Survivor
Member
Araba ya da taşıt tutması, uzun vadeli sıkıntılara yol açmasa da bilhassa sık sık seyahat edenler için ömrü zorlaştıran bir durum. Tıpta ‘hareket hastalığı’ (motion sickness) olarak isimlendirilen bu tablo baş dönmesi, bulantı, kusma, soğuk terleme, rengin soluklaşması üzere şikayetlerle kendini gösteriyor. Başta çocuklar ve bayanlar olmak üzere bir fazlaca kişinin kâbusu olan bu rahatsızlığın altında yatan sebep ise istikrar sistemi.
Vücutta dengeyi sağlamada iç kulak, gözler ve derin duyu organları vazifeli. Bu organlar yani istikrar sistemi, beynimize bedenimizin uzay ortasındaki durumunu, yerini, tarafını, ne tarafa yanlışsız hareket ettiğini bildiriyor. Lakin araç içerisinde seyir halindeyken bu üç sinirsel yolla beyne birbiriyle uyumsuz, zıt sinyaller ulaşıyor. Yol tutmasına ‘postural istikrarsızlık’ da denildiğini söyleyen Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, “Herhangi bir araçta, seyahat esnasında vestibüler ve istikrar merkezi bir hareket algılar lakin beyin, eklem reseptörlerinden ihtar gitmediği ve ayaklar hareket etmediği için çelişkiye düşer. Bunun sonucunda istikrarla ilgili merkezlerin daima ihtar gönderdiği talamus, hipotalamus ve amigdala bir anormallik olduğunu algılayarak direkt savunma durumuna geçer” bilgisini paylaşarak şu bilgileri verdi:
“Savunma reaksiyonu kararı refleks olarak bulantı yaşanır ve kusma yoluyla mide boşaltılır. Ayrıyeten kalp ve beyin üzere hayati organlara daha fazlaca kan pompalandığı için de yüz ve eller soluklaşır, soğuk soğuk terleme ortaya çıkar. Bu esnada haliyle kalp ritmi de hızlanır.”
İŞİTME MANİSİ OLANLARDA YOL TUTMASI YAŞANMIYOR
İşitme engelli bireylerde yol tutması görülmediğini fakat bunun sebebinin de net olarak izah edilemediğini lisana getiren Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, yol tutmasının bayanlarda erkeklere nazaran daha fazla ortaya çıktığını da aktardı. Yol tutmasının çoklukla taşıtın durmasıyla yatışıp şikayetlerin ortadan kalktığını söyleyen Yavuz, “Ancak birtakım durumlarda seyahatten birkaç gün daha sonrasında bile bulantı hissi üzere şikayetler devam edebiliyor. Denizciler uzun gemi seyahatleri yüzünden geminin sallanmasına öylesine alışıyor ki karaya çıktıklarında bu sefer de ‘kara tutması’na uğruyor ve ortama ahenk sağlamakta zorlanıyorlar. Diğer taraftan sıcak hava, akaryakıt, mazot üzere berbat kokular, çok gürültü, araç ortasında kitap okunması, telefonla yahut bilgisayarla uzun müddet meşgul olunması, gidiş tarafına aykırı oturulması ve gerilim de yol tutmasını tetikleyebiliyor. Çok inişli çıkışlı yahut virajlı yollar, uçağın türbülansa girmesi ve geminin fazlaca sallanması da yol tutmasını kolaylaştıran etkenlerden” dedi.
BU YİYECEKLERE DİKKAT!
Yol tutması yaşamamak için dikkat edilmesi gereken yiyeceklerin olduğuna dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, “Ağır ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak gerekir. bununla birlikte kafeinli içeceklerden ve alkolden de sakınmak gerekiyor. Zencefil ve naneli eserler ise mide bulantısını geçirmede tesirli olabiliyor” sözlerini kullandı.
Dikkatin daima yola verilmesi sebebiyle araç kullananlarda yol tutmasının şimdi hiç görülmediğinin bilgisini paylaşan Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, yol tutmasını önlemek için yapılacakları sıraladı:
“Yol tutmasını önlemede sürücünün yanındaki ön koltuğa oturmak nispeten faydalı olabilir. Seyahat esnasında yanlara yahut geriye değil, ufuk çizgisine yanlışsız bakılmalı. Yol tutmasından muzdarip olanlar seyahat esnasına kitap, gazete okumamalı, telefonla yahut bilgisayarla meşgul olmamalı, yanındakine dönüp konuşmamalı. Mümkün olduğunca ön taraflara ve cam kenarına oturmalı.”
‘SAVAŞ PİLOTU İDMANLARI YAPILMALI’
Yavuz’un daima seyahat etmek zorunda olup yol tutması yaşayanlara önerisi ise savaş pilotu eğitiminde kullanılan antrenmanlardan yaralanmaları. Başın öne, geriye, yanlara olan süratli biçimde hareket ettirildiği bu antrenmanların 3 hafta boyunca her gün en az 10 dakika yapılması gerekiyor. Peki kimi şahıslar niye yol tutması sorunu hayatıyor? Otomobil tutan ve tutmayan bireyler içinde değerli bir farklılığın bulunmadığına değinen Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, bu durumu şöyleki deklare etti:
“Bazı şahısları niye hiç yol tutmadığı anlaşılmış değil. Bu mevzuda genetik kimi yatkınların olduğu düşünülüyor. Lakin bizim kanaatimiz bebekken yahut çocukken geçirilen kulak enfeksiyonları yahut kulak bölgesine alınan darbelerin ondan sonrasındasında yol tutmasına yol açabildiği.”
YARA BANDI TAHLİL MÜ?
