Survivor
Member
Düzce’nin Gölyaka ilçesinde 23 Kasım’da meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki sarsıntının yankıları devam ediyor. Şu ana kadar sarsıntı anı ve daha sonrasına ait bir hayli sav ortaya atıldı. Bilhassa toplumsal medyada hayli konuşulan bu tezler içinde en dikkat cazibeli olan ise Gölyaka’daki bir artezyen su kuyusunda oluşan manzara de vardı. Yanan suyu gorenler gözlerine inanamadı, sudan çıkan alevler etraftakiler tarafınca kayıt altına alındı. Bölgede yaşayan biroldukça kişi kuyunun 2013 yılında tarlaları sulamak maksadıyla açıldığını söylerken, İHA’ya konuşan Cemalettin Sivil, “105 metre derinden çıkan bir su çakmak çakıldığında yanıyor. Bu su 1999 zelzelesinden daha sonra çıkarıldı. Daha evvel buna yakın bir yerde artezyen vardı ancak 1999 zelzelesinden daha sonra onun suyu bitti. daha sonrasında bu bölgeye sondaj vuruldu ve bu su çıkmaya başladı” dedi. Pekala bu suyun gizemi ne? Uzmanlara sorduk.
‘FAY HAREKETİ SIRASINDA YAŞANMIŞ OLABİLİR’
Sakarya Üniversitesi Afet İdare Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Utkucu, sarsıntıdan bir hafta daha sonra kaynamaya ve köpürmeye başlayan suyla ilgili açıklamalarda bulundu. Zelzelesi oluşturan fay hareketi esnasında radon ve metan üzere gaz çıkışları olabileceğini söyleyen Prof. Dr. Utkucu, “Yer altı suyuna kabarcıklar ya da baloncuklar halinde karışabilirler. Radon yanıcı bir gaz değil. Lakin metan gazı alevlenebilir. Su yer yüzebir daha ulaştığında kabarcıklardaki metan gazı havaya karışabilir. Çakmakla ya da kıvılcımla bu havaya karışan bu gaz yanıp alevlenmiş olabilir” bilgisini paylaştı.
‘BAŞKA GAZLAR DA AÇIĞA ÇIKIYOR’
Sakarya Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Kısmı Fizikokimya Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Teker de Gölyaka’da zelzele daha sonrası artezyen kuyusuna çakmak çakıldığında ortaya çıkan alevlenmeyle ilgili farklı gazların açığa çıkmış olabileceğine işaret etti. Prof. Dr. Teker, “Deprem sırasında metan gazı ile bir arada radyoaktif radon gazı da ortaya çıkmış olabilir. Radon yüzeyde biriktiğinden ışınım ölçümleriyle düzeyi belirlenebilir. Sarsıntıda metan ve radonun yanı sıra hidrojen sülfür gazı da açığa çıkabilir” diye konuştu.
Deprem sırasında ortaya çıkan hidrojen sülfür gazının yeraltında organik kalıntıların bozulmasıyla oluştuğunu belirten Prof. Dr. Teker, metan gazı haricinde karbonmonoksitten çok daha zehirli olan hidrojen sülfürün de yanıcı tesirini vurguladı. Prof. Dr. Teker ayrıyeten artezyenden ortaya çıkan metan gazının su ile tepki vermeyeceğini, yalnızca tutuşturulduğunda yanacağını söylemiş oldu.
“Yanma gaz bitinceye kadar devam eder. Hidrojen sülfür gazı çıkıyorsa koku ile anlaşılır ve suda az bir ölçüde çözünür. özetlemek gerekirse suyun zehirli bulunmasına niye olur. Suyun asitlik yahut bazikliğine bakmak gerekir.” Prof. Dr. Murat Teker
DEPREMİN HABERCİSİ Mİ?
Peki zelzele daha sonrası ortaya çıkan güç ve çeşitli gazlar sarsıntı olmadan evvel de ortaya çıkarak sarsıntının habercisi olabilir mi? Prof. Dr. Murat Utkucu, 5.9’luk sarsıntı daha sonrası ortaya çıkan gazla ilgili, “Bu çeşit olaylar sarsıntı daha sonrası ya da öncesi olabilir. Bilhassa radon gazı çıkışı ya da çıkış ölçüsündeki artış sarsıntıları varsayımda kullanılan bir belirteç. Ancak hayli sayıda ve cinste belirteç gözlenirse zelzele iddia edilebilir. Yalnızca gaz belirtecinin müspet olması zelzele kestiriminde kâfi değil. Çok sayıda ve tıpta belirtecin müspet olması bile kesin bir zelzele olacağı manasına gelmez” açıklamasında bulundu.
Bu yolla kestirim edilen fakat gerçekleşmeyen zelzeleler olduğunu söyleyen Prof. Dr. Utkucu, kaynayan ve alevlenen artezyenin, 5.9 büyüklüğündeki sarsıntıda kırılan fay civarında olduğunu da kelamlarına ekledi.
“Yeni meydana gelen zelzele daha sonrası diğer bir bilgi ya da belirteç olmadığından endişelenmeye gerek yok.” Prof. Dr. Murat Utkucu
‘DEPREM ÖLDÜRMEZ, BİNA ÖLDÜRÜR’
Prof. Dr. Murat Utkucu, zelzeleye karşı alınacak tedbirlerle ilgili de konuştu. Son olan 5.9 büyüklüğündeki zelzelenin, 12 Kasım 1999’da meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki Düzce sarsıntısı seviyesinde bir yer hareketi ya da sarsıntı ürettiğini belirten Prof. Dr. Utkucu, “Güncel zelzeledeki kayıplarımız evvelkiyle karşılaştırılamayacak kadar az” vurgusunu yaptı.
