Tahlil: Türkiye’nin göçmen siyasetinin dejavusu… Polonya – Belarus hududunda neler oluyor? Sovyetler Birliği’nin dağılmasının akabinde Avrupa Birliği (AB) ve Rusya için kritik bir “alan” olan Belarus, geçtiğimiz senelerda da AB tarafınca baskılarının sözcüsü olması için ortaya atılan Polonya ile çekişmeli bağlantılarıyla çoğunlukla gündeme geliyordu.
İki ülke içindeki bağlantı, Polonya’nın Belarus muhalefetini desteklediği nedeni öne sürülerek uzun yıllardır gerginken artık de İkinci Dünya Savaşı akabinde “dünyanın en büyük insani krizi” olarak nitelendirilen göçmen problemiyle çıkmaza girmiş durumda.
Lukaşenko’nun galibiyeti ve yaptırım süreci
Belarus’ta Ağustos 2020’de cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmış, seçimleri mevcut Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko kazanmıştı. Seçimlere hile karıştırıldığı nedeni öne sürülerek muhalif kesitler ülkede bir süre protesto aksiyonları düzenlemişti.
Avrupa Birliği (AB) Lukaşenko’nun kazandığı seçimleri tanımayarak, Lukaşenko’nun da ortalarında bulunduğu hayli sayıda kişi ve devlet kuruluşuna yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Erdoğan ve Lukaşenko: Emsal göçmen siyaseti
Lukaşenko 6 Temmuz’da yaptığı konuşmada, Belarus’un AB ile Geri Kabul Anlaşması’nı askıya alma sürecini hatırlatarak, Rusya ve Belarus’a yönelik Batı’nın tavırlarından daha sonra artık savaştan kaçan insanları kendilerinin alamayacağını söz etmişti.
Lukaşenko’nun bu çıkışı, bizi 2016 yılına geri götürerek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın İstanbul’da KADEM Adalet ve Bayan Kongresi’nde yaptığı konuşmasını hatırlatıyor. Erdoğan, Avrupa Parlamentosu’nun Türkiye ile AB içinde yürütülen tam üyelik müzakerelerinin dondurulmasını önbakılırsan karar metninin, Avrupalı parlamenterlerin büyük çoğunluğunun onayıyla kabul edilmesine reaksiyon göstermiş ve AB’yi sonu açmakla tehdit etmişti.
Erdoğan, “Daha ileri giderseniz bu hudut kapıları da açılır bunu bilesiniz. 53 yıldır bu ülkeye AB’nin kapısını açmayanlar yaptırım mı uygulayacak? Ne oldu, yaptırım uyguluyorlarsa ne oldu? Battık mı? Yaptırımlar bizi çökertmez” tabirlerini kullanmıştı.
Tepkisel dejavu: Göçmenleri kullanıyorlar eleştirisi
Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko’nun göçmenleri artık kendi ülkesinde tutmayacağını söylemesi ve iki binden çok göçmenin Polonya sonuna yanlışsız harekete geçerek orada ömür uğraşı vermeye başlaması dünyayı huzursuz ederken dört bir yandan Lukaşenko’ya tenkitler de gelmeye başladı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, toplumsal medya hesabından Belarus ve Polonya hududunda yaşanan göçmen krizine dair açıklama yaptı.
Spoke with President @AndrzejDuda about the serious situation at #Poland’s border. #Belarus using migrants as a hybrid tactic is unacceptable. #NATO stands in solidarity with Poland and all our Allies in the region.
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) November 9, 2021
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ile görüştüğünü belirten Stoltenberg, “Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ile Polonya sonundaki durum hakkında konuştum. Belarus’un sığınmacıları taktik olarak kullanımı kabul edilemez. NATO, Polonya ve bölgedeki tüm müttefiklerimizle dayanışma arasındadir” diye yazdı.
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel ise Belarus’a “göçmenleri siyasi emelleri için araç olarak kullandığı” suçlamasında bulundu ve AB’nin bunu kabul etmeyeceğini bildirdi.
I call on the authorities of Belarus to abide by international law.
The EU will not accept any attempt to instrumentalise migrants for political purposes.
We are closely monitoring the situation on the borders of the European Union.
