Survivor
Member
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Günümüzden 3 bin yıl evvel Çin’in Hunan eyaletinde yaşayan ve kendi bağlantı tekniklerini yaratmak isteyen bayanlar pek az kişinin iddia edebileceği bir şey yaptı. 20’inci yüzyılın başlarına kadar bir sır üzere saklanan gerçek gün yüzüne çıktı fakat kimse çabucak hemen tam manasıyla çözebilmiş değildi. yıllar evvel yok olduğu var iseyılan bu sistemin bir daha gündeme gelmesi, periyodun özelliklerini anlamak için büyük bir hazine olarak tanımlanıyor. Pekala sadece Hunanlı bayanlarının bildiği o sır neydi?
ŞİFRELİ BİR LİSAN YARATTILAR
Hunan’da yaşayan bayanlar kimseye sesli bir biçimde tabir edemedikleri kanılarını birbirlerine anlatabilmek için şifreli bir lisan geliştirip ismine da ‘Nüshu’ dediler. Eğitim imkanlarından maruz bırakılmış ve gündelik hayatın ortasında kendi fikir özgürlüklerini yitirmiş kuvvetli bayanlar tarafınca oluşturulan bu lisan nesilden jenerasyona aktarıldı. Nüshu lisanını kullanan birden fazla bayan okuma-yazma bilmiyordu lakin kendi oluşturdukları bu lisanda tabirler oluşturup, müzikler yazacak kadar bilgililerdi. Nüshu lisanı vakit içinde öylesine kuvvetli bir hale geldi ki araştırmacılar bu lisanın Çin’de aşikâr bir kültür yapısı oluşturacak kadar güçlü olduğuna inanıyor.
Çin’in kırsal kısımlarında yaşayan bayanlar mesken ve toplumsal hayatlarındaki zorluklarla başa çıkmakta zorlanıyorlardı. Bayanların neredeyse tamamına yakını okuma-yazma bilmiyordu. Toplumda var olabilmek ve en özel hislerini paylaşabilmek için tasarladıkları bu lisan toplumsallaşmalarını, öbür köylerdeki bayanlarla irtibat kurabilmelerini ve en kıymetlisi kendi kültürel zenginliklerini oluşturabilmelerini sağladı. Bayanlar mendillere, başörtülerine, yelpazelere ve aksesuarlarına Nüshu’da dostluk ve memnunluğu söz eden manalı kelamlar işleyerek birbirlerine ikram ettiler. Bu lisanla doğum günü kutlamalarından evliliklerinde yaşadıkları sorunlara kadar birfazlaca toplumsal bahiste müzikler yazıp bestelediler. Yaşlı bayanlar yeni evlenecek olanlara ve genç kızlara kendi hayat tecrübelerini Nüshu lisanında yazılmış bestelerle jenerasyondan nesile aktardı.
ATAERKİL TOPLUMA BAŞKALDIRI
zaman içinde Nüshu’nun gizemi keşfedildi fakat periyodun kaynaklarına göre bu fark edilişin uzun bir müddetye dayandığı söyleniyor. Nüshu’nun bir bağlantı aracı olmasından çok ataerkil topluma karşı bir meydan okuma olduğuna da inanılıyordu. Onlar için bir çıkış yolu sağlayan bu lisan hem de birbirleriyle olan dayanışmalarını da güçlendirdi. Bu kuvvetli bağı oluşturan bayanlar kendilerine ‘yeminli kız kardeşler’ dediler. Ortalarında hiç bir akrabalık bağı olmayan yeminli kız kardeşler, toplumsal hayatın ortasında erkekler tarafınca koyulan kurallara itaat etmekte zorlanırken, Nüshu’nun yarattığı arkadaşlık bağıyla kuvvetli olmayı başardılar.
