Survivor
Member
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Amerikan havacılık tarihinde bayanlara öncülük eden isimlerden Amelia Earhart, 1928 yılında Atlantik’i geçen birinci bayan olarak tarihe ismini altın harflerle yazdırdı. Onun küçük yaşlarda gökyüzüne olan hayranlığı gençlik senelerında giderek arttı ve rekor üstüne rekor kırdı. Fakat ne yazık ki takvimler 1937 yılını gösterdiğinde en büyük rekor denemesi için yola çıktı ve tekrar asla geri dönemedi. Pekala gökyüzü tutkusuyla biroldukça beşere ilham olan Earhart’a ne olmuştu?
EĞİTİM ALABİLMEK İÇİN KAMYON SÜRÜCÜSÜ OLDU
Amelia Mary Earhart, 24 Temmuz 1897 yılında ABD’nin Kansas eyaletindeki Atchison ilçesinde doğdu. Doğal hayatın içerisinde büyüyen Earhart’ın çocukluğu macera doluydu. yıllar yılları kovalayıp takvimler 1918 yılını gösterdiğinde I. Dünya Savaşı gündemdeydi. Earhart, okulunu bıraktı ve Toronto’ya giderek Spadina Askeri Nekahat Hastanesi’nde istekli hemşire oldu. Toronto’daki günlerinde sık sık pilotları izlemek için askeri hava alanlarını ziyaret etti. 1920’de Earhart, babasıyla bir arada Long Beach, California’da bir hava gösterisine katıldı. Burada tanıştığı pilot Frank Hawk onu, hayatını büsbütün değiştirecek olan bir uçak seyahatine çıkardı. Amelia’nın uçaklara olan hayranlığı ise birinci görüşte aşk değildi. vakit içinde uçma fikrine tutkuyla bağlanan ve sonucunı veren Earhart, pilotluk eğitimleri alabilmek için kamyon sürücülüğü üzere çeşitli işler yaparak para biriktirdi. Akabinde kendisine bayan bir pilotun eğitim vermesini istedi ve Lowa’daki birinci bayan havacı Neta Snook Southern’in öğrencisi oldu. 25’inci yaş gününde annesi ve kız kardeşinin yardımlarıyla ‘Kanarya’ ismini verdiği birinci uçağını satın aldı.
İLK REKORUNU KIRDI, ÜNLÜ OLDU
Amelia Earhart’ın havacılık alanında kendini göstermesi hayli uzun sürmedi. Uçmaya başladıktan yalnızca bir yıl daha sonra, Los Angeles’ın Rogers Hava Alanı’nda bir rekor denemesine katıldı. Orada, 14 bin fitte uçarak bayan pilotların irtifa rekorunu kırdı. bu biçimdelar Earhart, memleketler arası pilot lisansı alan 16 bayandan bir tanesiydi. 1928 yılının haziran ayında bir yolcu uçağına binen Amelia Earhart yolcu uçağıyla en uzun müddet (20 saat) uçan birinci bayan oldu. Atlantik’i 20 saatte geçen Amelia devrin gazetecilerinden George Putnam tarafınca herkese duyuruldu. Seyahatin akabinde Earhart, ABD’ye döndü. Periyodun önderi Lider Calvin Coolidge tarafınca düzenlenen bir Beyaz Saray resepsiyonuna davet edildi. Orada kendisine tecrübesini anlattığı bir kitap yazması teklif edildi. Teklifi kabul eden Earhart, birinci kitabı ’20 Saat 40 Dakika‘yı yayınladı.
Amelia Earhart yıllar ortasında dünya genelinde birfazlaca rekor kırdı. Rekor denemelerindeki başarısı onu her geçen gün daha da güçlendirdi. 1931 yılında ise kendisini daima her manada destekleyen gazeteci George Putnam ile evlendi. Takvimler 1932 yılını gösterirken Amelia daha evvel yolcu olarak gittiği Atlantik’e bir defa daha gitti lakin bu sefer uçağı kendisi tek başına uçurdu. Tarihte bu başarıyı elde eden birinci bayan olduğu için ‘National Geographic Society Altın Madalyası’ üzere bir dizi onur mükafatına layık görüldü. Tıpkı yıl Kuzey Amerika’yı tek başına uçarak geçen ve geri dönen birinci bayan oldu.