Prof. Dr. Utkucu, kayıpların az olmasının Düzce’deki yapıların büyük kısmının 1999 zelzelesi daha sonrası, yeni inşa yönetmeliklerine uygun yapılmasıyla ilgili olduğunu söylemiş oldu. Utkucu, vatandaşların yaşadığı zelzele kaygısıyla ilgili “Deprem öldürmez, bina öldürür” dedi. Sarsıntıdan daha sonra hangi gazların ortaya çıktığı çabucak hemen net olarak bilinmiyor. Su kuyusunda çıkan gazlarla ilgili ise araştırmalar sürüyor.
‘FAY HAREKETİ SIRASINDA YAŞANMIŞ OLABİLİR’
Sakarya Üniversitesi Afet İdare Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Utkucu, sarsıntıdan bir hafta daha sonra kaynamaya ve köpürmeye başlayan suyla ilgili açıklamalarda bulundu. Zelzelesi oluşturan fay hareketi esnasında radon ve metan üzere gaz çıkışları olabileceğini söyleyen Prof. Dr. Utkucu, “Yer altı suyuna kabarcıklar ya da baloncuklar halinde karışabilirler. Radon yanıcı bir gaz değil. Lakin metan gazı alevlenebilir. Su yer yüzebir daha ulaştığında kabarcıklardaki metan gazı havaya karışabilir. Çakmakla ya da kıvılcımla bu havaya karışan bu gaz yanıp alevlenmiş olabilir” bilgisini paylaştı.
‘BAŞKA GAZLAR DA AÇIĞA ÇIKIYOR’
Sakarya Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Kısmı Fizikokimya Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Teker de Gölyaka’da zelzele daha sonrası artezyen kuyusuna çakmak çakıldığında ortaya çıkan alevlenmeyle ilgili farklı gazların açığa çıkmış olabileceğine işaret etti. Prof. Dr. Teker, “Deprem sırasında metan gazı ile bir arada radyoaktif radon gazı da ortaya çıkmış olabilir. Radon yüzeyde biriktiğinden ışınım ölçümleriyle düzeyi belirlenebilir. Sarsıntıda metan ve radonun yanı sıra hidrojen sülfür gazı da açığa çıkabilir” diye konuştu.
Deprem sırasında ortaya çıkan hidrojen sülfür gazının yeraltında organik kalıntıların bozulmasıyla oluştuğunu belirten Prof. Dr. Teker, metan gazı haricinde karbonmonoksitten çok daha zehirli olan hidrojen sülfürün de yanıcı tesirini vurguladı. Prof. Dr. Teker ayrıyeten artezyenden ortaya çıkan metan gazının su ile tepki vermeyeceğini, yalnızca tutuşturulduğunda yanacağını söylemiş oldu.
“Yanma gaz bitinceye kadar devam eder. Hidrojen sülfür gazı çıkıyorsa koku ile anlaşılır ve suda az bir ölçüde çözünür. özetlemek gerekirse suyun zehirli bulunmasına niye olur. Suyun asitlik yahut bazikliğine bakmak gerekir.” Prof. Dr. Murat Teker
DEPREMİN HABERCİSİ Mİ?
Peki zelzele daha sonrası ortaya çıkan güç ve çeşitli gazlar sarsıntı olmadan evvel de ortaya çıkarak sarsıntının habercisi olabilir mi? Prof. Dr. Murat Utkucu, 5.9’luk sarsıntı daha sonrası ortaya çıkan gazla ilgili, “Bu çeşit olaylar sarsıntı daha sonrası ya da öncesi olabilir. Bilhassa radon gazı çıkışı ya da çıkış ölçüsündeki artış sarsıntıları varsayımda kullanılan bir belirteç. Ancak hayli sayıda ve cinste belirteç gözlenirse zelzele iddia edilebilir. Yalnızca gaz belirtecinin müspet olması zelzele kestiriminde kâfi değil. Çok sayıda ve tıpta belirtecin müspet olması bile kesin bir zelzele olacağı manasına gelmez” açıklamasında bulundu.
Bu yolla kestirim edilen fakat gerçekleşmeyen zelzeleler olduğunu söyleyen Prof. Dr. Utkucu, kaynayan ve alevlenen artezyenin, 5.9 büyüklüğündeki sarsıntıda kırılan fay civarında olduğunu da kelamlarına ekledi.
“Yeni meydana gelen zelzele daha sonrası diğer bir bilgi ya da belirteç olmadığından endişelenmeye gerek yok.” Prof. Dr. Murat Utkucu
‘DEPREM ÖLDÜRMEZ, BİNA ÖLDÜRÜR’
Prof. Dr. Murat Utkucu, zelzeleye karşı alınacak tedbirlerle ilgili de konuştu. Son olan 5.9 büyüklüğündeki zelzelenin, 12 Kasım 1999’da meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki Düzce sarsıntısı seviyesinde bir yer hareketi ya da sarsıntı ürettiğini belirten Prof. Dr. Utkucu, “Güncel zelzeledeki kayıplarımız evvelkiyle karşılaştırılamayacak kadar az” vurgusunu yaptı.
Prof. Dr. Utkucu, kayıpların az olmasının Düzce’deki yapıların büyük kısmının 1999 zelzelesi daha sonrası, yeni inşa yönetmeliklerine uygun yapılmasıyla ilgili olduğunu söylemiş oldu. Utkucu, vatandaşların yaşadığı zelzele kaygısıyla ilgili “Deprem öldürmez, bina öldürür” dedi. Sarsıntıdan daha sonra hangi gazların ortaya çıktığı çabucak hemen net olarak bilinmiyor. Su kuyusunda çıkan gazlarla ilgili ise araştırmalar sürüyor.