Beykozlu
Member
ABD’nin aya inişinden yarım yüzyıl sonra birçok ülke aya geri dönmek istiyor. En azından ilk uçuş ziyaretinde Amerikalılar yine önde olabilir.
Şimdiye kadar yapılmış en büyük roket sistemi de yakın zamanda ikinci testi sırasında patladı. Ancak yapımcı SpaceX, “Yıldız Gemisi” için gelecek planları konusunda iyimserliğini koruyor. ABD uzay ajansı NASA’nın başkanı Bill Nelson da X’e şunları yazdı: “NASA ve SpaceX birlikte insanlığı aya, Mars’a ve ötesine geri götürecek.” ABD, uzaya yönelik kararlı planlarında kesinlikle yalnız değil; özellikle Çin, uzay yolculuğu yapan mükemmel bir ülke haline geldi. Planlanan görevlere genel bakış:
Amerika Birleşik Devletleri
ABD uzay ajansı NASA, 2024 yılında “Artemis” programı kapsamında ilk insanlı fırlatmayı sabırsızlıkla bekliyor. 2022 yılı sonunda başarılı bir insansız testin ardından üç erkek ve bir kadının onuncu ayda Ay yörüngesine çıkması planlanıyor. Gelecek yıl Kasım ayında “Artemis 2” görevi. 2025 yılında, “Artemis 3” -en azından mevcut plana göre- yarım yüzyıldan uzun bir süre sonra, aralarında bir kadın ve beyaz olmayan bir kişinin de bulunduğu astronotların yeniden Ay’a inişini görecek.
Ay’a kurulacak uzay istasyonunun hazırlıkları da sürüyor. Elon Musk’un özel uzay şirketi SpaceX, daha birçok “Starship” testinin duyurusunu yaptı. Uzay tarihinin bugüne kadarki en güçlü roket sistemi bir gün Ay’a ve Mars’a uçacak.
Uluslararası Uzay İstasyonunun (ISS) pahalı işletimi de devam ediyor. Birkaç astronotun SpaceX’in “Crew Dragon” aracıyla oraya uçması planlanıyor – ve Boeing’in sorunlu “Starliner”ının baharda ilk kez insanları oraya götürmesi planlanıyor.
Çin
Uzun zamandan beri rekabetçi bir uzay yolculuğu ülkesi haline gelen Çin’in de gözünü Ay ve Mars’a dikmiş durumda. Devlet ve parti lideri Xi Jinping, “Ebedi hayalimiz geniş evreni keşfetmek, bir uzay endüstrisi geliştirmek ve Çin’i bir uzay gücüne dönüştürmektir” dedi.
Çinlilerin 2030 yılına kadar Ay’a çıkması gerekiyor – “Artemis” programındaki büyük gecikmeler göz önüne alındığında, onların ilk yeni ABD ay yürüyüşçülerinden daha erken orada dolaşmaya başlayacakları düşünülemez değil. Uzun vadeli hedef ise bir araştırma istasyonu inşa etmek; diğer ülkeler açıkça katılmaya davet edilir. Çinlilerin ve kendi açıklamalarına göre Belarus, Güney Afrika, Venezuela, Pakistan, Rusya ve Azerbaycan işbirliği konusunda zaten anlaştı.
İlkbaharda bu yolda bir adım olarak insansız ay misyonu “Chang’e 6” ilk kez Dünya uydusunun arkasından örnekler toplayacak ve bunları Dünya’ya getirecek. İki yıl sonra “Chang’e 7″nin istasyonun inşasına hazırlık amacıyla güney kutup tarafına hassas bir iniş yapması planlanıyor. “Chang’e 8”i daha sonra Çinli astronotlar aya iniş yapacak.
Çin aynı zamanda Mars’ı keşfetmeye yönelik iddialı projelere de gözünü dikmiş durumda. Ülkenin ayrıca uzun süredir kendi uzay istasyonu olan “Tiangong” (Cennetsel Saray) bulunuyor ve üç kişilik astronot ekibi ancak ekim ayında yola çıktı.