— Charles Michel (@eucopresident) November 8, 2021
Göçmen krizinde Belarus’a ve doğal ki onunla bir arada Rusya’ya karşı pozisyon alan Batı’nın yaptığı bu tenkitler bir nevi dejavu yaşatıyor ve bizleri bir daha kendi coğrafyamızdaki süreci hatırlamamız konusunda uyarıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 2011’de başlayan Arap Baharı daha sonrası ülkelerini terk ederek yeni bir hayat kurma umudu taşıyan göçmenlere yönelik uyguladığı “açık kapı” siyaseti, “ülkenin yol geçen hanı” bulunmasına niçiniyet verdiği sebebi öne sürülerek eleştirilirken Batı tarafınca ise takdirle karşılanmıştı. AB ile yaşadığı her çalkantılı periyotta Türkiye, işaret parmağını sallayarak “sınırı açarım” tehdidinde bulunmuş, bu izlenen siyaset da haliyle memleketler arası toplumda karşılık bulmuştu.
Periyodun Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “insanları silah olarak kullandığını” öne sürerek Avrupa Birliği’nin (AB) bu bahiste net bir çizgi çekmesi gerektiğini belirtmişti.
Suriyeli göçmenler konusunda ülkesinin yalnız bırakıldığını söyleyen Ürdün Hükümdarı 2’nci Abdullah ise “Biz göçmenleri Avrupa’ya göndeririz diyerek AB’yi tehdit etmiyoruz, bölgemizdeki bu sorunu bizim çözmemiz gerektiğine inanıyoruz” sözlerini kullanmıştı.
Göçmenlerin Polonya sonuna ilerleyişi
Belarus Devlet Hudut Komitesi, epeyce sayıda göçmenin ülkede Polonya sonuna giden yolda ilerlediğini bildirmişti.
Belarus-Polonya hududunda Avrupa’ya göçme arayışındaki bireylerin beklediği bölgede ömür şartları her geçen gün zorlaşırken bulundukları kampa gelenlerin sayısı da artıyor.
О ситуации на белорусско-польской границе
По состоянию на утро 12 ноября на белорусско-польской границе у польских заграждений продолжают находиться беженцы, в том числе женщины и дети.
Подробнее https://t.co/ouqDgjsbk4 pic.twitter.com/x9zR5cjOXK
— Госпогранкомитет Беларуси ???????? (@GpkGovBY) November 12, 2021
Belarus Devlet Hudut Komitesinden yapılan açıklamada, hudut uzunluğunda değerli bir kısmı bayan ve çocuklardan oluşan 2 binden çok göçmenin bulunduğu belirtilerek “Son bir günde kampa yaklaşık 200 bireyden oluşan birkaç küme geldi” sözleri kullanıldı.
Polonya asker sayısını artırdı
Już prawie 6 tys. żołnierzy z 16, 18 i 12 dywizji pełni służbę na granicy polsko-białoruskiej. Żołnierze udzielają wsparcia @Straz_Graniczna, chroniąc granicę kraju i nie dopuszczając do jej nielegalnego przekroczenia. pic.twitter.com/J5mEyUjBsV
— Mariusz Błaszczak (@mblaszczak) October 19, 2021
Polonya mülteci geçişlerine mani olmak için Belarus hududundaki askeri varlığını artırdı. Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak Twitter adresinden yaptığı paylaşımda askerlerin hudut polisine yardımcı olduğunu ve sistemsiz geçişlere mani olduğunu söylemiş oldu.
Ruhsal şiddet uygulanıyor
Belarus’un Grodno kentindeki Bruzgi hudut noktasında çoğunluğu Irak’tan Belarus’a gelen, Avrupa’ya göçme arayışıyla bu ülkeden Polonya’ya geçmeye çalışan bireyler bekleyişlerini sürdürürken Belarus Devlet Hudut Komitesi resmi Twitter hesabından açıklama yaparak huduttaki son durumu aktarıyor.
Polonya askerlerinin ruhsal olarak göçmenlere baskı uyguladığı savunulan komite açıklamasında, bayanlar ve çocuklardan oluşan bir küme göçmenin yardım talebine karşılık vermek yerine Polonyalı güvenlik güçlerinin kümeye projektörlerle ışık tuttuğu ve yaşananları kameraya çektiği aktarıldı.