BİR ERKEK TÜM DÜNYAYA ANLATTI
Binlerce yıl evvel konuşulan bu lisan Hunan eyaletinin Jiangyong kenti dışına çıkamadığı için sırrı 1980’li senelerda tam manasıyla keşfedilebildi. Lakin bir evvel birinci vakit içinderda 1945 yılında Zhou Shuoyi isminde bir araştırmacı bu lisanı eşinin konuştuğunu fark etti. Shouoyi’nin eşi Nüshu lisanının tüm inceliklerine hâkimdi. Zhou, 1935 yılında bu bilinmeyen gizli kalmış lisanı her insanın öğrenmesini istedi ve biroldukca araştırma yaptı fakat 1960’lı senelerda periyodun önderi Mao Zedong’ın baskıcı tavırlarına maruz kaldı. Zhou’nun tüm çalışmaları yasaklandı hatta lisan üzerine yaptığı araştırmalar politik görüldüğü için tüm çalışmaları yakıldı ve Zhou çalışma kampına gönderildi. 20 yıla yakın kampta kalan Zhou 1979 yılında hür bırakıldı. Çin’in komünist önderleri yaptıkları ihtilalin bir modülü olarak Nüshu lisanının kullanılmasını ve yaygınlaşmasını yasakladı. Zhou ise kamptan ayrılır ayrılmaz çalışmalarına kaldığı yerden devam etti. Nüshu metinlerinde yazılanları Çince’ye çevirdi. 2000’li senelerda Nüshu sözlüğü yayınlayan Zhou lisanın tüm inceliklerini dünyaya anlatmak için çalışmalar yaptı.
senelerca erkeklerden gizlenen ve sırf bayanların kendileri içinde konuştuğu bu lisan binlerce yıl daha sonra bir erkek tarafınca tüm dünyaya anlatıldı. vakit içinde Nüshu lisanının bilinirliği daha da arttı. Dünyanın çeşitli bölgelerinden araştırmacılar bu biçimdesine varlıklı bir lisanın tüm bilgilerina hakim olmak için araştırmalar yaptı. Çince’ye benzeyen fakat yazılışı ve söylemi büsbütün farklı olan bu lisan bugün bir daha canlanmaya başladı.
2007 yılında Çin’in Xiao bölgesinde Nüshu Müzesi kuruldu. Günümüzde ise bu müzede çeşitli kurslarla Nüshu dersleri veriliyor, Nüshu kaligrafi çalışmaları yapılıyor ve binlerce yıl evvelki gelenek yaşatılmaya devam ediliyor.
ŞİFRELİ BİR LİSAN YARATTILAR
Hunan’da yaşayan bayanlar kimseye sesli bir biçimde tabir edemedikleri kanılarını birbirlerine anlatabilmek için şifreli bir lisan geliştirip ismine da ‘Nüshu’ dediler. Eğitim imkanlarından maruz bırakılmış ve gündelik hayatın ortasında kendi fikir özgürlüklerini yitirmiş kuvvetli bayanlar tarafınca oluşturulan bu lisan nesilden jenerasyona aktarıldı. Nüshu lisanını kullanan birden fazla bayan okuma-yazma bilmiyordu lakin kendi oluşturdukları bu lisanda tabirler oluşturup, müzikler yazacak kadar bilgililerdi. Nüshu lisanı vakit içinde öylesine kuvvetli bir hale geldi ki araştırmacılar bu lisanın Çin’de aşikâr bir kültür yapısı oluşturacak kadar güçlü olduğuna inanıyor.
Çin’in kırsal kısımlarında yaşayan bayanlar mesken ve toplumsal hayatlarındaki zorluklarla başa çıkmakta zorlanıyorlardı. Bayanların neredeyse tamamına yakını okuma-yazma bilmiyordu. Toplumda var olabilmek ve en özel hislerini paylaşabilmek için tasarladıkları bu lisan toplumsallaşmalarını, öbür köylerdeki bayanlarla irtibat kurabilmelerini ve en kıymetlisi kendi kültürel zenginliklerini oluşturabilmelerini sağladı. Bayanlar mendillere, başörtülerine, yelpazelere ve aksesuarlarına Nüshu’da dostluk ve memnunluğu söz eden manalı kelamlar işleyerek birbirlerine ikram ettiler. Bu lisanla doğum günü kutlamalarından evliliklerinde yaşadıkları sorunlara kadar birfazlaca toplumsal bahiste müzikler yazıp bestelediler. Yaşlı bayanlar yeni evlenecek olanlara ve genç kızlara kendi hayat tecrübelerini Nüshu lisanında yazılmış bestelerle jenerasyondan nesile aktardı.
