Survivor
Member
Derleyen: Can Şişman / Milliyet.com.tr – Karşısındaki bayan annesiydi ve senelerca kendisine söylenen palavranın tersine yaşıyordu. Annesinin gözleri kapalıydı. 6 yaşından beri onu hiç görmemişti. yıllardır öldüğünü zannettiği bu bayanla 13 yıl daha sonra birinci kere karşı karşıyaydı. Ancak bu bir ortaya geliş epey uzun sürmeyecekti. İçlerinden biri son kere hayattaydı. Birazdan annesinin ayaklarının altındaki sandalyeyi tekmeleyecek ve onu şahsen ayaklarıyla mevte yollayacaktı. 19 yaşındaki genç bayanın yaşamak zorunda kaldığı dram dünya basınının gündemine oturacaktı.
ANNE VE BABASINI SON GÖRÜŞÜ
6 yaşındaki küçük kız, daima arbede eden anne ve babasıyla tıpkı meskenin ortasında oyuncaklarıyla oyunlar oynuyordu. Annesi ve babası daima tartışıyor, o ise ortalarındaki hengamenin niçinini anlamaya çalışsa da konuşulanlardan hiç bir şey anlamıyordu. Anne ve babası içindeki arbede gün geçtikçe daha da şiddetleniyordu. Kadın boşanmak istiyor, adam boşanmayı kabul etmiyordu. Ancak adamın yaptıkları yalnızca bunlarla hudutlu değildi. Eşi Maryam Karimi’ye gerek kelamlı gerekse fizikî tacizde ve zorbalıkta bulunuyordu. Bayan özgürlüğü seçip hayatına kızıyla bir arada devam etmek istese de kocasının boşanmaya yanaşmaması niçiniyle güç durumdaydı. İkilinin aslında oldukcatan sonlanması gereken evliliklerine tanıklık eden 6 yaşındaki kız çabucak hemen ebeveynleriyle son kere göz temasında bulunduğunun farkında değildi. 2009 yılında İran’ın Hazar Denizi kıyılarındaki bir bölgede Karimi ailesi aslında son defa anne, baba ve çocuk olarak bir ortadaydı. Bir daha sonraki gün içlerinden biri ölmüş olacaktı.
YILLARCA RUHSAL VE FİZİKÎ ŞİDDET UYGULADI
Adı Maryam Karimi… Babası Ebrahim bununla birlikte onun hayattaki tek akrabası. 6 yıllık evliliği boyunca bir defa olsun yüzü gülmeyen Maryam Karimi, çektiği sıkıntının sona ermesi umuduyla en sonunda babasından yardım istedi. Babası Ebrahim, torunu niçiniyle kızını ve damadını bir ortaya getirmek ve ikilinin ortalarındaki uyuşmazlığı barışçıl prosedürlerle çözmek istedi. Ancak inatçı damadı asla geri adım atmadı. Boşanmak isteyen eşi Maryam Karimi’nin ve onun babası Ebrahim’in hiç bir talebine olumlu karşılık vermedi.
Baba ve kız kara kara düşündü. Kızının çektiği sıkıntıya yakından tanıklık eden baba Ebrahim, kızının bedenindeki fizikî şiddet izlerini görür görmez sonucunı verdi. Maryam Karimi ve babası Ebrahim, bayanın kocasını öldürme planları yaptı. İkilinin yaptığı plan şuydu: Bayan, kocasını öldürecek ve küçük kızıyla babasını yanına alıp diğer bir şehire taşınıp izlerini kaybettireceklerdi. Bu planın birinci kademesi başarılı oldu. Baba ve kız, cinayeti işledikten daha sonra yakalanmamak için süratlice harekete geçtiler. Lakin uğraşları yakalanmamak için kâfi olmadı.
13 YIL daha sonra BİR ORTAYA GELDİLER
bir müddet 6 yaşındaki küçük kız, babasının ailesinin yanına taşındı. çabucak hemen hiç bir şeyin farkında değildi. Kaldığı yeni meskende babaannesi ve büyükbabası vardı. O meskende niye olduğunu bir süre anlayamadı. Annesi ve babasının nerede olduğunu babaannesi ve büyükbabasına soruyor lakin onlardan hiç bir karşılık alamıyordu. Soruları cevapsız bırakıldıkça daha da içine kapanıyor, yaşanan durumu çözmeye çalışıyordu.