Avrupa
Astronotları bağımsız olarak aya göndermek Avrupa için şu anda bir sorun değil. Avrupa uzay ajansı Esa, bir ortak seçerken ABD’ye güvenmeye devam ediyor: Esa, Airbus öncülüğünde Bremen’de inşa edilen “Artemis” programının “Orion” uzay aracı için Avrupa Hizmet Modülüne (ESM) katkıda bulunuyor.
ESA astronotu ile uçuş, ne “Artemis 2” ne de “Artemis 3” için değil, yalnızca “Artemis 4” ve “Artemis 5” için planlanıyor ve bunlar henüz çok uzakta. Ve onun sadece aya uçmakla kalmayıp aynı zamanda aya ayak basan bir görevdeki dört astronottan ikisinden biri olup olmayacağı da belli değil. Esa Genel Müdürü Josef Aschbacher geçtiğimiz günlerde “Bu henüz tanımlanmadı” dedi. NASA, “Artemis 2” uçuşu sonrasına kadar bu konuda karar vermek istemiyor.
Esa önümüzdeki yıl, kısmen ortaklarıyla birlikte “Sentinel-2C”, “EarthCare” ve “Biomass” gibi yer gözlem uydularını fırlatmayı planlıyor. Ormanların durumu, bulut oluşumu ve aerosoller gibi konularda veri sağlamayı amaçlıyorlar. Elde edilen değerlerin birçoğu iklim değişikliğinin ilerleyişinin kaydedilmesi açısından önemlidir.
Buna ek olarak, yeni Ariane 6 taşıyıcı roketinin birkaç ertelemenin ardından 2024’te havalanması planlanıyor – ilk fırlatma başlangıçta 2020 için planlanmıştı. Esa, selefi Ariane 5’i bu yıl emekliye ayırdı ve yanlış bir başlangıçtan sonra daha küçük olan Vega-C piyasaya sürüldü. roketin de yerde kalması gerekiyordu. O tarihten bu yana ESA’nın uzaya uydu fırlatmak için kendi kaynakları kalmadı.
Ekim ayında planlanan “Hera” lansmanı da öne çıkan bir konu olmalı. Adını bir Yunan tanrıçasından alan sonda, Esa ve NASA’nın Dünya’ya olası bir asteroit çarpmasına karşı savunma mekanizmalarını keşfetmeye yönelik ikili misyonunun bir parçası. NASA’nın “Dart” sondasının 2022’de asteroit Dimorphos’a çarpması planlandı.
Hindistan
Hindistan’ın giderek daha iddialı uzay planları var: Başbakan Narendra Modi geçtiğimiz günlerde 2035 yılına kadar bir Hint uzay istasyonuna ve 2040 yılına kadar da ayda ilk Hintliye sahip olmak istediğini söyledi. İnsansız sonda “Chandrayaan-3” ile ülke, bu zor görevi başardı. eski Sovyetler Birliği, ABD ve Çin’den sonra bu yıl dünyanın yoldaşına iniş.
Venüs’e “Shukrayaan-1” misyonunun gelecek yılın sonunda başlaması planlanıyor. Hindistan uzay ajansı Isro’nun başkanı Sreedhara Panicker Somanath, bunun Dünya’nın geleceğine dair bilgiler sağlayabileceğini söyledi. Yakında Mars’a “Mangalyaan-2” adı verilen bir görev de yapılacak.
Rusya
Ukrayna’ya karşı yürütülen maliyetli savaşa rağmen Rusya, gelecek yıl uzay programı harcamalarını 31,4 milyar ruble (yaklaşık 321 milyon avro) artırarak yaklaşık 3 milyar avroya çıkarmak istiyor. Özellikle, yeniden kullanılabilir fırlatma araçlarının ve tahrik sistemlerinin geliştirilmesinde yer alan şirketlerin finansman alması gerekiyor.
“Luna-25” uzay sondasının kaybedilmesinin ardından ülke, ay programını da ilerletmek istiyor. Neredeyse elli yıldır ilk Rus ay misyonu Ağustos ayında Dünya’nın uydusuna inmeyi başaramadı. Kremlin patronu Vladimir Putin artık sektörün daha hızlı çalışmasını ve ticari açıdan daha başarılı olmasını talep ediyor. Rus uydularının sayısı birkaç kat artmalı ve fırlatmalar da daha uygun maliyetli hale gelmeli.