Sosyal medyada süratle yayılan, ailelerin seyahat öncesi çocuklarına uyguladıkları yara bandı sistemi hakkında da bilgi veren Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, “Göbek deliğinin çapraz biçimde iki yara bandıyla kapatılması bilhassa çocuklarda yol tutmalarını önleyebiliyor. İşleyiş sistemi tam olarak anlaşılamasa da zararsız bir usul olduğu için denenebilir” bilgisini paylaştı.
Vücutta dengeyi sağlamada iç kulak, gözler ve derin duyu organları vazifeli. Bu organlar yani istikrar sistemi, beynimize bedenimizin uzay ortasındaki durumunu, yerini, tarafını, ne tarafa yanlışsız hareket ettiğini bildiriyor. Lakin araç içerisinde seyir halindeyken bu üç sinirsel yolla beyne birbiriyle uyumsuz, zıt sinyaller ulaşıyor. Yol tutmasına ‘postural istikrarsızlık’ da denildiğini söyleyen Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, “Herhangi bir araçta, seyahat esnasında vestibüler ve istikrar merkezi bir hareket algılar lakin beyin, eklem reseptörlerinden ihtar gitmediği ve ayaklar hareket etmediği için çelişkiye düşer. Bunun sonucunda istikrarla ilgili merkezlerin daima ihtar gönderdiği talamus, hipotalamus ve amigdala bir anormallik olduğunu algılayarak direkt savunma durumuna geçer” bilgisini paylaşarak şu bilgileri verdi:
“Savunma reaksiyonu kararı refleks olarak bulantı yaşanır ve kusma yoluyla mide boşaltılır. Ayrıyeten kalp ve beyin üzere hayati organlara daha fazlaca kan pompalandığı için de yüz ve eller soluklaşır, soğuk soğuk terleme ortaya çıkar. Bu esnada haliyle kalp ritmi de hızlanır.”
İŞİTME MANİSİ OLANLARDA YOL TUTMASI YAŞANMIYOR
İşitme engelli bireylerde yol tutması görülmediğini fakat bunun sebebinin de net olarak izah edilemediğini lisana getiren Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, yol tutmasının bayanlarda erkeklere nazaran daha fazla ortaya çıktığını da aktardı. Yol tutmasının çoklukla taşıtın durmasıyla yatışıp şikayetlerin ortadan kalktığını söyleyen Yavuz, “Ancak birtakım durumlarda seyahatten birkaç gün daha sonrasında bile bulantı hissi üzere şikayetler devam edebiliyor. Denizciler uzun gemi seyahatleri yüzünden geminin sallanmasına öylesine alışıyor ki karaya çıktıklarında bu sefer de ‘kara tutması’na uğruyor ve ortama ahenk sağlamakta zorlanıyorlar. Diğer taraftan sıcak hava, akaryakıt, mazot üzere berbat kokular, çok gürültü, araç ortasında kitap okunması, telefonla yahut bilgisayarla uzun müddet meşgul olunması, gidiş tarafına aykırı oturulması ve gerilim de yol tutmasını tetikleyebiliyor. Çok inişli çıkışlı yahut virajlı yollar, uçağın türbülansa girmesi ve geminin fazlaca sallanması da yol tutmasını kolaylaştıran etkenlerden” dedi.
BU YİYECEKLERE DİKKAT!
Yol tutması yaşamamak için dikkat edilmesi gereken yiyeceklerin olduğuna dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, “Ağır ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak gerekir. bununla birlikte kafeinli içeceklerden ve alkolden de sakınmak gerekiyor. Zencefil ve naneli eserler ise mide bulantısını geçirmede tesirli olabiliyor” sözlerini kullandı.
Dikkatin daima yola verilmesi sebebiyle araç kullananlarda yol tutmasının şimdi hiç görülmediğinin bilgisini paylaşan Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, yol tutmasını önlemek için yapılacakları sıraladı:
“Yol tutmasını önlemede sürücünün yanındaki ön koltuğa oturmak nispeten faydalı olabilir. Seyahat esnasında yanlara yahut geriye değil, ufuk çizgisine yanlışsız bakılmalı. Yol tutmasından muzdarip olanlar seyahat esnasına kitap, gazete okumamalı, telefonla yahut bilgisayarla meşgul olmamalı, yanındakine dönüp konuşmamalı. Mümkün olduğunca ön taraflara ve cam kenarına oturmalı.”
‘SAVAŞ PİLOTU İDMANLARI YAPILMALI’
Yavuz’un daima seyahat etmek zorunda olup yol tutması yaşayanlara önerisi ise savaş pilotu eğitiminde kullanılan antrenmanlardan yaralanmaları. Başın öne, geriye, yanlara olan süratli biçimde hareket ettirildiği bu antrenmanların 3 hafta boyunca her gün en az 10 dakika yapılması gerekiyor. Peki kimi şahıslar niye yol tutması sorunu hayatıyor? Otomobil tutan ve tutmayan bireyler içinde değerli bir farklılığın bulunmadığına değinen Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, bu durumu şöyleki deklare etti:
“Bazı şahısları niye hiç yol tutmadığı anlaşılmış değil. Bu mevzuda genetik kimi yatkınların olduğu düşünülüyor. Lakin bizim kanaatimiz bebekken yahut çocukken geçirilen kulak enfeksiyonları yahut kulak bölgesine alınan darbelerin ondan sonrasındasında yol tutmasına yol açabildiği.”
YARA BANDI TAHLİL MÜ?
Sosyal medyada süratle yayılan, ailelerin seyahat öncesi çocuklarına uyguladıkları yara bandı sistemi hakkında da bilgi veren Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, “Göbek deliğinin çapraz biçimde iki yara bandıyla kapatılması bilhassa çocuklarda yol tutmalarını önleyebiliyor. İşleyiş sistemi tam olarak anlaşılamasa da zararsız bir usul olduğu için denenebilir” bilgisini paylaştı.