Son Şam büyükelçisi Suriye’nin 2021 yılını kıymetlendirdi: 2022 neler getirecek? Türkiye’nin eski ve son Şam büyükelçisi Ömer Önhon ise mültecilerin geri dönüşünün yalnızca Suriye’ye bağlı olduğunu belirterek “Sorunun tahlili, sığınmacıların bulundukları ülkelerde değil, Suriye’de” dedi.
Suriye’nin “hayal kırıklığı” formunda yorumlanan Anayasa Komitesi çalışmaları, Astana görüşmeleri ve milletlerarası toplumda tenkitlere niye olan bir seçim süreci ile geçirdiği 2021 yılı, tüm bunların yanında Ortadoğu’da istikrarları değiştirecek gelişmelere de konut sahipliği yaptı.
Şam, 2021 yılını geride bırakırken diplomatik bağlarının koptuğu birtakım ülkelerle münasebetlerinde ilerleme kaydetti ve 2011’den bu yana süren iç savaş periyodunda en az mevt oranlarının yaşandığı seneyi geride bıraktı.
Öte yandan Suriye Devlet Lideri Beşar Esad, yıllar daha sonra bir daha kurduğu diplomatik temaslarla gündeme gelerek dünyanın önde gelen mecmualarından Newsweek’in kapağında “He’s back” (O geri dönüyor) başlığıyla yer aldı. Suriye’ye yönelik bu yıl gündeme gelen bir öbür değerli gelişme ise Memleketler arası Kriminal Polis Teşkilatı’nın (Interpol) Beşar Esad idaresini bir daha üyeliğe kabul etmesi oldu.
Suriye açısından kimi değişkenliklerin öne çıktığı 2021 yılının getirileri, 2022’nin Mart ayında Cezayir’de gerçekleştirilecek Arap Birliği’ne dönüş konusunu da gündeme getirdi.
Bilhassa, Astana formatındaki Suriye temalı yüksek seviyeli toplantıların 17’ncisi olmak üzere tüm bu gelişmeleri ve muhtemel sonuçlarını Şam’ın eski ve son büyükelçisi Ömer Önhon ile konuştuk.
Rusya’nın ‘Türkiye askerlerini Suriye’den çekecek’ tezi
Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev, 21-22 Aralık’ta Kazakistan’ın başşehri Nursultan’da yapılan Astana formatındaki Suriye temalı görüşmeler sonunda gazetecilere açıklamalarda bulunmuş ve görüşmelere katılan Türk temsilcilerin Rus tarafına, birinci fırsatta askerlerinin Suriye’den ayrılacağına dair garanti verdiklerini tabir etmişti.
Rus tarafının bu savını sorduğumuz eski Büyükelçi Önhon, “Askerlerini birinci fırsatın oluşması akabinde geri çekeceğine dair garanti verdi’ tarafındaki tabirler bence genel bir değerlendirmedir. Şöyle açmam gerekirse, Türkiye’nin Suriye’de bulunmasının niçini sondaki güvenliğin sağlanmasıdır. Bu sebeple, Rus tarafınca gelen tezin, güvenlik bir biçimde sağlandıktan daha sonra oradaki mevcudiyetimizin gerek kalmayacağına yönelik bir genel kıymetlendirme olduğunu düşünüyorum” dedi.
Önhon’a sorduğumuz 22 Aralık’ta Lavrentyev’in yaptığı “çekilme” savının gündeme gelmesi akabinde Dışişleri Bakanlığı’ndan da bir açıklama gelmiş ve her ne kadar Rus tarafının savına direkt olarak değinilmese de mülteci konusunun gündeme taşınması dikkat çekmişti.
Mültecilerin dönüş bileti: Suriye
Astana görüşmelerinin akabinde Dışişlerinin mültecilerin geri dönüş açıklamasını kıymetlendiren Önhon, yerinden olan insanların geri dönmesinin asıl noktasının Suriye’nin içişleri olduğunu belirtti.
Önhon, Suriye’ye geri dönecek insanlara itimat verilmediği mühletçe kaldıkları ülkelerin adımlarının dönüşü tam manasıyla sağlamayacağını tabir etti.
