Survivor
Member
Kazakistan’ın uçsuz bucaksız çöllerinde ağır bir hazırlık vardı. İnsanlık Soğuk Savaş ile bir arada yeni bir periyoda girmiş ve bu devir kısa müddet daha sonra Baykonur Uzay Üssü’nden yapılacak fırlatma ile uzay yarışının kapısını açacaktı. Takvimler 4 Ekim 1957’yi gösterdiğinde bozkır, Sputnik-1 isimli uyduyu uzaya taşıyan roketinin kuvvetli motorlarının çıkardığı ses ile yankılanıyordu. Baykonur’dan kilometrelerce uzakta yaşayan beşerler gökyüzüne yükselen devasa roketi izlediklerinde, tarihe “uzay yarışı” olacak geçecek devrin başlangıcına şahitlik ettiklerini bilmiyorlardı. Sputnik-1’den kısa müddet daha sonra uzaya birinci canlı, birinci bayan ve birinci erkek gönderildi. Ay yüzebir daha birinci kere insan imali bir obje indirildi. Sovyetler Birliği’nin bu yarışta arayı açtığını düşünen ABD, kendine uzay araştırmalarında çığır açacak bir gaye koydu: Ay yüzebir daha insan indirmek.
Dönemin ABD Lideri John F. Kennedy, 1962 yılında Teksas Houston’da bulunan Rice Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada, “seneler evvel, ondan sonrasındadan Everest Dağı’nda ölecek olan büyük kaşif George Mallory’e niye oraya tırmanmak istediği sorulduğunda ‘Çünkü orada’ demişti. Evet uzay orada ve biz oraya çıkacağız. Ay ve gezegenler orada, bilgi ve barışa dair yeni umutlar orada. Ve bundan dolayı insanoğlunun şu ana kadar çıktığı en tehlikeli ve görkemli maceraya yelken açarken, Allah’ın yardımını diliyoruz” diyerek ABD’nin 1960’lı yıllar daha sonra ermeden Ay’a inmeyi hedeflediğini ilan etti. 20 Temmuz 1969 ise uzay araştırmalarında yeni bir sayfanın açıldığı gün olarak tarihe geçti. Apollo 11 misyonu kapsamında Neil Armstrong ve Buzz Aldrin Ay’a ayak basan birinci beşerler oldu. Ay yüzebir daha birinci adımı atan Neil Armstrong, “Bir insan için küçük, insanlık için dev bir adım” kelamlarıyla tarihe not düştü. 1972 yılında Apollo 17 bakılırsavi Ay yüzeyinde insanların yürüdüğü son sefer oldu. Artık insanlık ortadan geçen 50 yılın akabinde Artemis programı ile Ay’a geri dönmeye ve daha sonrasında daha da ileri gitmeye hazırlanıyor.
Artemis projesi daha eski birfazlaca diğer derin uzay seyahati proje fikrini ortasında barındırsa da resmi olarak 2017 yılında başladı. İlk fırlatma için 29 Ağustos 2022 tarihi belirlendi. Lakin meydana gelen motor sorunu niçiniyle fırlatma 3 Eylül 2022’ye ertelendi. İkinci fırlatma denemesi de oluşan diğer bir teknik sorun niçiniyle durduruldu. Fırlatmanın bu ay ortasında yahut ekim ayı ortasında yapılacağı varsayım ediliyor.
‘AY BİR LİMAN OLACAK’
Artemis’in 2020-2024 bütçesi 35 milyar dolar olarak belirlendiğini belirten astrofizikçi Dr. Selçuk Topal, bu meblağın büyük bir kısmının harcandığı bilgisini paylaştı ve toplam maliyetin artacağını söylemiş oldu. Projenin hayli uluslu olduğunu hatırlatan Topal, “Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ortak çalışıyor. Projede gerçekleştirilmesi planlanan biroldukça basamak var. Bu basamaklar Ay’a insansız gidiş, Ay etrafında beşerli bir yörünge denemesi, Ay’a beşerli iniş, Ay etrafında dolanan ve astronotların Ay yüzebir daha iniş çıkışlarını sağlayacak uzay istasyonu inşa etmek olarak sıralanabilir” ifadelerini kullandı. Selçuk Topal, projede özel şirketlerinde bulunduğu bilgisini paylaştı ve “SpaceX Ay’a beşerli iniş sistemlerini geliştirmek için NASA ile anlaşan özel şirket oldu. Yani Artemis projesinde astronotları Ay yüzebir daha SpaceX indirecek” dedi.