Yaşlanan ISS’nin yerini alacak bir uzay istasyonunun inşaatı halen hazırlık aşamasındadır. Roscosmos uzay ajansının başkanı Yuri Borisov, yalnızca bunun için 2032 yılına kadar yaklaşık 609 milyar ruble (6,28 milyar euro) planlıyor. Rusya, diğerlerinin yanı sıra Çin ve Hindistan ile yakın işbirliği içinde çalışıyor. Rus Yörünge İstasyonunun (ROS) inşaatının en erken 2027 yılında ilk modülün fırlatılmasıyla başlaması planlanıyor.
Japonya
Asyalı yüksek teknoloji ülkesi Japonya da ayı ve Mars’ı keşfetme projelerini sürdürüyor. Eylül ayının başında Japon uzay ajansı Jaxa, aya inen “SLIM” aracını ve “XRISM” adlı bir X-ışını teleskobunu gönderdi. “SLIM”in fırlatıldıktan yaklaşık üç ila dört ay sonra Ay yörüngesine girmesi ve bir süre sonra da iniş yapması bekleniyor. Bu durumda Japonya, aya başarıyla ayak basan beşinci ülke olacak.
Japonya’nın aya iniş aracı, gelecekte ay yüzeyine iniş için teknolojileri test etmeyi amaçlıyor. Veriler “Artemis” programı için kullanılacaktır. Esa gibi Japonya da ilk kez kendi astronotunu aya götürmeyi hedefliyor.
Ada krallığı ayrıca Mars’a bir keşif misyonu da planlıyor. “Martian Moons Exploration” (MMX) adlı Jaxa projesi, 2024/2025 mali yılında (1 Mart) Mars’ın uyduları Phobos ve Deimos’a yönelik bir araştırma başlatmayı planlıyor. Jaxa, Mars’ın kökenine ve olası yaşamın izlerine dair ipuçları bulma umuduyla her iki uyduyu da keşfetmek ve Phobos’tan toprak örnekleri toplamak istiyor. Örneklerin 2029 yılında bir kapsül içerisinde Dünya’ya getirilmesi planlanıyor.
Güney Kore
Yeni uzay yarışına Güney Kore de katılıyor. Asya’nın dördüncü büyük ekonomisinin hedeflerinden biri, gelecekte Ay’da gerçekleştirilecek faaliyetlere temel oluşturmak. İlk ay sondası yaklaşık bir yıl önce hedef yörüngesine ulaştıktan sonra, bu yıl Dünya uydusunun arka kısmının fotoğraflarını gönderdi. Ayrıca olası iniş alanlarını da araştırmalıdır. Güney Kore 2031 yılına kadar aya iniş yapmayı planlıyor ancak bunun robotlu insansız bir iniş olup olmayacağı henüz belli değil.
Güney Kore de “Artemis” programının imzacılarından biri. Bilim Bakanlığı sözcüsü, başlangıçta 2024 yılı için uzay araştırmalarına yönelik büyük bir roket fırlatılmasının planlanmadığını açıkladı. Uzun süredir planlanan, NASA’nın modelini temel alan uzay ajansının nihayet fırlatılması gerekiyor. Amaç, uzay araştırma projelerini daha etkili hale getirmektir.
Arap dünyası
Arap bölgesinde Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri iddialı uzay yolculuğu planları peşinde. Emirlikler, Nisan ayında Japon uzay şirketi Ispace’in sondasıyla yaptığı böyle bir inişin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından aya bir gezici indirmeyi yeniden denemek istiyor. Dubai Emirliği’nin hükümdarı Muhammed bin Rashid yine de çabaları övdü. Emirates “sadece on yıl içinde sıfırdan bir uzay endüstrisi inşa etmişti.”