Küçük kızın başındaki soru işaretleri lakin aylar daha sonra ortadan kalkacaktı. Bir gün babaannesi ve büyükbabası onu karşısına aldı. Anne ve babasının artık yaşamadığını, ikisinin de ömrünü kaybettiğini deklare etti. Şaşkın ve üzgündü. Gözyaşlarına boğulan küçük kız anne ve babasının öldüğünü kabul etmesi yıllarını aldı. halbuki işin aslı daha oburdu. Küçük kızın babası ölmüştü lakin annesi hâlâ hayattaydı. Kızın annesiyle kısa bir an bile olsa yeniden bir ortaya gelmesi lakin 13 yıl daha sonra gerçek olacaktı.
ANNESİNİ MEVTE YOLLAYACAK KİŞİ KENDİSİYDİ
Maryam Karimi ve babası Ebrahim, yakalandıktan daha sonra Reşt’teki cezaevine gönderildiler. İkili tam 13 yıl boyunca mahpus yattılar. Özgür bırakılmak isteseler de bu fikrin epeyce da gerçekçi olmadığının farkındaydılar. 22 Şubat 2021 tarihine kadar cezaevinde kalan baba ve kız için bu tarih bir dönüm noktasıydı. İkilinin idam cezasına çarptırıldığı belirtildi. İkili için artık karar verilmişti. Baba ve kız idam edilecekti. Oğullarını öldüren gelinleri ve dünürlerinin aldığı cezayı duyan ve babanne ile büyükbaba, bir sefer daha torunlarına değerli bir açıklamada bulundu.
Torunları artık 19 yaşında genç bir bayandı. İkili yıllar evvel torunlarına anne ve babasının öldüğünü söylemişti lakin bu bir yalandı. senelerca bir palavraya inanan 19 yaşındaki bayana bu kere her şeyi tek tek itiraf ettiler. Artık bir yetişkin olan genç bayan duydukları karşısında inanamadı. Annesi ve dedesi, babasını öldürmüş ve ikisi de idam cezası almıştı. Lakin genç bayanı dehşete düşürecek diğer bir olay daha vardı. Annesini vefata yollayacak kişi şahsen kendisiydi.
KIZININ İDAMINI İZLEDİ, daha sonra O DA ÖLDÜRÜLDÜ
İran’daki rejime nazaran bir katilin cezasını devletten daha fazlaca cinayet kurbanlarının yakınları kararlaştırıyor. Ailelere intikam için ‘kısas’ ya da ‘göze göz’ mü üzere soru ve seçenekler sunuluyor, katili bağışlamak isteyenlere ‘kan parası’ almak isteyip istemedikleri soruluyor. Katili affetmeyi seçenler ‘kan parası’ alıyor ve bu seçenek ekonomik durumlar düşünüldüğünde daha tanınan bir seçenek olarak dikkat çekiyor. ‘Kısas’ta ise geriye kalan akrabalar vicdani yükü büyük bir baskı altına giriyor. Babası haricinde hiç bir akrabası olmayan ve kocasını babası Ebrahim ile bir arada öldüren Maryam Karimi’nin durumunda sonucu verebilecek ya da uygulayabilecek tek kişi ise 19 yaşındaki öz kızıydı.
Annesinin yaşadığını idam tarihinden hemilk evvel öğrenen genç bayan, niçini bilinmeyen bir biçimde aylar süren bekleyişten daha sonra geçtiğimiz aylarda annesini vefata yollayan kişi oldu. Reşt’teki hapishanede bir sandalye üzerinde gözleri kapalı bir biçimde vefatı bekleyen Maryam Karimi, göz teması kuramadığı kızının karşısında hayata veda etti. 19 yaşındaki genç bayan, sandalyeyi tekmeledi ve anne Maryam Karimi’nin cansız vücudunun darağacından sallanmasını yalnızca kızı değil, bununla birlikte hapishanede mahkum olan babası Ebrahim de izledi. Kızının vefatına bilhassa tanıklık etmesi istenen Ebrahim de bu olaydan kısa bir süre daha sonra, 2022’nin haziran ayında birebir hapishanede idam edildi.