BİR DAHA GERİ DÖNEMEDİLER
Bir yandan rekorlar kıran bir yandan kitaplar yazan Amelia, Purdue Üniversitesi’ndeki eğitim fakültesinde meslek ve havacılık danışmanı olarak vazife aldı. Earhart’ın senelerca havacılıkta rekorlar kırması sonunda onu daha büyük bir rekor kırma dileğine itti. Bu kere gayesi Atlas Okyanusu’nu tek başına geçmekti. Yapılan hazırlıkların akabinde Amelia Earhart, 1937 yılında meslektaşı Fred Noonan ile çift motorlu bir uçakla dünya çeşidine çıktı. İkili rekor için Miami’den ayrıldı lakin ne yazık ki tekrar asla geri dönemediler.
Earhart, 2 Temmuz 1937’de, 40’ıncı doğum gününe sırf 22 gün kala Papua Yeni Gine’den seyahatin en tehlikeli ayağı olarak gördüğü Howland Adası’na gerçek yola çıktı. ABD hükümeti tarafınca Howland Adası’nda bir uçak pisti inşa edilmişti. Earhart’a yardımcı olması için kıyı güvenlik gemisi Itasca ise adanın çabucak dışına yerleştirilmişti. Itasca Earhart’ün son uçuş gecesinde onunşa birtakım kimi radyo teması ortasındaydı fakat son bildirisini 2 Temmuz 1937’de sabah saat 08.44’te, Earhart ve Noonan’ın havalanmasından yaklaşık 20 saat daha sonra almıştı. Yani başlarına gelen her her neyse bununla ilgili bir kayıt yoktu.
ABD Donanması tarafınca yürütülen kapsamlı arama iki yıldan fazla sürdü. Lakin iki pilota dair hiç bir iz bulunamadı. Araştırmalar kararında ABD hükümeti 1939 yılında Earhart ve Noonan’ı meyyit ilan etti. Yapılan resmi açıklamaya göre yakıtları biten iki pilot Büyük Okyanusu’nun kuzeybatısına düşmüş ve okyanusun derinliklerine batmıştı. Fakat iki pilotun vefatına ikna olmayan büyük bir çoğunluk birbirinden farklı teoriler üretti.
TEORİLER ARKASI ARKASINA SIRALANDI
Teorilerden birincisi, Earhart ve Noonan’ın Büyük Okyanus’ta bulunan Nikumaroro Adası’na çarparak indiklerini ve geceleri yiyecek avlayan Hindistan cevizi yengeçleri tarafınca öldürülmüş olabileceklerini savunuyordu. Bir öbür teori ise Earhart ve Noonan’ın Japonlar tarafınca kaçırılmış olabileceğiyle ilgiliydi. Tezlere göre iki pilot önemli bir biçimde rotalarından sapmış ve Marshall Adaları yakınlarında karaya çakılmıştı. Japonlar tarafınca kurtarılan ikili, savaş esiri olarak kabul edilmiş ve Saipan’daki bir kampa gönderilmişti. Orada Noonan infaz edilmiş, Earhart ise 1939’da sıtma yahut dizanteriden ölmüştü. Teori her ne kadar çeşitli ayrıntılar barındırsa da iki pilotun Japonlar tarafınca kaçırılmış olma ihtimaline ait hiç bir ayrıntı yoktu. Üçüncü teori ise Earhart’ın casus olma ihtimaliyle ilgiliydi. İkinci Dünya Savaşı öncesinde Japonlar hakkında bilgi toplamak için gönderilen bir Amerikan casusu olduğu tez edilen Earhart aslında ölmemiş, kimliği bilinmeyen bir biçimde uzun yıllar hayatıştı.
Amelia Earhart ve Fred Noonan’un gizemli kayboluşlarına ait yıllar ortasında bir sürü araştırma yapıldı. Kafaları karıştıran araştırmalardan birincisi olaydan birkaç yıl daha sonra 1940 yılında Nikumaroro Adası’nda kimi kemik kalıntılarının bulunmasıyla başladı. Memleketler arası Tarihi Uçak Kurtarma Kümesi (TIGHAR) tarafınca bulunan kemiklerin o senelerda aranan Amelia Earhart’a ilişkin olabileceği düşünüldü. Ne yazık ki yapılan çalışmalar kemiklerin Earhart’a ilişkin olmasının mümkün olmadığını gösterdi. Lakin 2018 yılına gelindiğinde gelişen teknolojiden yararlanılarak kemiklerin uzun yıllar evvel çekilen fotoğrafları üzerinde bir daha inceleme yapıldı. ABD’nin Tennessee Üniversitesi’nden Profesör Richard Jantz, bir daha incelenen kemiklerin Earhart’a ilişkin olabilme ihtimalinin çok yüksek olduğunu söylemiş oldu ancak kesin bir sonuca varılamadı.