Belarus askerlerinin biroldukça sefer göçmenlere geri dönme davetinde bulunduğu söz edilen açıklamada, Polonya’nın milletlerarası hukuk kurallarını ihlal ettiği öne sürüldü.
‘Yasaya uygun davranıyoruz’
Bu ortada Belarus üzerinden göçmen akınıyla karşı karşıya kalan Polonya, aylardır uyguladığı hudutta geri itmeyi yasalaştırdı. Polonya hudut muhafızları, ağustos ayında değiştirilen ve artık yasa haline getirilen hükümet düzenlemelerine uygun hareket ettiklerini savunuyor.
Poland passes legislation allowing migrant pushbacks at border https://t.co/vMTTEQ58pF pic.twitter.com/9vydnAQUAT
— Reuters (@Reuters) October 14, 2021
Milletlerarası hukuk ne diyor?
Milletlerarası hukuka goreyse milletlerarası müdafaa arayan herkese, hududu yasadışı yollardan geçmişse bile, sığınma sürecine erişim hakkı verilmeli.
Göçmenlere sığınma talep etme hakkı tanıyan memleketler arası hukuk, sığınmacıları hayatlarının yahut iyiliklerinin tehlikede olabileceği yerlere geri göndermeyi de yasaklıyor.
Lakin Avrupa Birliği, Polonya ile içindeki hukukun üstünlüğü tartışmalarına karşın göçmen problemine “Kendi maddelerine uygun” biçimde yaklaşan Varşova’yı uzaktan izlemeye devam ediyor.
AB’den yaptırım sinyali
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Polonya ile Belarus sonundaki göçmen krizinin akabinde AB üyesi ülkelerden Belaruslu yetkililere yönelik genişletilmiş yaptırım rejimini onaylaması davetinde bulundu. Leyen, “Belarus, insanların hayatını tehlikeye atmaktan vazgeçmeli. Göçmenlerin siyasi hedefler için Belarus tarafınca araç olarak kullanılması kabul edilemez” dedi.
Kelam konusu açıklamanın çabucak akabinde AB’den Belarus’a yaptırım adımı gecikmedi. AB, Belaruslu yetkililere verilen vize kolaylığını askıya aldı. AB’nin aldığı kararla vize için doküman istenmemesi, epey girişli vize verilmesi, vize fiyatlarının düşürülmesi üzere uygulamalardan Belaruslu yetkililer yararlanamayacak. bayağı Belaruslu vatandaşlar ise daha evvelki vize kolaylığı mutabakatının koşullarından yaralanmaya devam edecek.
Karşılıklı tartışmalar
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, sığınmacı krizinde Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in talimatlarını yerine getirdiğini öne sürdü.
Morawiecki, ”Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, sığınmacı krizi müddetince Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in talimatlarını yerine getiriyor” diye konuştu.
Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ise Belarus-Polonya sonundaki göç krizini, ortalarında farklı ülkelere mensup vatandaşların bulunduğu mafya yapısına sahip bir tertibin gerçekleştirdiğini söylemiş oldu.
Lukaşenko, “Biz bu zinciri büsbütün takip ediyoruz. Polonya’da yakalananlar kendilerini ifşa etmek zorunda kaldı. Onların içinde Belaruslular yoktu. 2 Rus, insanları toprağa salan onlarca transferci Alman, her şeydilk evvel Polonyalılar, Ukraynalılar ve Litvanyalılar. Yani bu göçmen geçişlerini sağlayan bir mafya yapısı var” diye konuştu.
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, öte yandan Avrupa’da yaşanan mülteci kriziyle ilgili Türkiye’ye de yüklendi. Başbakan Morawiecki, Türkiye’yi Belarus ve Rusya ile iş birliği yapmakla suçlayarak, “Türkiye’nin İstanbul ve Minsk içinde bir koridor oluşturduğunu ve Belarus’un da Polonya hududuna binlerce mülteciyi göndermesine yardımcı olduğunu öne sürdü” dedi.
Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitry Polyanskiy de Belarus-Polonya göçmen krizini BM Güvenlik Konsebir daha taşıyan Batılı ülkelere “mazoşist eğilim gösterdikleri” eleştirisini yöneltti.