Eski büyükelçi şu biçimde konuştu: “Suriyeli sığınmacıların kendi ülkelerine dönmelerini herkes dilek ediyor. Sanıyorum en hayli da Suriyeliler istiyorlardır diye düşünüyorum. Olağan ki burada kıymetli olan sığınmacıların inançlı bir biçimde geri dönüşlerinin sağlanması. Zira kendinizi onların yerine koyduğunuzda ülkenize geri döndüğünüz vakit tutuklanmayacağınızı, öldürülmeyeceğinizi bir biçimde bilmeniz gerekiyor. Zira buna dair biroldukça haberler çıktı vaktiyle, geri dönenlerle ilgili. Suriye’nin bunu garanti etmesi gerekiyor. Bu sorunun tahlili de sığınmacıların bulundukları ülkelerde değil, Suriye’de yani temel kaynakta. Suriye’de koşullar yeterli olursa mültecilerin dönüşü hayli daha kolay olacaktır.”
Önhon: Vefat oranı en düşük yıl oldu
Suriye için 2021 yılı değerlendirmesi yapan eski Büyükelçi Önhon, ortasında bulunduğumuz yılın iç savaşın başladığı tarihten bu yana en az vefat oranına sahip yıl olduğunu belirtti. Önhon, “Suriye’ye son vakit içinderda baktığımız vakit topyekün bir savaş hali görmüyoruz. 2021, Suriye’de 2011 yılından bu yana en az mevt oranlarının gerçekleştiği sene olarak kayda geçti. Natürel ki bir daha fazlaca fazla insan öldürüldü fakat ben genel datalar üzerinden bir kıymetlendirme yapıyorum. 2021 yılında Suriye’de yaklaşık 3 bin 500 insan öldürüldü” sözlerini kullandı.
“Ama hala daha Suriye’de devlet dışı epeyce fazla etken var, epey fazla silahlı küme var, fazlaca fazla silah var ve sükunet ortamından bahsedemiyoruz” diyen Önhon, “bir daha bir kıvılcımla çatışmaların yaşanması olası” dedi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne nazaran, yalnızca 2020 yılında ülkede çatışmalar sebebiyle 10 bin civarında can kaybı yaşanırken en çok mevt ise 2012 yılının sonu ile 2015’in Kasım ayında gerçekleşti.
Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi bu yıl, iç savaşta daha evvel belgelenemeyen 105 bin can kaybını daha teyit etti.
Gözlemevi, “bu biçimdece 2011’den bu yana çatışmalar kararı ölenlerin sayısı 500 bine yaklaştı” açıklamasını yaptı. Birleşmiş Milletler (BM) ise Suriye iç savaşında vefatları teyit edilenlerin sayısının yaklaşık 350 bin, gerçek sayının ise bunun hayli üzerinde olduğunu duyurdu.
Suriye’nin af gündemi
Suriye’nin resmi haber ajansı SANA, 23 Aralık tarihinde Suriye-Rusya uyum bakanlık heyetlerinin yerinden edilmiş şahısların dönüşüne ait ortak toplantısının başladığını duyurmuştu.
Suriye’nin Lokal İdare ve Etraf Bakanı Hüseyin Mahluf görüşmede ülkesine dönmek isteyen mülteciler için af konusunu gündeme getirerek, “Yerinden edilen Suriyelilerin geri dönüşü devlet için bundan önceliktir” diyerek, başta af kararnameleri olmak üzere kolaylıklar sağlamak, uzlaşma belgelerinin tamamlanmasını takip etmek için hiç bir gayretten kaçınmamak üzere bir dizi düzenlemeleri gündeme getirmişti.
Af konusu hakkındaki görüşlerini merak ettiğimiz Önhon ise bahse ait, “Af sonucunın uygulanabilirliğinden emin değilim” tabirlerini kullanarak, “Yanlış hatırlamıyorsam son birkaç yıldır Suriye idaresinin gündeminde af uygulaması olduğunu hatırlıyorum. Natürel bu ne kadar uygulanabilir oldu ne kadar uygulandı bundan emin değilim. En büyük sorun Suriye idaresinin hala inanç eksikliğiyle hareket etmesidir. Yani muhaliflerin birden fazla ve milletlerarası topluluğun değerli bir kısmı Suriye’deki idaresi epeyce muteber bulmuyor. Mahluf’un söylemiş olduği üzere af olursa ve uygulanırsa bu da geri dönüş yolunda sığınmacılara inanç verecektir doğal lakin neticeyi vakit gösterecek. Suriye’de bu vakte kadar söylenenlerle yapılanlar içinde farklılıklar her vakit oldu” yorumunu yaptı.