“Tüm bunların kulağa bilim kurgu sineması üzere geldiğini biliyorum fakat gelecekte hepsi olacak. Bilhassa bu yüzyıl ortasında evvelde muhtemel görmediğimiz biroldukça şeyin hayata geçtiğini izleyeceğiz. Artemis programında temel hedeflenenin Ay’da kalıcı üsler kurmak. Bu üsler yardımıyla Ay sıçrama tahtası haline getirilecek, temel gaye ise Mars. Yani Ay daha uzaklara gidebilmek için tecrübe kazanılan bir yer olacak. Ayrıyeten uzay iktisadında kelam sahibi olabilmek için uzay madenciliğinin başladığı birinci yer olacak.” Dr. Selçuk Topal
UZAY MADENCİLİĞİNDE YENİ BİR DÖNEM
Yaklaşık 70 yıl evvel başlayan uzay yarışında bugün prestijiyle devlet ve şirket manasında hayli sayıda aktör bulunduğunun altını çizen Topal, “Artemis projesi de özel şirketlerden bağımsız değil. Birfazlaca özel şirketin ve enstitünün yapay uyduları da Artemis ile fırlatılacak. NASA bu projeyle uzay madenciliği dalında lojistik takviye sağlamaya başlayacak üzere görünüyor” şeklinde konuştu. “Bu yarış devam ederken uzay madenciliğinin ilerlediğini, daha güzel teknolojilerin ortaya çıktığını ve daha verimli güç depolama sistemlerinin hayata geçeceğini bakılırsaceğiz” diyen Selçuk Topal, gelişmelerin günlük hayatı da olumlu biçimde etkileneceğini ekledi.
Dr. Selçuk Topal, NASA ve ESA tarafınca yapılacak üs haricinde farklı çalışmaların da yürütüldüğünü lisana getirdi. “Ukrayna savaşı akabinde Rusya birtakım uzay çalışmalarından çekildi ancak Rusya insanlığın uzay geçmişinde kıymetli bir yere ve derin bir tecrübeye sahip” Selçuk Topal kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “21’inci yüzyıl başından bu yana ise Çin’in atılım yaptığını görüyoruz. Yani yalnızca Artemis ile Ay’da NASA ve ESA’nın üsler kurduğunu görmeyeceğiz. Bunu Rusya ve Çin de yapmayı istiyor ve yapacaktır.”
‘HEDEF DERİN UZAY’
Artemis programının ana emelini derin uzayı keşfetmek olarak özetleyen Türkiye Uzay Ajansı Uzay Bilimleri Dairesi Lideri Prof. Dr. İbrahim Küçük de programın ABD liderliğinde global bir ittifak olarak kurulduğunu söylemiş oldu. Artemis programın kapsamında Ay’da kurulacak olan kalıcı üslerin Mars’a ulaşmak için istasyon olacağını belirten Küçük, geçtiğimiz günlerde ikinci kere ertelenen Artemis 1 nazaranvi hakkında, “Artemis I, SLS (Space Launch System) roketinin işleyişini test etmek için tasarlanan mürettebatsız bir nazaranv. SLS roketi, Orion uzay aracını burun tarafında taşıyacak. Roket, Orion’u uzaya bırakacak ve 42 günlük seyahatinin sonunda Ay’ın yanından geçecek ve 2,1 milyon km yol kat edecek” bilgisini paylaştı.
“Artık işler değişiyor. Uzay süratle daha erişilebilir hale geliyor. Gelişmekte olan ülkeler, özel şirketler bir uzay aracını fırlatabilir duruma geldiler” diyen Prof. Dr. Küçük, “Artemis ile birlikte asteroit madenciliği, Mars’a insan gönderme, devasa global uydu takımyıldızları inşa etme ve hatta uzaydan Dünya’ya Güneş gücü ışınlama projeleri de yürütülüyor” notunu düştü. Uzayın daha erişilebilir hale gelmesiyle birlikte uzay iktisadının de büyüyeceğini söyleyen Küçük, “Şu anda yaklaşık 400 milyar dolar olarak iddia edilen global uzay sanayisi yatırımlarının gelecek 10 yılın sonuna kadar 1 trilyon doların üzerinde gelir elde edebileceği iddia ediliyor” detayını verdi.
‘ŞİMDİ 5 BİN, 10 YILDA 30 BİN OLACAK’
2021’in sonunda dünya yörüngesinde yaklaşık 5 bin faal uydu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Küçük, “SpaceX, son birkaç yılda yaklaşık 2 bin Starlink uyduları fırlattı. Elon Musk’ın şirketinin yanı sıra Amazon, Boeing, Çin ve başkaları, alçak Dünya yörüngesinde bu argümanlı planlarını sürdürürlerse, bundan 10 yıl daha sonra gezegenimizi çevreleyen 30 binden çok uydu olacak demektir” diyerek uzay çalışmalarının giderek artacağını vurguladı.