Suudi Arabistan küçük ve güçlü komşusuyla rekabet ediyor ve uzaya 2 milyar dolardan fazla yatırım yaptığını duyurdu. Ülke, uzay turizmini ve uydu tabanlı iletişimi teşvik etmek istiyor. ABD uzay ajansı NASA’nın bütçesinin yaklaşık on katıyla karşılaştırıldığında, iki ülkenin kullandığı kaynaklar, büyük petrol zenginliklerine rağmen hâlâ küçük.
dpa
#Konular
Şimdiye kadar yapılmış en büyük roket sistemi de yakın zamanda ikinci testi sırasında patladı. Ancak yapımcı SpaceX, “Yıldız Gemisi” için gelecek planları konusunda iyimserliğini koruyor. ABD uzay ajansı NASA’nın başkanı Bill Nelson da X’e şunları yazdı: “NASA ve SpaceX birlikte insanlığı aya, Mars’a ve ötesine geri götürecek.” ABD, uzaya yönelik kararlı planlarında kesinlikle yalnız değil; özellikle Çin, uzay yolculuğu yapan mükemmel bir ülke haline geldi. Planlanan görevlere genel bakış:
Amerika Birleşik Devletleri
ABD uzay ajansı NASA, 2024 yılında “Artemis” programı kapsamında ilk insanlı fırlatmayı sabırsızlıkla bekliyor. 2022 yılı sonunda başarılı bir insansız testin ardından üç erkek ve bir kadının onuncu ayda Ay yörüngesine çıkması planlanıyor. Gelecek yıl Kasım ayında “Artemis 2” görevi. 2025 yılında, “Artemis 3” -en azından mevcut plana göre- yarım yüzyıldan uzun bir süre sonra, aralarında bir kadın ve beyaz olmayan bir kişinin de bulunduğu astronotların yeniden Ay’a inişini görecek.
Ay’a kurulacak uzay istasyonunun hazırlıkları da sürüyor. Elon Musk’un özel uzay şirketi SpaceX, daha birçok “Starship” testinin duyurusunu yaptı. Uzay tarihinin bugüne kadarki en güçlü roket sistemi bir gün Ay’a ve Mars’a uçacak.
Uluslararası Uzay İstasyonunun (ISS) pahalı işletimi de devam ediyor. Birkaç astronotun SpaceX’in “Crew Dragon” aracıyla oraya uçması planlanıyor – ve Boeing’in sorunlu “Starliner”ının baharda ilk kez insanları oraya götürmesi planlanıyor.
Çin
Uzun zamandan beri rekabetçi bir uzay yolculuğu ülkesi haline gelen Çin’in de gözünü Ay ve Mars’a dikmiş durumda. Devlet ve parti lideri Xi Jinping, “Ebedi hayalimiz geniş evreni keşfetmek, bir uzay endüstrisi geliştirmek ve Çin’i bir uzay gücüne dönüştürmektir” dedi.
Çinlilerin 2030 yılına kadar Ay’a çıkması gerekiyor – “Artemis” programındaki büyük gecikmeler göz önüne alındığında, onların ilk yeni ABD ay yürüyüşçülerinden daha erken orada dolaşmaya başlayacakları düşünülemez değil. Uzun vadeli hedef ise bir araştırma istasyonu inşa etmek; diğer ülkeler açıkça katılmaya davet edilir. Çinlilerin ve kendi açıklamalarına göre Belarus, Güney Afrika, Venezuela, Pakistan, Rusya ve Azerbaycan işbirliği konusunda zaten anlaştı.
İlkbaharda bu yolda bir adım olarak insansız ay misyonu “Chang’e 6” ilk kez Dünya uydusunun arkasından örnekler toplayacak ve bunları Dünya’ya getirecek. İki yıl sonra “Chang’e 7″nin istasyonun inşasına hazırlık amacıyla güney kutup tarafına hassas bir iniş yapması planlanıyor. “Chang’e 8”i daha sonra Çinli astronotlar aya iniş yapacak.
Çin aynı zamanda Mars’ı keşfetmeye yönelik iddialı projelere de gözünü dikmiş durumda. Ülkenin ayrıca uzun süredir kendi uzay istasyonu olan “Tiangong” (Cennetsel Saray) bulunuyor ve üç kişilik astronot ekibi ancak ekim ayında yola çıktı.
Avrupa
Astronotları bağımsız olarak aya göndermek Avrupa için şu anda bir sorun değil. Avrupa uzay ajansı Esa, bir ortak seçerken ABD’ye güvenmeye devam ediyor: Esa, Airbus öncülüğünde Bremen’de inşa edilen “Artemis” programının “Orion” uzay aracı için Avrupa Hizmet Modülüne (ESM) katkıda bulunuyor.