HÂLÂ BİLİNMİYOR
Bulunan kemiklere ek olarak 1940’lı senelerda adada iki pilotun ortasında olduğu uçağa ilişkin olabilecek bir modül bulundu. Bulunan kesim o senelerda araştırılsa da rastgele bir sonuç elde edilemedi. Lakin geçtiğimiz yıl nükleer bilimciler, 1937’de dünyanın en büyük faili meçhul kayıplarından biri olan bu olayı çözmek yeni bir teknolojik formül kullandılar. Penn Eyalet Üniversitesi’ndeki bilim insanları Nikumaroro Adası’nda bulunan kesimin Earhart’ın Lockheed Model 10-E Electra uçağına ilişkin olup olmadığını belirlemek istediler. Bu hedefle da çıplak gözle fark edilmeyebilecek boya parçacıklarını yahut aşınmayı ortaya çıkarmak için bulunan kesime kuvvetli ışınlar gönderip tahlil edecek Breazeale Nükleer Reaktörü’nü kullandılar. Sonuç olarak araştırmacılar, “Parçada Earhart’ın uçağına ilişkin olduğunu katiyen doğrulayan bir iz bulamayacağız. Bu modülün ne olduğu hakkında daha fazla bilgiye gereksinimimiz var” açıklamasında bulundu. Nükleer bilimciler tarafınca yapılan araştırmada çabucak hemen son sonuca varılamadı.
Rekorlarla dolu bir hayata sahip olan Earhart, vefatından daha sonra bile fazlaca sayıda ödül almaya devam etti. 1968’de Ulusal Havacılık Onur Listesi’ne ve 1973’te Ulusal Bayan Onur Listesi’ne alınarak onurlandırıldı. Mesleği ve hamasetiyle birfazlaca bayana ilham olan Earhart’ın kıssası ise sinemalara ve belgesellere mevzu oldu. İki pilotun gizemli kayboluşu ve nitekim başlarına ne geldiği hâlâ araştırılan hadiseler içinde yer alıyor.
EĞİTİM ALABİLMEK İÇİN KAMYON SÜRÜCÜSÜ OLDU
Amelia Mary Earhart, 24 Temmuz 1897 yılında ABD’nin Kansas eyaletindeki Atchison ilçesinde doğdu. Doğal hayatın içerisinde büyüyen Earhart’ın çocukluğu macera doluydu. yıllar yılları kovalayıp takvimler 1918 yılını gösterdiğinde I. Dünya Savaşı gündemdeydi. Earhart, okulunu bıraktı ve Toronto’ya giderek Spadina Askeri Nekahat Hastanesi’nde istekli hemşire oldu. Toronto’daki günlerinde sık sık pilotları izlemek için askeri hava alanlarını ziyaret etti. 1920’de Earhart, babasıyla bir arada Long Beach, California’da bir hava gösterisine katıldı. Burada tanıştığı pilot Frank Hawk onu, hayatını büsbütün değiştirecek olan bir uçak seyahatine çıkardı. Amelia’nın uçaklara olan hayranlığı ise birinci görüşte aşk değildi. vakit içinde uçma fikrine tutkuyla bağlanan ve sonucunı veren Earhart, pilotluk eğitimleri alabilmek için kamyon sürücülüğü üzere çeşitli işler yaparak para biriktirdi. Akabinde kendisine bayan bir pilotun eğitim vermesini istedi ve Lowa’daki birinci bayan havacı Neta Snook Southern’in öğrencisi oldu. 25’inci yaş gününde annesi ve kız kardeşinin yardımlarıyla ‘Kanarya’ ismini verdiği birinci uçağını satın aldı.