“Uzay çalışmalarının farklı alanlarında yatırımlar süratle devam ediyor. Ulusal evvelarimiz doğrultusunda yatırım yapılması Türkiye’nin çıkarları açısından olumlu sonuçlar doğuracaktır. Türkiye’de uzay çalışmalarını koordine edecek kurum olan Türkiye Uzay Ajansı (TUA)’nın varlığı ve Ulusal Uzay Programı (MUP) geliştirme çalışmalarına başlaması da büyük ehemmiyet arz ediyor.”
Dönemin ABD Lideri John F. Kennedy, 1962 yılında Teksas Houston’da bulunan Rice Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada, “seneler evvel, ondan sonrasındadan Everest Dağı’nda ölecek olan büyük kaşif George Mallory’e niye oraya tırmanmak istediği sorulduğunda ‘Çünkü orada’ demişti. Evet uzay orada ve biz oraya çıkacağız. Ay ve gezegenler orada, bilgi ve barışa dair yeni umutlar orada. Ve bundan dolayı insanoğlunun şu ana kadar çıktığı en tehlikeli ve görkemli maceraya yelken açarken, Allah’ın yardımını diliyoruz” diyerek ABD’nin 1960’lı yıllar daha sonra ermeden Ay’a inmeyi hedeflediğini ilan etti. 20 Temmuz 1969 ise uzay araştırmalarında yeni bir sayfanın açıldığı gün olarak tarihe geçti. Apollo 11 misyonu kapsamında Neil Armstrong ve Buzz Aldrin Ay’a ayak basan birinci beşerler oldu. Ay yüzebir daha birinci adımı atan Neil Armstrong, “Bir insan için küçük, insanlık için dev bir adım” kelamlarıyla tarihe not düştü. 1972 yılında Apollo 17 bakılırsavi Ay yüzeyinde insanların yürüdüğü son sefer oldu. Artık insanlık ortadan geçen 50 yılın akabinde Artemis programı ile Ay’a geri dönmeye ve daha sonrasında daha da ileri gitmeye hazırlanıyor.
Artemis projesi daha eski birfazlaca diğer derin uzay seyahati proje fikrini ortasında barındırsa da resmi olarak 2017 yılında başladı. İlk fırlatma için 29 Ağustos 2022 tarihi belirlendi. Lakin meydana gelen motor sorunu niçiniyle fırlatma 3 Eylül 2022’ye ertelendi. İkinci fırlatma denemesi de oluşan diğer bir teknik sorun niçiniyle durduruldu. Fırlatmanın bu ay ortasında yahut ekim ayı ortasında yapılacağı varsayım ediliyor.
‘AY BİR LİMAN OLACAK’
Artemis’in 2020-2024 bütçesi 35 milyar dolar olarak belirlendiğini belirten astrofizikçi Dr. Selçuk Topal, bu meblağın büyük bir kısmının harcandığı bilgisini paylaştı ve toplam maliyetin artacağını söylemiş oldu. Projenin hayli uluslu olduğunu hatırlatan Topal, “Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ortak çalışıyor. Projede gerçekleştirilmesi planlanan biroldukça basamak var. Bu basamaklar Ay’a insansız gidiş, Ay etrafında beşerli bir yörünge denemesi, Ay’a beşerli iniş, Ay etrafında dolanan ve astronotların Ay yüzebir daha iniş çıkışlarını sağlayacak uzay istasyonu inşa etmek olarak sıralanabilir” ifadelerini kullandı. Selçuk Topal, projede özel şirketlerinde bulunduğu bilgisini paylaştı ve “SpaceX Ay’a beşerli iniş sistemlerini geliştirmek için NASA ile anlaşan özel şirket oldu. Yani Artemis projesinde astronotları Ay yüzebir daha SpaceX indirecek” dedi.