2,5 milyon mülteci geri döndü argümanı
Rusya Uyum Komitesi lideri Mikail Mizintsev Suriye’de çıkan iç savaş daha sonrası ülkelerini terk eden 6,6 milyon Suriyeli’den 2.338.141 milyonunun meskenlerine geri döndüklerini açıklamıştı. Miznitsev, “Eylül 2018’ten bu yana geri dönenlerin sayısına ait istatistikler gösteriyor ki bugün, iki bakanlığın uyum organının aktif çalışmaları yardımıyla, yaklaşık iki buçuk milyon yerinden edilmiş insanın meskenlerine döndüğünü teyit ediyoruz” sözlerini kullanmıştı.
Önhon devamında şunları söylemiş oldu: “Son periyotta Suriyeli mültecilerin geri dönmesi gerek Türkiye gerek sığınmacıların bulunduğu komşu ülkelerin daima öncelikli gündem hususu oldu. Ürdün, Lübnan ya da öteki ülkelerdeki geri dönüşün oranlarını tam bilmemekle birlikte söylenen kadar hayli bir geri dönüşün olmadığını biliyorum. Geçtiğimiz günlerde Türkiye’den Suriye’ye 400 – 450 bin civarında sığınmacının geri döndüğü kaydedildi. O denli midir değil midir, dönenlerden bir kısmı geri geldi mi Türkiye’ye bu mevzular da değerli natürel ki lakin bir hareketlenme olduğunu katiyetle söyleyebiliriz.”
Miznitsev ise ülkelerine geri döndüğünü deklare ettiğı Suriyelilerin hangi ülkelerden geldiği bilgisini paylaşmamıştı. 2021 yılında Türkiye’deki Suriyeli mülteci sayısı 3,6 milyon olarak belirlenirken, 10,2 milyon nüfuslu Ürdün’de 655 binden çok Suriyeli mülteci bulunuyor. Bunun haricinde 6 milyon nüfuslu Lübnan’ın ise 1 milyondan fazla Suriyeliye konut sahipliği yaptığı kestirim ediliyor.
Arap Ligi ve geri dönüş soruları
2021 yılında Suriye için esen olağanlaşma rüzgarları haliyle Arap Birliği’ne dönüş tartışmalarını da birlikteinde getirdi. Arap Birliği üyeliği, yaşanan iç savaşın yeni başladığı vakit içinderda 2011 yılının kasım ayında askıya alınan Suriye’nin üyeliğinin aktive edilip edilmeyeceği de son olağanlaşma adımları akabinde en epeyce merak edilen konulardan biri.
Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünü destekleyen ülkeler, Bahreyn, Irak, Cezayir, Tunus, Birleşik Arap Emirlikleri, Sudan ve Lübnan olarak sıralanıyor. çabucak hemen tüm Arap Birliği ülkelerince ortak bir karara varılamamış olunsa da Suriye’ye yönelik gelişmeler bu dönüşün “yakın” olduğu halinde yorumlanıyor.
Lübnan’da yayımlanan el-Bina gazetesinde ismi açıklanmayan diplomatik kaynakların, Cezayir’de yapılacak olan Arap Birliği toplantısının biroldukca bölgesel sorunun tahlili için bir katalizör tesiri yapabileceği vurgusunu yaptığı açıklandı. Sözkonusu haber, Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünün Cezayir’deki toplantıyla gündeme gelebileceği tezini taşıyor.
Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünü sorduğumuz Önhon ise, “Bir hareketlilik var” sözlerini kullanarak, “BAE, Lübnan, Cezayir üzere ülkeler Suriye’nin dönüşüne sıcak bakıyorlar fakat öbür taraftan da tam sonucunı vermemiş ülkeler var. Katar, Suudi Arabistan ve hatta Mısır kararsız. Bu ülkeler de Suriye’nin geri dönüşüne dair çekinceler yaşıyorlar. Her ne kadar geri dönüşe dair bir beklenti olduğunu bilsek de temel mevzu bir daha Suriye’de bitiyor. Suriye bir grup adımlar atarsa sığınmacıların dönüşü olsun Anayasa Komitesi’nin tekrar işletilmesi ve kalıcı bir siyasi tahlile yönelik bir ekip gelişmeler olsun, işte bu biçimde Arap ülkeleri içinde çekincelere sahip olanlar da olumlu bir biçimde etkilenebilirler. Suriye’nin Arap Ligi’ne dönüşünün çantada keklik olduğunu düşünmüyorum önümüzdeki bir iki ay yaşanacak gelişmelere bakmak lazım” dedi.
Suriye’de 2021 yılında öne çıkan gelişmeler şöyleki:
15 Ocak:
Suriye’nin “hayal kırıklığı” formunda yorumlanan Anayasa Komitesi çalışmaları, Astana görüşmeleri ve milletlerarası toplumda tenkitlere niye olan bir seçim süreci ile geçirdiği 2021 yılı, tüm bunların yanında Ortadoğu’da istikrarları değiştirecek gelişmelere de konut sahipliği yaptı.
Şam, 2021 yılını geride bırakırken diplomatik bağlarının koptuğu birtakım ülkelerle münasebetlerinde ilerleme kaydetti ve 2011’den bu yana süren iç savaş periyodunda en az mevt oranlarının yaşandığı seneyi geride bıraktı.
Öte yandan Suriye Devlet Lideri Beşar Esad, yıllar daha sonra bir daha kurduğu diplomatik temaslarla gündeme gelerek dünyanın önde gelen mecmualarından Newsweek’in kapağında “He’s back” (O geri dönüyor) başlığıyla yer aldı. Suriye’ye yönelik bu yıl gündeme gelen bir öbür değerli gelişme ise Memleketler arası Kriminal Polis Teşkilatı’nın (Interpol) Beşar Esad idaresini bir daha üyeliğe kabul etmesi oldu.
Suriye açısından kimi değişkenliklerin öne çıktığı 2021 yılının getirileri, 2022’nin Mart ayında Cezayir’de gerçekleştirilecek Arap Birliği’ne dönüş konusunu da gündeme getirdi.
Bilhassa, Astana formatındaki Suriye temalı yüksek seviyeli toplantıların 17’ncisi olmak üzere tüm bu gelişmeleri ve muhtemel sonuçlarını Şam’ın eski ve son büyükelçisi Ömer Önhon ile konuştuk.
Rusya’nın ‘Türkiye askerlerini Suriye’den çekecek’ tezi
Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev, 21-22 Aralık’ta Kazakistan’ın başşehri Nursultan’da yapılan Astana formatındaki Suriye temalı görüşmeler sonunda gazetecilere açıklamalarda bulunmuş ve görüşmelere katılan Türk temsilcilerin Rus tarafına, birinci fırsatta askerlerinin Suriye’den ayrılacağına dair garanti verdiklerini tabir etmişti.
Rus tarafının bu savını sorduğumuz eski Büyükelçi Önhon, “Askerlerini birinci fırsatın oluşması akabinde geri çekeceğine dair garanti verdi’ tarafındaki tabirler bence genel bir değerlendirmedir. Şöyle açmam gerekirse, Türkiye’nin Suriye’de bulunmasının niçini sondaki güvenliğin sağlanmasıdır. Bu sebeple, Rus tarafınca gelen tezin, güvenlik bir biçimde sağlandıktan daha sonra oradaki mevcudiyetimizin gerek kalmayacağına yönelik bir genel kıymetlendirme olduğunu düşünüyorum” dedi.
Önhon’a sorduğumuz 22 Aralık’ta Lavrentyev’in yaptığı “çekilme” savının gündeme gelmesi akabinde Dışişleri Bakanlığı’ndan da bir açıklama gelmiş ve her ne kadar Rus tarafının savına direkt olarak değinilmese de mülteci konusunun gündeme taşınması dikkat çekmişti.
Mültecilerin dönüş bileti: Suriye
Astana görüşmelerinin akabinde Dışişlerinin mültecilerin geri dönüş açıklamasını kıymetlendiren Önhon, yerinden olan insanların geri dönmesinin asıl noktasının Suriye’nin içişleri olduğunu belirtti.