İLK REKORUNU KIRDI, ÜNLÜ OLDU
Amelia Earhart’ın havacılık alanında kendini göstermesi hayli uzun sürmedi. Uçmaya başladıktan yalnızca bir yıl daha sonra, Los Angeles’ın Rogers Hava Alanı’nda bir rekor denemesine katıldı. Orada, 14 bin fitte uçarak bayan pilotların irtifa rekorunu kırdı. bu biçimdelar Earhart, memleketler arası pilot lisansı alan 16 bayandan bir tanesiydi. 1928 yılının haziran ayında bir yolcu uçağına binen Amelia Earhart yolcu uçağıyla en uzun müddet (20 saat) uçan birinci bayan oldu. Atlantik’i 20 saatte geçen Amelia devrin gazetecilerinden George Putnam tarafınca herkese duyuruldu. Seyahatin akabinde Earhart, ABD’ye döndü. Periyodun önderi Lider Calvin Coolidge tarafınca düzenlenen bir Beyaz Saray resepsiyonuna davet edildi. Orada kendisine tecrübesini anlattığı bir kitap yazması teklif edildi. Teklifi kabul eden Earhart, birinci kitabı ’20 Saat 40 Dakika‘yı yayınladı.
Amelia Earhart yıllar ortasında dünya genelinde birfazlaca rekor kırdı. Rekor denemelerindeki başarısı onu her geçen gün daha da güçlendirdi. 1931 yılında ise kendisini daima her manada destekleyen gazeteci George Putnam ile evlendi. Takvimler 1932 yılını gösterirken Amelia daha evvel yolcu olarak gittiği Atlantik’e bir defa daha gitti lakin bu sefer uçağı kendisi tek başına uçurdu. Tarihte bu başarıyı elde eden birinci bayan olduğu için ‘National Geographic Society Altın Madalyası’ üzere bir dizi onur mükafatına layık görüldü. Tıpkı yıl Kuzey Amerika’yı tek başına uçarak geçen ve geri dönen birinci bayan oldu.
BİR DAHA GERİ DÖNEMEDİLER
Bir yandan rekorlar kıran bir yandan kitaplar yazan Amelia, Purdue Üniversitesi’ndeki eğitim fakültesinde meslek ve havacılık danışmanı olarak vazife aldı. Earhart’ın senelerca havacılıkta rekorlar kırması sonunda onu daha büyük bir rekor kırma dileğine itti. Bu kere gayesi Atlas Okyanusu’nu tek başına geçmekti. Yapılan hazırlıkların akabinde Amelia Earhart, 1937 yılında meslektaşı Fred Noonan ile çift motorlu bir uçakla dünya çeşidine çıktı. İkili rekor için Miami’den ayrıldı lakin ne yazık ki tekrar asla geri dönemediler.
Earhart, 2 Temmuz 1937’de, 40’ıncı doğum gününe sırf 22 gün kala Papua Yeni Gine’den seyahatin en tehlikeli ayağı olarak gördüğü Howland Adası’na gerçek yola çıktı. ABD hükümeti tarafınca Howland Adası’nda bir uçak pisti inşa edilmişti. Earhart’a yardımcı olması için kıyı güvenlik gemisi Itasca ise adanın çabucak dışına yerleştirilmişti. Itasca Earhart’ün son uçuş gecesinde onunşa birtakım kimi radyo teması ortasındaydı fakat son bildirisini 2 Temmuz 1937’de sabah saat 08.44’te, Earhart ve Noonan’ın havalanmasından yaklaşık 20 saat daha sonra almıştı. Yani başlarına gelen her her neyse bununla ilgili bir kayıt yoktu.
ABD Donanması tarafınca yürütülen kapsamlı arama iki yıldan fazla sürdü. Lakin iki pilota dair hiç bir iz bulunamadı. Araştırmalar kararında ABD hükümeti 1939 yılında Earhart ve Noonan’ı meyyit ilan etti. Yapılan resmi açıklamaya göre yakıtları biten iki pilot Büyük Okyanusu’nun kuzeybatısına düşmüş ve okyanusun derinliklerine batmıştı. Fakat iki pilotun vefatına ikna olmayan büyük bir çoğunluk birbirinden farklı teoriler üretti.