İran İnsan Hakları Örgütü’nün (IHR) 2021 raporuna nazaran Ocak 2021’de 31, Şubat 2021’de 37, Mart 2021’de 17, Nisan 2021’de 26, Mayıs 2021’de 22, Haziran 2021’de 11, Temmuz 2021’de 53, Ağustos 2021’de 27, Eylül 2021’de 43, Ekim 2021’de 27, Kasım 2021’de 28 ve Aralık 2021’de en az 8 olmak üzere 330’u aşkın kişi idam edildi. Bunlar içerisinde en az 15 hanımın idam edildiği belirtilirken, 8 kişinin politik münasebetlerle, 158 kişinin cinayet niçiniyle, 121 kişinin ise uyuşturucu kaçakçılığı sebebiyle idam edildikleri duyuruldu.
‘KURBAN OLMAKTAN ÇIKIP CELLADA DÖNÜŞÜYORLAR’
İngiltere merkezli Daily Mirror gazetesine konuşan IHR yöneticisi Mahmood Amiry-Moghaddam, İran’daki yargı sisteminin kurbanları cellatlara döndüştürdüğünün altını çizdi. “İran’daki ceza kanunları yalnızca insanlık dışı ve barbarca İdam,cezalara sahip olmakla kalmıyor, hem de toplum ortasındaki şiddeti de körüklüyor” sözlerini kullanan IHR yöneticisi, “Yapılan şey idamın sorumluluğunu cinayet kurbanının ailesinin omuzlarına yüklemektir. Kurban olmaktan çıkıp cellada dönüşüyorlar” dedi.
Maryam Karimi ve babası Ebrahim’in idamları için bayanın küçük kızının 18 yaşını doldurmasının beklendiğini hatırlatan Mahmood Amiry-Moghaddam, “Kurbanlar şayet intikam talep etmediği takdirde ruhsal baskı uygulanıyor ve kendilerini hatalı hissettirmeleri sağlanıyor. İdam cezası yerine ‘kan parası’nı seçmek isteyenlerin sayısı ise fazlaca daha fazla” diye konuştu. ‘Kısas’ cezasının insanlık dışı, vahşi ve zalimce olduğunu vurgulayan gazeteci Aram Bolandpaz ise şunları söylemiş oldu: “Okullarda süren beyin yıkama, çok cezalar ve ataerkil rejim üzere sebepler Maryam’ın kızının, annesini idam etmenin bir zafer olduğunu düşünmesi için yetiştirildiğini ortaya koyuyor.“
ANNE VE BABASINI SON GÖRÜŞÜ
6 yaşındaki küçük kız, daima arbede eden anne ve babasıyla tıpkı meskenin ortasında oyuncaklarıyla oyunlar oynuyordu. Annesi ve babası daima tartışıyor, o ise ortalarındaki hengamenin niçinini anlamaya çalışsa da konuşulanlardan hiç bir şey anlamıyordu. Anne ve babası içindeki arbede gün geçtikçe daha da şiddetleniyordu. Kadın boşanmak istiyor, adam boşanmayı kabul etmiyordu. Ancak adamın yaptıkları yalnızca bunlarla hudutlu değildi. Eşi Maryam Karimi’ye gerek kelamlı gerekse fizikî tacizde ve zorbalıkta bulunuyordu. Bayan özgürlüğü seçip hayatına kızıyla bir arada devam etmek istese de kocasının boşanmaya yanaşmaması niçiniyle güç durumdaydı. İkilinin aslında oldukcatan sonlanması gereken evliliklerine tanıklık eden 6 yaşındaki kız çabucak hemen ebeveynleriyle son kere göz temasında bulunduğunun farkında değildi. 2009 yılında İran’ın Hazar Denizi kıyılarındaki bir bölgede Karimi ailesi aslında son defa anne, baba ve çocuk olarak bir ortadaydı. Bir daha sonraki gün içlerinden biri ölmüş olacaktı.