ESA astronotu ile uçuş, ne “Artemis 2” ne de “Artemis 3” için değil, yalnızca “Artemis 4” ve “Artemis 5” için planlanıyor ve bunlar henüz çok uzakta. Ve onun sadece aya uçmakla kalmayıp aynı zamanda aya ayak basan bir görevdeki dört astronottan ikisinden biri olup olmayacağı da belli değil. Esa Genel Müdürü Josef Aschbacher geçtiğimiz günlerde “Bu henüz tanımlanmadı” dedi. NASA, “Artemis 2” uçuşu sonrasına kadar bu konuda karar vermek istemiyor.
Esa önümüzdeki yıl, kısmen ortaklarıyla birlikte “Sentinel-2C”, “EarthCare” ve “Biomass” gibi yer gözlem uydularını fırlatmayı planlıyor. Ormanların durumu, bulut oluşumu ve aerosoller gibi konularda veri sağlamayı amaçlıyorlar. Elde edilen değerlerin birçoğu iklim değişikliğinin ilerleyişinin kaydedilmesi açısından önemlidir.
Buna ek olarak, yeni Ariane 6 taşıyıcı roketinin birkaç ertelemenin ardından 2024’te havalanması planlanıyor – ilk fırlatma başlangıçta 2020 için planlanmıştı. Esa, selefi Ariane 5’i bu yıl emekliye ayırdı ve yanlış bir başlangıçtan sonra daha küçük olan Vega-C piyasaya sürüldü. roketin de yerde kalması gerekiyordu. O tarihten bu yana ESA’nın uzaya uydu fırlatmak için kendi kaynakları kalmadı.
Ekim ayında planlanan “Hera” lansmanı da öne çıkan bir konu olmalı. Adını bir Yunan tanrıçasından alan sonda, Esa ve NASA’nın Dünya’ya olası bir asteroit çarpmasına karşı savunma mekanizmalarını keşfetmeye yönelik ikili misyonunun bir parçası. NASA’nın “Dart” sondasının 2022’de asteroit Dimorphos’a çarpması planlandı.
Hindistan
Hindistan’ın giderek daha iddialı uzay planları var: Başbakan Narendra Modi geçtiğimiz günlerde 2035 yılına kadar bir Hint uzay istasyonuna ve 2040 yılına kadar da ayda ilk Hintliye sahip olmak istediğini söyledi. İnsansız sonda “Chandrayaan-3” ile ülke, bu zor görevi başardı. eski Sovyetler Birliği, ABD ve Çin’den sonra bu yıl dünyanın yoldaşına iniş.
Venüs’e “Shukrayaan-1” misyonunun gelecek yılın sonunda başlaması planlanıyor. Hindistan uzay ajansı Isro’nun başkanı Sreedhara Panicker Somanath, bunun Dünya’nın geleceğine dair bilgiler sağlayabileceğini söyledi. Yakında Mars’a “Mangalyaan-2” adı verilen bir görev de yapılacak.
Rusya
Ukrayna’ya karşı yürütülen maliyetli savaşa rağmen Rusya, gelecek yıl uzay programı harcamalarını 31,4 milyar ruble (yaklaşık 321 milyon avro) artırarak yaklaşık 3 milyar avroya çıkarmak istiyor. Özellikle, yeniden kullanılabilir fırlatma araçlarının ve tahrik sistemlerinin geliştirilmesinde yer alan şirketlerin finansman alması gerekiyor.
“Luna-25” uzay sondasının kaybedilmesinin ardından ülke, ay programını da ilerletmek istiyor. Neredeyse elli yıldır ilk Rus ay misyonu Ağustos ayında Dünya’nın uydusuna inmeyi başaramadı. Kremlin patronu Vladimir Putin artık sektörün daha hızlı çalışmasını ve ticari açıdan daha başarılı olmasını talep ediyor. Rus uydularının sayısı birkaç kat artmalı ve fırlatmalar da daha uygun maliyetli hale gelmeli.