Türk Hava Yolları sorunsalı
Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin‘in gerçekleştirdiği telefon görüşmesi sırasında göçmen krizinin de ele alındığını belirten Fransa’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Clement Beaune, ortada bir Türk Hava Yolları (THY) sorunu olduğunu ve AB’nin bu şirketin Ortadoğu’daki sığınmacıları Minsk’e taşıdığını düşündüğünü söylemiş oldu.
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’den sığınmacıların THY ile Belarus-Polonya hududuna taşındığı suçlamasına ait yazılı açıklama yayımladı. Açıklamada, “Türk Hava Yolları’nın gaye alınması kasıtlıdır” sözlerine yer verildi.
Polonya ve Belarus Hududunda Yaşanan Sistemsiz Göç Krizi Hk. https://t.co/29FwibZAOn pic.twitter.com/xgFN7yot1U
— T.C. Dışişleri Bakanlığı (@TC_Disisleri) November 11, 2021
Tüm bu gelişmelerden daha sonra Türk Hava Yolları ve Belarus’un havayolları şirketi Belavia, Minsk uçuşlarına Suriye, Irak ve Yemen vatandaşlarını kabul etmeyeceğini deklare etti.
Göç krizi niçiniyle THY ve Belavia, Belarus’a uçuşlarda diplomatik pasaport yahut oturum müsaadesi bulunanlar haricinde Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarını artık kabul etmeyecek.
Avrupa Birliği ve Belarus içinde yaşanan yasadışı hudut geçişleri sıkıntısına bağlı olarak Ülkemiz havaalanlarından Belarus’a seyahat etmek isteyen Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarına bilet satışı yapılmaması ve uçağa alınmamaları kararlaştırılmıştır.
— Sivil Havacılık GM (@SHGM) November 12, 2021
AB’den teşekkür
Türk Hava Yolları (THY) ve Belavia’nın, Belarus’a uçuşlara diplomatik pasaport yahut oturum müsaadesi bulunanlar haricindeki Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarını artık kabul etmemesi sonucu akabinde Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel Twitter hesabında Türk makamlarına ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne “desteği ve işbirliği” için teşekkür etti.
Thank you to the Turkish authorities and @SHGM for your support and cooperation. https://t.co/w0B0aaytBL
— Charles Michel (@eucopresident) November 12, 2021
Belarus ve Polonya sonundaki insani kriz katlanarak büyürken devletlerin birbirlerine karşılıklı suçlamaları devam ediyor.
İki ülke içindeki bağlantı, Polonya’nın Belarus muhalefetini desteklediği nedeni öne sürülerek uzun yıllardır gerginken artık de İkinci Dünya Savaşı akabinde “dünyanın en büyük insani krizi” olarak nitelendirilen göçmen problemiyle çıkmaza girmiş durumda.
Lukaşenko’nun galibiyeti ve yaptırım süreci
Belarus’ta Ağustos 2020’de cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmış, seçimleri mevcut Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko kazanmıştı. Seçimlere hile karıştırıldığı nedeni öne sürülerek muhalif kesitler ülkede bir süre protesto aksiyonları düzenlemişti.
Avrupa Birliği (AB) Lukaşenko’nun kazandığı seçimleri tanımayarak, Lukaşenko’nun da ortalarında bulunduğu hayli sayıda kişi ve devlet kuruluşuna yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Erdoğan ve Lukaşenko: Emsal göçmen siyaseti
Lukaşenko 6 Temmuz’da yaptığı konuşmada, Belarus’un AB ile Geri Kabul Anlaşması’nı askıya alma sürecini hatırlatarak, Rusya ve Belarus’a yönelik Batı’nın tavırlarından daha sonra artık savaştan kaçan insanları kendilerinin alamayacağını söz etmişti.
Lukaşenko’nun bu çıkışı, bizi 2016 yılına geri götürerek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın İstanbul’da KADEM Adalet ve Bayan Kongresi’nde yaptığı konuşmasını hatırlatıyor. Erdoğan, Avrupa Parlamentosu’nun Türkiye ile AB içinde yürütülen tam üyelik müzakerelerinin dondurulmasını önbakılırsan karar metninin, Avrupalı parlamenterlerin büyük çoğunluğunun onayıyla kabul edilmesine reaksiyon göstermiş ve AB’yi sonu açmakla tehdit etmişti.