TEORİLER ARKASI ARKASINA SIRALANDI
Teorilerden birincisi, Earhart ve Noonan’ın Büyük Okyanus’ta bulunan Nikumaroro Adası’na çarparak indiklerini ve geceleri yiyecek avlayan Hindistan cevizi yengeçleri tarafınca öldürülmüş olabileceklerini savunuyordu. Bir öbür teori ise Earhart ve Noonan’ın Japonlar tarafınca kaçırılmış olabileceğiyle ilgiliydi. Tezlere göre iki pilot önemli bir biçimde rotalarından sapmış ve Marshall Adaları yakınlarında karaya çakılmıştı. Japonlar tarafınca kurtarılan ikili, savaş esiri olarak kabul edilmiş ve Saipan’daki bir kampa gönderilmişti. Orada Noonan infaz edilmiş, Earhart ise 1939’da sıtma yahut dizanteriden ölmüştü. Teori her ne kadar çeşitli ayrıntılar barındırsa da iki pilotun Japonlar tarafınca kaçırılmış olma ihtimaline ait hiç bir ayrıntı yoktu. Üçüncü teori ise Earhart’ın casus olma ihtimaliyle ilgiliydi. İkinci Dünya Savaşı öncesinde Japonlar hakkında bilgi toplamak için gönderilen bir Amerikan casusu olduğu tez edilen Earhart aslında ölmemiş, kimliği bilinmeyen bir biçimde uzun yıllar hayatıştı.
Amelia Earhart ve Fred Noonan’un gizemli kayboluşlarına ait yıllar ortasında bir sürü araştırma yapıldı. Kafaları karıştıran araştırmalardan birincisi olaydan birkaç yıl daha sonra 1940 yılında Nikumaroro Adası’nda kimi kemik kalıntılarının bulunmasıyla başladı. Memleketler arası Tarihi Uçak Kurtarma Kümesi (TIGHAR) tarafınca bulunan kemiklerin o senelerda aranan Amelia Earhart’a ilişkin olabileceği düşünüldü. Ne yazık ki yapılan çalışmalar kemiklerin Earhart’a ilişkin olmasının mümkün olmadığını gösterdi. Lakin 2018 yılına gelindiğinde gelişen teknolojiden yararlanılarak kemiklerin uzun yıllar evvel çekilen fotoğrafları üzerinde bir daha inceleme yapıldı. ABD’nin Tennessee Üniversitesi’nden Profesör Richard Jantz, bir daha incelenen kemiklerin Earhart’a ilişkin olabilme ihtimalinin çok yüksek olduğunu söylemiş oldu ancak kesin bir sonuca varılamadı.
HÂLÂ BİLİNMİYOR
Bulunan kemiklere ek olarak 1940’lı senelerda adada iki pilotun ortasında olduğu uçağa ilişkin olabilecek bir modül bulundu. Bulunan kesim o senelerda araştırılsa da rastgele bir sonuç elde edilemedi. Lakin geçtiğimiz yıl nükleer bilimciler, 1937’de dünyanın en büyük faili meçhul kayıplarından biri olan bu olayı çözmek yeni bir teknolojik formül kullandılar. Penn Eyalet Üniversitesi’ndeki bilim insanları Nikumaroro Adası’nda bulunan kesimin Earhart’ın Lockheed Model 10-E Electra uçağına ilişkin olup olmadığını belirlemek istediler. Bu hedefle da çıplak gözle fark edilmeyebilecek boya parçacıklarını yahut aşınmayı ortaya çıkarmak için bulunan kesime kuvvetli ışınlar gönderip tahlil edecek Breazeale Nükleer Reaktörü’nü kullandılar. Sonuç olarak araştırmacılar, “Parçada Earhart’ın uçağına ilişkin olduğunu katiyen doğrulayan bir iz bulamayacağız. Bu modülün ne olduğu hakkında daha fazla bilgiye gereksinimimiz var” açıklamasında bulundu. Nükleer bilimciler tarafınca yapılan araştırmada çabucak hemen son sonuca varılamadı.
Rekorlarla dolu bir hayata sahip olan Earhart, vefatından daha sonra bile fazlaca sayıda ödül almaya devam etti. 1968’de Ulusal Havacılık Onur Listesi’ne ve 1973’te Ulusal Bayan Onur Listesi’ne alınarak onurlandırıldı. Mesleği ve hamasetiyle birfazlaca bayana ilham olan Earhart’ın kıssası ise sinemalara ve belgesellere mevzu oldu. İki pilotun gizemli kayboluşu ve nitekim başlarına ne geldiği hâlâ araştırılan hadiseler içinde yer alıyor.