Yaşlanan ISS’nin yerini alacak bir uzay istasyonunun inşaatı halen hazırlık aşamasındadır. Roscosmos uzay ajansının başkanı Yuri Borisov, yalnızca bunun için 2032 yılına kadar yaklaşık 609 milyar ruble (6,28 milyar euro) planlıyor. Rusya, diğerlerinin yanı sıra Çin ve Hindistan ile yakın işbirliği içinde çalışıyor. Rus Yörünge İstasyonunun (ROS) inşaatının en erken 2027 yılında ilk modülün fırlatılmasıyla başlaması planlanıyor.
Japonya
Asyalı yüksek teknoloji ülkesi Japonya da ayı ve Mars’ı keşfetme projelerini sürdürüyor. Eylül ayının başında Japon uzay ajansı Jaxa, aya inen “SLIM” aracını ve “XRISM” adlı bir X-ışını teleskobunu gönderdi. “SLIM”in fırlatıldıktan yaklaşık üç ila dört ay sonra Ay yörüngesine girmesi ve bir süre sonra da iniş yapması bekleniyor. Bu durumda Japonya, aya başarıyla ayak basan beşinci ülke olacak.
Japonya’nın aya iniş aracı, gelecekte ay yüzeyine iniş için teknolojileri test etmeyi amaçlıyor. Veriler “Artemis” programı için kullanılacaktır. Esa gibi Japonya da ilk kez kendi astronotunu aya götürmeyi hedefliyor.
Ada krallığı ayrıca Mars’a bir keşif misyonu da planlıyor. “Martian Moons Exploration” (MMX) adlı Jaxa projesi, 2024/2025 mali yılında (1 Mart) Mars’ın uyduları Phobos ve Deimos’a yönelik bir araştırma başlatmayı planlıyor. Jaxa, Mars’ın kökenine ve olası yaşamın izlerine dair ipuçları bulma umuduyla her iki uyduyu da keşfetmek ve Phobos’tan toprak örnekleri toplamak istiyor. Örneklerin 2029 yılında bir kapsül içerisinde Dünya’ya getirilmesi planlanıyor.
Güney Kore
Yeni uzay yarışına Güney Kore de katılıyor. Asya’nın dördüncü büyük ekonomisinin hedeflerinden biri, gelecekte Ay’da gerçekleştirilecek faaliyetlere temel oluşturmak. İlk ay sondası yaklaşık bir yıl önce hedef yörüngesine ulaştıktan sonra, bu yıl Dünya uydusunun arka kısmının fotoğraflarını gönderdi. Ayrıca olası iniş alanlarını da araştırmalıdır. Güney Kore 2031 yılına kadar aya iniş yapmayı planlıyor ancak bunun robotlu insansız bir iniş olup olmayacağı henüz belli değil.
Güney Kore de “Artemis” programının imzacılarından biri. Bilim Bakanlığı sözcüsü, başlangıçta 2024 yılı için uzay araştırmalarına yönelik büyük bir roket fırlatılmasının planlanmadığını açıkladı. Uzun süredir planlanan, NASA’nın modelini temel alan uzay ajansının nihayet fırlatılması gerekiyor. Amaç, uzay araştırma projelerini daha etkili hale getirmektir.
Arap dünyası
Arap bölgesinde Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri iddialı uzay yolculuğu planları peşinde. Emirlikler, Nisan ayında Japon uzay şirketi Ispace’in sondasıyla yaptığı böyle bir inişin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından aya bir gezici indirmeyi yeniden denemek istiyor. Dubai Emirliği’nin hükümdarı Muhammed bin Rashid yine de çabaları övdü. Emirates “sadece on yıl içinde sıfırdan bir uzay endüstrisi inşa etmişti.”
Suudi Arabistan küçük ve güçlü komşusuyla rekabet ediyor ve uzaya 2 milyar dolardan fazla yatırım yaptığını duyurdu. Ülke, uzay turizmini ve uydu tabanlı iletişimi teşvik etmek istiyor. ABD uzay ajansı NASA’nın bütçesinin yaklaşık on katıyla karşılaştırıldığında, iki ülkenin kullandığı kaynaklar, büyük petrol zenginliklerine rağmen hâlâ küçük.
dpa
#Konular