Erdoğan, “Daha ileri giderseniz bu hudut kapıları da açılır bunu bilesiniz. 53 yıldır bu ülkeye AB’nin kapısını açmayanlar yaptırım mı uygulayacak? Ne oldu, yaptırım uyguluyorlarsa ne oldu? Battık mı? Yaptırımlar bizi çökertmez” tabirlerini kullanmıştı.
Tepkisel dejavu: Göçmenleri kullanıyorlar eleştirisi
Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko’nun göçmenleri artık kendi ülkesinde tutmayacağını söylemesi ve iki binden çok göçmenin Polonya sonuna yanlışsız harekete geçerek orada ömür uğraşı vermeye başlaması dünyayı huzursuz ederken dört bir yandan Lukaşenko’ya tenkitler de gelmeye başladı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, toplumsal medya hesabından Belarus ve Polonya hududunda yaşanan göçmen krizine dair açıklama yaptı.
Spoke with President @AndrzejDuda about the serious situation at #Poland’s border. #Belarus using migrants as a hybrid tactic is unacceptable. #NATO stands in solidarity with Poland and all our Allies in the region.
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) November 9, 2021
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ile görüştüğünü belirten Stoltenberg, “Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ile Polonya sonundaki durum hakkında konuştum. Belarus’un sığınmacıları taktik olarak kullanımı kabul edilemez. NATO, Polonya ve bölgedeki tüm müttefiklerimizle dayanışma arasındadir” diye yazdı.
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel ise Belarus’a “göçmenleri siyasi emelleri için araç olarak kullandığı” suçlamasında bulundu ve AB’nin bunu kabul etmeyeceğini bildirdi.
I call on the authorities of Belarus to abide by international law.
The EU will not accept any attempt to instrumentalise migrants for political purposes.
We are closely monitoring the situation on the borders of the European Union.
— Charles Michel (@eucopresident) November 8, 2021
Göçmen krizinde Belarus’a ve doğal ki onunla bir arada Rusya’ya karşı pozisyon alan Batı’nın yaptığı bu tenkitler bir nevi dejavu yaşatıyor ve bizleri bir daha kendi coğrafyamızdaki süreci hatırlamamız konusunda uyarıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 2011’de başlayan Arap Baharı daha sonrası ülkelerini terk ederek yeni bir hayat kurma umudu taşıyan göçmenlere yönelik uyguladığı “açık kapı” siyaseti, “ülkenin yol geçen hanı” bulunmasına niçiniyet verdiği sebebi öne sürülerek eleştirilirken Batı tarafınca ise takdirle karşılanmıştı. AB ile yaşadığı her çalkantılı periyotta Türkiye, işaret parmağını sallayarak “sınırı açarım” tehdidinde bulunmuş, bu izlenen siyaset da haliyle memleketler arası toplumda karşılık bulmuştu.
Periyodun Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “insanları silah olarak kullandığını” öne sürerek Avrupa Birliği’nin (AB) bu bahiste net bir çizgi çekmesi gerektiğini belirtmişti.
Suriyeli göçmenler konusunda ülkesinin yalnız bırakıldığını söyleyen Ürdün Hükümdarı 2’nci Abdullah ise “Biz göçmenleri Avrupa’ya göndeririz diyerek AB’yi tehdit etmiyoruz, bölgemizdeki bu sorunu bizim çözmemiz gerektiğine inanıyoruz” sözlerini kullanmıştı.
Göçmenlerin Polonya sonuna ilerleyişi
Belarus Devlet Hudut Komitesi, epeyce sayıda göçmenin ülkede Polonya sonuna giden yolda ilerlediğini bildirmişti.
Belarus-Polonya hududunda Avrupa’ya göçme arayışındaki bireylerin beklediği bölgede ömür şartları her geçen gün zorlaşırken bulundukları kampa gelenlerin sayısı da artıyor.
О ситуации на белорусско-польской границе
По состоянию на утро 12 ноября на белорусско-польской границе у польских заграждений продолжают находиться беженцы, в том числе женщины и дети.