Önhon, Suriye’ye geri dönecek insanlara itimat verilmediği mühletçe kaldıkları ülkelerin adımlarının dönüşü tam manasıyla sağlamayacağını tabir etti.
Eski büyükelçi şu biçimde konuştu: “Suriyeli sığınmacıların kendi ülkelerine dönmelerini herkes dilek ediyor. Sanıyorum en hayli da Suriyeliler istiyorlardır diye düşünüyorum. Olağan ki burada kıymetli olan sığınmacıların inançlı bir biçimde geri dönüşlerinin sağlanması. Zira kendinizi onların yerine koyduğunuzda ülkenize geri döndüğünüz vakit tutuklanmayacağınızı, öldürülmeyeceğinizi bir biçimde bilmeniz gerekiyor. Zira buna dair biroldukça haberler çıktı vaktiyle, geri dönenlerle ilgili. Suriye’nin bunu garanti etmesi gerekiyor. Bu sorunun tahlili de sığınmacıların bulundukları ülkelerde değil, Suriye’de yani temel kaynakta. Suriye’de koşullar yeterli olursa mültecilerin dönüşü hayli daha kolay olacaktır.”
Önhon: Vefat oranı en düşük yıl oldu
Suriye için 2021 yılı değerlendirmesi yapan eski Büyükelçi Önhon, ortasında bulunduğumuz yılın iç savaşın başladığı tarihten bu yana en az vefat oranına sahip yıl olduğunu belirtti. Önhon, “Suriye’ye son vakit içinderda baktığımız vakit topyekün bir savaş hali görmüyoruz. 2021, Suriye’de 2011 yılından bu yana en az mevt oranlarının gerçekleştiği sene olarak kayda geçti. Natürel ki bir daha fazlaca fazla insan öldürüldü fakat ben genel datalar üzerinden bir kıymetlendirme yapıyorum. 2021 yılında Suriye’de yaklaşık 3 bin 500 insan öldürüldü” sözlerini kullandı.
“Ama hala daha Suriye’de devlet dışı epeyce fazla etken var, epey fazla silahlı küme var, fazlaca fazla silah var ve sükunet ortamından bahsedemiyoruz” diyen Önhon, “bir daha bir kıvılcımla çatışmaların yaşanması olası” dedi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne nazaran, yalnızca 2020 yılında ülkede çatışmalar sebebiyle 10 bin civarında can kaybı yaşanırken en çok mevt ise 2012 yılının sonu ile 2015’in Kasım ayında gerçekleşti.
Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi bu yıl, iç savaşta daha evvel belgelenemeyen 105 bin can kaybını daha teyit etti.
Gözlemevi, “bu biçimdece 2011’den bu yana çatışmalar kararı ölenlerin sayısı 500 bine yaklaştı” açıklamasını yaptı. Birleşmiş Milletler (BM) ise Suriye iç savaşında vefatları teyit edilenlerin sayısının yaklaşık 350 bin, gerçek sayının ise bunun hayli üzerinde olduğunu duyurdu.
Suriye’nin af gündemi
Suriye’nin resmi haber ajansı SANA, 23 Aralık tarihinde Suriye-Rusya uyum bakanlık heyetlerinin yerinden edilmiş şahısların dönüşüne ait ortak toplantısının başladığını duyurmuştu.
Suriye’nin Lokal İdare ve Etraf Bakanı Hüseyin Mahluf görüşmede ülkesine dönmek isteyen mülteciler için af konusunu gündeme getirerek, “Yerinden edilen Suriyelilerin geri dönüşü devlet için bundan önceliktir” diyerek, başta af kararnameleri olmak üzere kolaylıklar sağlamak, uzlaşma belgelerinin tamamlanmasını takip etmek için hiç bir gayretten kaçınmamak üzere bir dizi düzenlemeleri gündeme getirmişti.