ATAERKİL TOPLUMA BAŞKALDIRI
zaman içinde Nüshu’nun gizemi keşfedildi fakat periyodun kaynaklarına göre bu fark edilişin uzun bir müddetye dayandığı söyleniyor. Nüshu’nun bir bağlantı aracı olmasından çok ataerkil topluma karşı bir meydan okuma olduğuna da inanılıyordu. Onlar için bir çıkış yolu sağlayan bu lisan hem de birbirleriyle olan dayanışmalarını da güçlendirdi. Bu kuvvetli bağı oluşturan bayanlar kendilerine ‘yeminli kız kardeşler’ dediler. Ortalarında hiç bir akrabalık bağı olmayan yeminli kız kardeşler, toplumsal hayatın ortasında erkekler tarafınca koyulan kurallara itaat etmekte zorlanırken, Nüshu’nun yarattığı arkadaşlık bağıyla kuvvetli olmayı başardılar.
BİR ERKEK TÜM DÜNYAYA ANLATTI
Binlerce yıl evvel konuşulan bu lisan Hunan eyaletinin Jiangyong kenti dışına çıkamadığı için sırrı 1980’li senelerda tam manasıyla keşfedilebildi. Lakin bir evvel birinci vakit içinderda 1945 yılında Zhou Shuoyi isminde bir araştırmacı bu lisanı eşinin konuştuğunu fark etti. Shouoyi’nin eşi Nüshu lisanının tüm inceliklerine hâkimdi. Zhou, 1935 yılında bu bilinmeyen gizli kalmış lisanı her insanın öğrenmesini istedi ve biroldukca araştırma yaptı fakat 1960’lı senelerda periyodun önderi Mao Zedong’ın baskıcı tavırlarına maruz kaldı. Zhou’nun tüm çalışmaları yasaklandı hatta lisan üzerine yaptığı araştırmalar politik görüldüğü için tüm çalışmaları yakıldı ve Zhou çalışma kampına gönderildi. 20 yıla yakın kampta kalan Zhou 1979 yılında hür bırakıldı. Çin’in komünist önderleri yaptıkları ihtilalin bir modülü olarak Nüshu lisanının kullanılmasını ve yaygınlaşmasını yasakladı. Zhou ise kamptan ayrılır ayrılmaz çalışmalarına kaldığı yerden devam etti. Nüshu metinlerinde yazılanları Çince’ye çevirdi. 2000’li senelerda Nüshu sözlüğü yayınlayan Zhou lisanın tüm inceliklerini dünyaya anlatmak için çalışmalar yaptı.
senelerca erkeklerden gizlenen ve sırf bayanların kendileri içinde konuştuğu bu lisan binlerce yıl daha sonra bir erkek tarafınca tüm dünyaya anlatıldı. vakit içinde Nüshu lisanının bilinirliği daha da arttı. Dünyanın çeşitli bölgelerinden araştırmacılar bu biçimdesine varlıklı bir lisanın tüm bilgilerina hakim olmak için araştırmalar yaptı. Çince’ye benzeyen fakat yazılışı ve söylemi büsbütün farklı olan bu lisan bugün bir daha canlanmaya başladı.
2007 yılında Çin’in Xiao bölgesinde Nüshu Müzesi kuruldu. Günümüzde ise bu müzede çeşitli kurslarla Nüshu dersleri veriliyor, Nüshu kaligrafi çalışmaları yapılıyor ve binlerce yıl evvelki gelenek yaşatılmaya devam ediliyor.