Подробнее https://t.co/ouqDgjsbk4 pic.twitter.com/x9zR5cjOXK
— Госпогранкомитет Беларуси ???????? (@GpkGovBY) November 12, 2021
Belarus Devlet Hudut Komitesinden yapılan açıklamada, hudut uzunluğunda değerli bir kısmı bayan ve çocuklardan oluşan 2 binden çok göçmenin bulunduğu belirtilerek “Son bir günde kampa yaklaşık 200 bireyden oluşan birkaç küme geldi” sözleri kullanıldı.
Polonya asker sayısını artırdı
Już prawie 6 tys. żołnierzy z 16, 18 i 12 dywizji pełni służbę na granicy polsko-białoruskiej. Żołnierze udzielają wsparcia @Straz_Graniczna, chroniąc granicę kraju i nie dopuszczając do jej nielegalnego przekroczenia. pic.twitter.com/J5mEyUjBsV
— Mariusz Błaszczak (@mblaszczak) October 19, 2021
Polonya mülteci geçişlerine mani olmak için Belarus hududundaki askeri varlığını artırdı. Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak Twitter adresinden yaptığı paylaşımda askerlerin hudut polisine yardımcı olduğunu ve sistemsiz geçişlere mani olduğunu söylemiş oldu.
Ruhsal şiddet uygulanıyor
Belarus’un Grodno kentindeki Bruzgi hudut noktasında çoğunluğu Irak’tan Belarus’a gelen, Avrupa’ya göçme arayışıyla bu ülkeden Polonya’ya geçmeye çalışan bireyler bekleyişlerini sürdürürken Belarus Devlet Hudut Komitesi resmi Twitter hesabından açıklama yaparak huduttaki son durumu aktarıyor.
Polonya askerlerinin ruhsal olarak göçmenlere baskı uyguladığı savunulan komite açıklamasında, bayanlar ve çocuklardan oluşan bir küme göçmenin yardım talebine karşılık vermek yerine Polonyalı güvenlik güçlerinin kümeye projektörlerle ışık tuttuğu ve yaşananları kameraya çektiği aktarıldı.
Belarus askerlerinin biroldukça sefer göçmenlere geri dönme davetinde bulunduğu söz edilen açıklamada, Polonya’nın milletlerarası hukuk kurallarını ihlal ettiği öne sürüldü.
‘Yasaya uygun davranıyoruz’
Bu ortada Belarus üzerinden göçmen akınıyla karşı karşıya kalan Polonya, aylardır uyguladığı hudutta geri itmeyi yasalaştırdı. Polonya hudut muhafızları, ağustos ayında değiştirilen ve artık yasa haline getirilen hükümet düzenlemelerine uygun hareket ettiklerini savunuyor.
Poland passes legislation allowing migrant pushbacks at border https://t.co/vMTTEQ58pF pic.twitter.com/9vydnAQUAT
— Reuters (@Reuters) October 14, 2021
Milletlerarası hukuk ne diyor?
Milletlerarası hukuka goreyse milletlerarası müdafaa arayan herkese, hududu yasadışı yollardan geçmişse bile, sığınma sürecine erişim hakkı verilmeli.
Göçmenlere sığınma talep etme hakkı tanıyan memleketler arası hukuk, sığınmacıları hayatlarının yahut iyiliklerinin tehlikede olabileceği yerlere geri göndermeyi de yasaklıyor.
Lakin Avrupa Birliği, Polonya ile içindeki hukukun üstünlüğü tartışmalarına karşın göçmen problemine “Kendi maddelerine uygun” biçimde yaklaşan Varşova’yı uzaktan izlemeye devam ediyor.
AB’den yaptırım sinyali
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Polonya ile Belarus sonundaki göçmen krizinin akabinde AB üyesi ülkelerden Belaruslu yetkililere yönelik genişletilmiş yaptırım rejimini onaylaması davetinde bulundu. Leyen, “Belarus, insanların hayatını tehlikeye atmaktan vazgeçmeli. Göçmenlerin siyasi hedefler için Belarus tarafınca araç olarak kullanılması kabul edilemez” dedi.
Kelam konusu açıklamanın çabucak akabinde AB’den Belarus’a yaptırım adımı gecikmedi. AB, Belaruslu yetkililere verilen vize kolaylığını askıya aldı. AB’nin aldığı kararla vize için doküman istenmemesi, epey girişli vize verilmesi, vize fiyatlarının düşürülmesi üzere uygulamalardan Belaruslu yetkililer yararlanamayacak. bayağı Belaruslu vatandaşlar ise daha evvelki vize kolaylığı mutabakatının koşullarından yaralanmaya devam edecek.