Af konusu hakkındaki görüşlerini merak ettiğimiz Önhon ise bahse ait, “Af sonucunın uygulanabilirliğinden emin değilim” tabirlerini kullanarak, “Yanlış hatırlamıyorsam son birkaç yıldır Suriye idaresinin gündeminde af uygulaması olduğunu hatırlıyorum. Natürel bu ne kadar uygulanabilir oldu ne kadar uygulandı bundan emin değilim. En büyük sorun Suriye idaresinin hala inanç eksikliğiyle hareket etmesidir. Yani muhaliflerin birden fazla ve milletlerarası topluluğun değerli bir kısmı Suriye’deki idaresi epeyce muteber bulmuyor. Mahluf’un söylemiş olduği üzere af olursa ve uygulanırsa bu da geri dönüş yolunda sığınmacılara inanç verecektir doğal lakin neticeyi vakit gösterecek. Suriye’de bu vakte kadar söylenenlerle yapılanlar içinde farklılıklar her vakit oldu” yorumunu yaptı.
2,5 milyon mülteci geri döndü argümanı
Rusya Uyum Komitesi lideri Mikail Mizintsev Suriye’de çıkan iç savaş daha sonrası ülkelerini terk eden 6,6 milyon Suriyeli’den 2.338.141 milyonunun meskenlerine geri döndüklerini açıklamıştı. Miznitsev, “Eylül 2018’ten bu yana geri dönenlerin sayısına ait istatistikler gösteriyor ki bugün, iki bakanlığın uyum organının aktif çalışmaları yardımıyla, yaklaşık iki buçuk milyon yerinden edilmiş insanın meskenlerine döndüğünü teyit ediyoruz” sözlerini kullanmıştı.
Önhon devamında şunları söylemiş oldu: “Son periyotta Suriyeli mültecilerin geri dönmesi gerek Türkiye gerek sığınmacıların bulunduğu komşu ülkelerin daima öncelikli gündem hususu oldu. Ürdün, Lübnan ya da öteki ülkelerdeki geri dönüşün oranlarını tam bilmemekle birlikte söylenen kadar hayli bir geri dönüşün olmadığını biliyorum. Geçtiğimiz günlerde Türkiye’den Suriye’ye 400 – 450 bin civarında sığınmacının geri döndüğü kaydedildi. O denli midir değil midir, dönenlerden bir kısmı geri geldi mi Türkiye’ye bu mevzular da değerli natürel ki lakin bir hareketlenme olduğunu katiyetle söyleyebiliriz.”
Miznitsev ise ülkelerine geri döndüğünü deklare ettiğı Suriyelilerin hangi ülkelerden geldiği bilgisini paylaşmamıştı. 2021 yılında Türkiye’deki Suriyeli mülteci sayısı 3,6 milyon olarak belirlenirken, 10,2 milyon nüfuslu Ürdün’de 655 binden çok Suriyeli mülteci bulunuyor. Bunun haricinde 6 milyon nüfuslu Lübnan’ın ise 1 milyondan fazla Suriyeliye konut sahipliği yaptığı kestirim ediliyor.
Arap Ligi ve geri dönüş soruları
2021 yılında Suriye için esen olağanlaşma rüzgarları haliyle Arap Birliği’ne dönüş tartışmalarını da birlikteinde getirdi. Arap Birliği üyeliği, yaşanan iç savaşın yeni başladığı vakit içinderda 2011 yılının kasım ayında askıya alınan Suriye’nin üyeliğinin aktive edilip edilmeyeceği de son olağanlaşma adımları akabinde en epeyce merak edilen konulardan biri.
Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünü destekleyen ülkeler, Bahreyn, Irak, Cezayir, Tunus, Birleşik Arap Emirlikleri, Sudan ve Lübnan olarak sıralanıyor. çabucak hemen tüm Arap Birliği ülkelerince ortak bir karara varılamamış olunsa da Suriye’ye yönelik gelişmeler bu dönüşün “yakın” olduğu halinde yorumlanıyor.
Lübnan’da yayımlanan el-Bina gazetesinde ismi açıklanmayan diplomatik kaynakların, Cezayir’de yapılacak olan Arap Birliği toplantısının biroldukca bölgesel sorunun tahlili için bir katalizör tesiri yapabileceği vurgusunu yaptığı açıklandı. Sözkonusu haber, Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünün Cezayir’deki toplantıyla gündeme gelebileceği tezini taşıyor.
Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünü sorduğumuz Önhon ise, “Bir hareketlilik var” sözlerini kullanarak, “BAE, Lübnan, Cezayir üzere ülkeler Suriye’nin dönüşüne sıcak bakıyorlar fakat öbür taraftan da tam sonucunı vermemiş ülkeler var. Katar, Suudi Arabistan ve hatta Mısır kararsız. Bu ülkeler de Suriye’nin geri dönüşüne dair çekinceler yaşıyorlar. Her ne kadar geri dönüşe dair bir beklenti olduğunu bilsek de temel mevzu bir daha Suriye’de bitiyor. Suriye bir grup adımlar atarsa sığınmacıların dönüşü olsun Anayasa Komitesi’nin tekrar işletilmesi ve kalıcı bir siyasi tahlile yönelik bir ekip gelişmeler olsun, işte bu biçimde Arap ülkeleri içinde çekincelere sahip olanlar da olumlu bir biçimde etkilenebilirler. Suriye’nin Arap Ligi’ne dönüşünün çantada keklik olduğunu düşünmüyorum önümüzdeki bir iki ay yaşanacak gelişmelere bakmak lazım” dedi.
Suriye’de 2021 yılında öne çıkan gelişmeler şöyleki:
15 Ocak:
- Avrupa Birliği (AB), Suriye’deki Esad idaresinin 22 Kasım 2020’de dışişleri bakanı olarak atadığı Faysal Mikdad‘ı yaptırım listesine aldı.
- Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi’nde Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının beşinci tipi düzenlendi. Lakin görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı.
- Rusya’nın Soçi kentinde Suriye temalı 15’inci Garantörler Toplantısı, Türkiye, Rusya ve İran ile Şam idaresi ile askeri muhalefet heyetlerinin iştirakiyle gerçekleşti. Anayasa Komitesi çalışmaları ve İdlib’deki ateşkes konusu ele alındı.
- Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) İdlib ve etrafındaki bölgeler için 53 bin 800 doz aşı gönderdi. 1 Mayıs’ta ise aşılarının uygulanmasına başlandı.
- Şam idaresi, devlet başkanlığı seçimini düzenledi. Meclis Lideri Hammuda Sabbağ, canlı konferans aracılığıyla Esad’ın oyların yüzde 95,1’ini aldığını, seçimlere iştirak oranının yüzde 78,6 olduğunu duyurdu. Suriye muhalefeti oylamanın ‘saçmalık’ olduğunu söylemiş oldu, ABD ve Avrupa ülkeleri ise seçimlerin özgür ve adil yapılmadığını söz etti.
- – Türkiye, Rusya ve İran heyetleri Suriye temalı 16’ncı Astana görüşmeleri için Kazakistan’ın başşehri Parıltı Sultan’da bir ortaya geldi.
- BMGK toplantısında alınan kararla, Hatay’daki Cilvegözü Hudut Kapısı’nın BM yardımları için yetkilendirilmesi 12 ay daha uzatıldı.
- Suriye’nin kuzeybatısında, Akdeniz kıyısında yer alan Banyas kentindeki Termal Santral’den petrol sızıntısı medyana geldi. Suriye kaynaklı sızıntı, AB ve Doğu Akdeniz’e kıyısı olan ülkeleri alarma geçirdi.
- BM, Suriye iç savaşında vefatları teyit edilenlerin sayısının yaklaşık 350 bin, gerçek sayının ise bunun üzerinde olduğunu duyurdu.
- Ürdün Hükümdarı 2. Abdullah, 10 yıl ortanın akabinde birinci sefer Suriye Devlet Lideri Beşar Esad ile telefonda görüştü.
- Memleketler arası Kriminal Polis Teşkilatının (Interpol), Suriye’de Esad idaresini bir daha üyeliğe kabul ettiği bildirildi.
- BM Cenevre Ofisi’nde Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının altıncı çeşidi, BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen başkanlığında gerçekleşti.
- Esad, Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan ile telefonda görüştü.
- Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid Al Nahyan, Suriye’de Mart 2011’de patlak veren iç savaşın başlamasından bu yana Şam’a gerçekleştirdiği birinci ziyaretinde, Esad ile bir ortaya geldi.
- Astana formatındaki Suriye temalı yüksek seviyeli toplantıların 17’ncisinin Kazakistan’ın başşehri Parıltı Sultan’da düzenlendi.