“Tüm bunların kulağa bilim kurgu sineması üzere geldiğini biliyorum fakat gelecekte hepsi olacak. Bilhassa bu yüzyıl ortasında evvelde muhtemel görmediğimiz biroldukça şeyin hayata geçtiğini izleyeceğiz. Artemis programında temel hedeflenenin Ay’da kalıcı üsler kurmak. Bu üsler yardımıyla Ay sıçrama tahtası haline getirilecek, temel gaye ise Mars. Yani Ay daha uzaklara gidebilmek için tecrübe kazanılan bir yer olacak. Ayrıyeten uzay iktisadında kelam sahibi olabilmek için uzay madenciliğinin başladığı birinci yer olacak.” Dr. Selçuk Topal
UZAY MADENCİLİĞİNDE YENİ BİR DÖNEM
Yaklaşık 70 yıl evvel başlayan uzay yarışında bugün prestijiyle devlet ve şirket manasında hayli sayıda aktör bulunduğunun altını çizen Topal, “Artemis projesi de özel şirketlerden bağımsız değil. Birfazlaca özel şirketin ve enstitünün yapay uyduları da Artemis ile fırlatılacak. NASA bu projeyle uzay madenciliği dalında lojistik takviye sağlamaya başlayacak üzere görünüyor” şeklinde konuştu. “Bu yarış devam ederken uzay madenciliğinin ilerlediğini, daha güzel teknolojilerin ortaya çıktığını ve daha verimli güç depolama sistemlerinin hayata geçeceğini bakılırsaceğiz” diyen Selçuk Topal, gelişmelerin günlük hayatı da olumlu biçimde etkileneceğini ekledi.
Dr. Selçuk Topal, NASA ve ESA tarafınca yapılacak üs haricinde farklı çalışmaların da yürütüldüğünü lisana getirdi. “Ukrayna savaşı akabinde Rusya birtakım uzay çalışmalarından çekildi ancak Rusya insanlığın uzay geçmişinde kıymetli bir yere ve derin bir tecrübeye sahip” Selçuk Topal kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “21’inci yüzyıl başından bu yana ise Çin’in atılım yaptığını görüyoruz. Yani yalnızca Artemis ile Ay’da NASA ve ESA’nın üsler kurduğunu görmeyeceğiz. Bunu Rusya ve Çin de yapmayı istiyor ve yapacaktır.”
‘HEDEF DERİN UZAY’
Artemis programının ana emelini derin uzayı keşfetmek olarak özetleyen Türkiye Uzay Ajansı Uzay Bilimleri Dairesi Lideri Prof. Dr. İbrahim Küçük de programın ABD liderliğinde global bir ittifak olarak kurulduğunu söylemiş oldu. Artemis programın kapsamında Ay’da kurulacak olan kalıcı üslerin Mars’a ulaşmak için istasyon olacağını belirten Küçük, geçtiğimiz günlerde ikinci kere ertelenen Artemis 1 nazaranvi hakkında, “Artemis I, SLS (Space Launch System) roketinin işleyişini test etmek için tasarlanan mürettebatsız bir nazaranv. SLS roketi, Orion uzay aracını burun tarafında taşıyacak. Roket, Orion’u uzaya bırakacak ve 42 günlük seyahatinin sonunda Ay’ın yanından geçecek ve 2,1 milyon km yol kat edecek” bilgisini paylaştı.
“Artık işler değişiyor. Uzay süratle daha erişilebilir hale geliyor. Gelişmekte olan ülkeler, özel şirketler bir uzay aracını fırlatabilir duruma geldiler” diyen Prof. Dr. Küçük, “Artemis ile birlikte asteroit madenciliği, Mars’a insan gönderme, devasa global uydu takımyıldızları inşa etme ve hatta uzaydan Dünya’ya Güneş gücü ışınlama projeleri de yürütülüyor” notunu düştü. Uzayın daha erişilebilir hale gelmesiyle birlikte uzay iktisadının de büyüyeceğini söyleyen Küçük, “Şu anda yaklaşık 400 milyar dolar olarak iddia edilen global uzay sanayisi yatırımlarının gelecek 10 yılın sonuna kadar 1 trilyon doların üzerinde gelir elde edebileceği iddia ediliyor” detayını verdi.
‘ŞİMDİ 5 BİN, 10 YILDA 30 BİN OLACAK’
2021’in sonunda dünya yörüngesinde yaklaşık 5 bin faal uydu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Küçük, “SpaceX, son birkaç yılda yaklaşık 2 bin Starlink uyduları fırlattı. Elon Musk’ın şirketinin yanı sıra Amazon, Boeing, Çin ve başkaları, alçak Dünya yörüngesinde bu argümanlı planlarını sürdürürlerse, bundan 10 yıl daha sonra gezegenimizi çevreleyen 30 binden çok uydu olacak demektir” diyerek uzay çalışmalarının giderek artacağını vurguladı.
“Uzay çalışmalarının farklı alanlarında yatırımlar süratle devam ediyor. Ulusal evvelarimiz doğrultusunda yatırım yapılması Türkiye’nin çıkarları açısından olumlu sonuçlar doğuracaktır. Türkiye’de uzay çalışmalarını koordine edecek kurum olan Türkiye Uzay Ajansı (TUA)’nın varlığı ve Ulusal Uzay Programı (MUP) geliştirme çalışmalarına başlaması da büyük ehemmiyet arz ediyor.”