soli’ prensibini benimsemediğini vurgulayan Muhammed Yılmaz, “Yani bu ülkeler kendi sonları ortasında doğan bebeklere anne ya da baba o ülkenin vatandaşı değilse vatandaşlık hakkı tanımıyor” açıklamasında bulundu. ABD’de istisnai durumlar haricinde ‘Jus Soli’ unsurunun geçerli olduğunu söyleyen Yılmaz, “ABD bu niçinle kendi hudutları ortasında doğan her çocuğa, anne ve babasının vatandaşlığının neresi olduğuna bakmaksızın vatandaşlık hakkı tanıyor. Türkiye’de ise her iki unsur de uygulanıyor” diye konuştu.
‘DOĞUM YERİ İÇİN PROSEDÜR FARKLI’
Uçakta doğum kelam konusu olduğunda biroldukca kişi bebeğin doğum yerinin neresi olacağını da merak ediyor. Vatandaşlıkta olduğu üzere doğum yeri konusunda da her ülkenin ve Birleşmiş Milletler’in coğrafik hudutları belirlemek konusunda farklı prosedürleri olduğunu söyleyen Muhammed Yılmaz, “Vatansızlığın azalmasına dair BM Sözleşmesi’ni kabul eden ülkeler için geçerli olan kurala bakılırsa, memleketler arası seyahat yapan uçak yahut gemilerde gerçekleşen doğumlarda bebek uçağın ya da geminin kayıtlı olduğu ülkenin hudutları ortasında doğmuş sayılıyor” dedi.
Uçakta meydana gelen doğumların kimilerinde da bebeğin doğum yeri olarak uçağın indiği birinci ülkenin kabul edildiğini vurgulayan Yılmaz, “Bu cins doğum olaylarının tüm dünyada genel geçer normlar yaratmayı gerektirecek kadar sıklıkta yaşanmaması sebebiyle milletlerarası bir mevzuat oluşturma gereği duyulmuyor” şeklinde görüşünü paylaştı.