Karşılıklı tartışmalar
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, sığınmacı krizinde Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in talimatlarını yerine getirdiğini öne sürdü.
Morawiecki, ”Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, sığınmacı krizi müddetince Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in talimatlarını yerine getiriyor” diye konuştu.
Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ise Belarus-Polonya sonundaki göç krizini, ortalarında farklı ülkelere mensup vatandaşların bulunduğu mafya yapısına sahip bir tertibin gerçekleştirdiğini söylemiş oldu.
Lukaşenko, “Biz bu zinciri büsbütün takip ediyoruz. Polonya’da yakalananlar kendilerini ifşa etmek zorunda kaldı. Onların içinde Belaruslular yoktu. 2 Rus, insanları toprağa salan onlarca transferci Alman, her şeydilk evvel Polonyalılar, Ukraynalılar ve Litvanyalılar. Yani bu göçmen geçişlerini sağlayan bir mafya yapısı var” diye konuştu.
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, öte yandan Avrupa’da yaşanan mülteci kriziyle ilgili Türkiye’ye de yüklendi. Başbakan Morawiecki, Türkiye’yi Belarus ve Rusya ile iş birliği yapmakla suçlayarak, “Türkiye’nin İstanbul ve Minsk içinde bir koridor oluşturduğunu ve Belarus’un da Polonya hududuna binlerce mülteciyi göndermesine yardımcı olduğunu öne sürdü” dedi.
Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitry Polyanskiy de Belarus-Polonya göçmen krizini BM Güvenlik Konsebir daha taşıyan Batılı ülkelere “mazoşist eğilim gösterdikleri” eleştirisini yöneltti.
Türk Hava Yolları sorunsalı
Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin‘in gerçekleştirdiği telefon görüşmesi sırasında göçmen krizinin de ele alındığını belirten Fransa’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Clement Beaune, ortada bir Türk Hava Yolları (THY) sorunu olduğunu ve AB’nin bu şirketin Ortadoğu’daki sığınmacıları Minsk’e taşıdığını düşündüğünü söylemiş oldu.
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’den sığınmacıların THY ile Belarus-Polonya hududuna taşındığı suçlamasına ait yazılı açıklama yayımladı. Açıklamada, “Türk Hava Yolları’nın gaye alınması kasıtlıdır” sözlerine yer verildi.
Polonya ve Belarus Hududunda Yaşanan Sistemsiz Göç Krizi Hk. https://t.co/29FwibZAOn pic.twitter.com/xgFN7yot1U
— T.C. Dışişleri Bakanlığı (@TC_Disisleri) November 11, 2021
Tüm bu gelişmelerden daha sonra Türk Hava Yolları ve Belarus’un havayolları şirketi Belavia, Minsk uçuşlarına Suriye, Irak ve Yemen vatandaşlarını kabul etmeyeceğini deklare etti.
Göç krizi niçiniyle THY ve Belavia, Belarus’a uçuşlarda diplomatik pasaport yahut oturum müsaadesi bulunanlar haricinde Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarını artık kabul etmeyecek.
Avrupa Birliği ve Belarus içinde yaşanan yasadışı hudut geçişleri sıkıntısına bağlı olarak Ülkemiz havaalanlarından Belarus’a seyahat etmek isteyen Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarına bilet satışı yapılmaması ve uçağa alınmamaları kararlaştırılmıştır.
— Sivil Havacılık GM (@SHGM) November 12, 2021
AB’den teşekkür
Türk Hava Yolları (THY) ve Belavia’nın, Belarus’a uçuşlara diplomatik pasaport yahut oturum müsaadesi bulunanlar haricindeki Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarını artık kabul etmemesi sonucu akabinde Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel Twitter hesabında Türk makamlarına ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne “desteği ve işbirliği” için teşekkür etti.
Thank you to the Turkish authorities and @SHGM for your support and cooperation. https://t.co/w0B0aaytBL
— Charles Michel (@eucopresident) November 12, 2021
Belarus ve Polonya sonundaki insani kriz katlanarak büyürken devletlerin birbirlerine karşılıklı suçlamaları devam ediyor.