YILLARCA RUHSAL VE FİZİKÎ ŞİDDET UYGULADI
Adı Maryam Karimi… Babası Ebrahim bununla birlikte onun hayattaki tek akrabası. 6 yıllık evliliği boyunca bir defa olsun yüzü gülmeyen Maryam Karimi, çektiği sıkıntının sona ermesi umuduyla en sonunda babasından yardım istedi. Babası Ebrahim, torunu niçiniyle kızını ve damadını bir ortaya getirmek ve ikilinin ortalarındaki uyuşmazlığı barışçıl prosedürlerle çözmek istedi. Ancak inatçı damadı asla geri adım atmadı. Boşanmak isteyen eşi Maryam Karimi’nin ve onun babası Ebrahim’in hiç bir talebine olumlu karşılık vermedi.
Baba ve kız kara kara düşündü. Kızının çektiği sıkıntıya yakından tanıklık eden baba Ebrahim, kızının bedenindeki fizikî şiddet izlerini görür görmez sonucunı verdi. Maryam Karimi ve babası Ebrahim, bayanın kocasını öldürme planları yaptı. İkilinin yaptığı plan şuydu: Bayan, kocasını öldürecek ve küçük kızıyla babasını yanına alıp diğer bir şehire taşınıp izlerini kaybettireceklerdi. Bu planın birinci kademesi başarılı oldu. Baba ve kız, cinayeti işledikten daha sonra yakalanmamak için süratlice harekete geçtiler. Lakin uğraşları yakalanmamak için kâfi olmadı.
13 YIL daha sonra BİR ORTAYA GELDİLER
bir müddet 6 yaşındaki küçük kız, babasının ailesinin yanına taşındı. çabucak hemen hiç bir şeyin farkında değildi. Kaldığı yeni meskende babaannesi ve büyükbabası vardı. O meskende niye olduğunu bir süre anlayamadı. Annesi ve babasının nerede olduğunu babaannesi ve büyükbabasına soruyor lakin onlardan hiç bir karşılık alamıyordu. Soruları cevapsız bırakıldıkça daha da içine kapanıyor, yaşanan durumu çözmeye çalışıyordu.
Küçük kızın başındaki soru işaretleri lakin aylar daha sonra ortadan kalkacaktı. Bir gün babaannesi ve büyükbabası onu karşısına aldı. Anne ve babasının artık yaşamadığını, ikisinin de ömrünü kaybettiğini deklare etti. Şaşkın ve üzgündü. Gözyaşlarına boğulan küçük kız anne ve babasının öldüğünü kabul etmesi yıllarını aldı. halbuki işin aslı daha oburdu. Küçük kızın babası ölmüştü lakin annesi hâlâ hayattaydı. Kızın annesiyle kısa bir an bile olsa yeniden bir ortaya gelmesi lakin 13 yıl daha sonra gerçek olacaktı.
ANNESİNİ MEVTE YOLLAYACAK KİŞİ KENDİSİYDİ
Maryam Karimi ve babası Ebrahim, yakalandıktan daha sonra Reşt’teki cezaevine gönderildiler. İkili tam 13 yıl boyunca mahpus yattılar. Özgür bırakılmak isteseler de bu fikrin epeyce da gerçekçi olmadığının farkındaydılar. 22 Şubat 2021 tarihine kadar cezaevinde kalan baba ve kız için bu tarih bir dönüm noktasıydı. İkilinin idam cezasına çarptırıldığı belirtildi. İkili için artık karar verilmişti. Baba ve kız idam edilecekti. Oğullarını öldüren gelinleri ve dünürlerinin aldığı cezayı duyan ve babanne ile büyükbaba, bir sefer daha torunlarına değerli bir açıklamada bulundu.
Torunları artık 19 yaşında genç bir bayandı. İkili yıllar evvel torunlarına anne ve babasının öldüğünü söylemişti lakin bu bir yalandı. senelerca bir palavraya inanan 19 yaşındaki bayana bu kere her şeyi tek tek itiraf ettiler. Artık bir yetişkin olan genç bayan duydukları karşısında inanamadı. Annesi ve dedesi, babasını öldürmüş ve ikisi de idam cezası almıştı. Lakin genç bayanı dehşete düşürecek diğer bir olay daha vardı. Annesini vefata yollayacak kişi şahsen kendisiydi.
KIZININ İDAMINI İZLEDİ, daha sonra O DA ÖLDÜRÜLDÜ
İran’daki rejime nazaran bir katilin cezasını devletten daha fazlaca cinayet kurbanlarının yakınları kararlaştırıyor. Ailelere intikam için ‘kısas’ ya da ‘göze göz’ mü üzere soru ve seçenekler sunuluyor, katili bağışlamak isteyenlere ‘kan parası’ almak isteyip istemedikleri soruluyor. Katili affetmeyi seçenler ‘kan parası’ alıyor ve bu seçenek ekonomik durumlar düşünüldüğünde daha tanınan bir seçenek olarak dikkat çekiyor. ‘Kısas’ta ise geriye kalan akrabalar vicdani yükü büyük bir baskı altına giriyor. Babası haricinde hiç bir akrabası olmayan ve kocasını babası Ebrahim ile bir arada öldüren Maryam Karimi’nin durumunda sonucu verebilecek ya da uygulayabilecek tek kişi ise 19 yaşındaki öz kızıydı.
Annesinin yaşadığını idam tarihinden hemilk evvel öğrenen genç bayan, niçini bilinmeyen bir biçimde aylar süren bekleyişten daha sonra geçtiğimiz aylarda annesini vefata yollayan kişi oldu. Reşt’teki hapishanede bir sandalye üzerinde gözleri kapalı bir biçimde vefatı bekleyen Maryam Karimi, göz teması kuramadığı kızının karşısında hayata veda etti. 19 yaşındaki genç bayan, sandalyeyi tekmeledi ve anne Maryam Karimi’nin cansız vücudunun darağacından sallanmasını yalnızca kızı değil, bununla birlikte hapishanede mahkum olan babası Ebrahim de izledi. Kızının vefatına bilhassa tanıklık etmesi istenen Ebrahim de bu olaydan kısa bir süre daha sonra, 2022’nin haziran ayında birebir hapishanede idam edildi.
İran İnsan Hakları Örgütü’nün (IHR) 2021 raporuna nazaran Ocak 2021’de 31, Şubat 2021’de 37, Mart 2021’de 17, Nisan 2021’de 26, Mayıs 2021’de 22, Haziran 2021’de 11, Temmuz 2021’de 53, Ağustos 2021’de 27, Eylül 2021’de 43, Ekim 2021’de 27, Kasım 2021’de 28 ve Aralık 2021’de en az 8 olmak üzere 330’u aşkın kişi idam edildi. Bunlar içerisinde en az 15 hanımın idam edildiği belirtilirken, 8 kişinin politik münasebetlerle, 158 kişinin cinayet niçiniyle, 121 kişinin ise uyuşturucu kaçakçılığı sebebiyle idam edildikleri duyuruldu.
‘KURBAN OLMAKTAN ÇIKIP CELLADA DÖNÜŞÜYORLAR’
İngiltere merkezli Daily Mirror gazetesine konuşan IHR yöneticisi Mahmood Amiry-Moghaddam, İran’daki yargı sisteminin kurbanları cellatlara döndüştürdüğünün altını çizdi. “İran’daki ceza kanunları yalnızca insanlık dışı ve barbarca İdam,cezalara sahip olmakla kalmıyor, hem de toplum ortasındaki şiddeti de körüklüyor” sözlerini kullanan IHR yöneticisi, “Yapılan şey idamın sorumluluğunu cinayet kurbanının ailesinin omuzlarına yüklemektir. Kurban olmaktan çıkıp cellada dönüşüyorlar” dedi.
Maryam Karimi ve babası Ebrahim’in idamları için bayanın küçük kızının 18 yaşını doldurmasının beklendiğini hatırlatan Mahmood Amiry-Moghaddam, “Kurbanlar şayet intikam talep etmediği takdirde ruhsal baskı uygulanıyor ve kendilerini hatalı hissettirmeleri sağlanıyor. İdam cezası yerine ‘kan parası’nı seçmek isteyenlerin sayısı ise fazlaca daha fazla” diye konuştu. ‘Kısas’ cezasının insanlık dışı, vahşi ve zalimce olduğunu vurgulayan gazeteci Aram Bolandpaz ise şunları söylemiş oldu: “Okullarda süren beyin yıkama, çok cezalar ve ataerkil rejim üzere sebepler Maryam’ın kızının, annesini idam etmenin bir zafer olduğunu düşünmesi için yetiştirildiğini ortaya koyuyor.“