Kutsalından vururlar insanı Tuhaflık deyip geçilemiyor işte. Haberi okuduğumdan beri takılıp kaldım. İsrail polisi, dindar Yahudi gençlerin İsrail ordusuna hizmet etmesini destekleyen din erkeklerina, siyasi, lokal önderlere saldıran bir çetenin mensuplarını gözaltına almış. Önderi radikal bir din adamı olan, gençlerin vazifesinin yalnızca Tevrat’ı incelemek olduğunu savunan çete, dindar gençlere askerlik hizmetini dayatan kanunları destekleyen, korona aşısını savunan dini/siyasi kişiselyetlere yönelik taarruzlar gerçekleştirmiş. Çeteye yönelik suçlamalar içinde, Birleşik Tevrat Yahudiliği Partisi’nden milletvekili Meir Porush da dahil yaklaşık on din adamı ile siyasetçiyi sopalarla dövmek, sakallarını kesmek, biber gazıyla saldırmak, tanınmış bireylerin mezarlarını yıkmak da var.
Nihayetinde çete bu. Saldırıyı, dayağı anlamak çok kolay. Lakin, sakal kesmelerine fazlaca önemli olarak takıldım. Şundan; malum, insanoğlu/kızının birbirine duyduğu öfkeyi, nefreti tabir biçimi çeşitlilikler gösteriyor. Vilayetle de fizikî taarruz olması gerekmiyor doğal, “manevi” manada muhatabı çok incitecek sistemler buluyor bazıları. Farklılığınız, özelliğiniz, kusurunuz, inancınız, kutsalınız her neyse oradan vururlar. Altı yaşımdan beri gözlük takan biri olarak kendimden biliyorum, arkadaşlarım “dört göz” dediklerinde canım hayli yanardı. Çocukluk işte, farklılığımın bir alay konusu bulunmasına epey üzülürdüm. Çocuklar içinde olur bunlar, elbette katılmıyorum lakin, “çocuklar faşisttir” diyenler de vardır bu yüzden. Çocukların reaksiyonlarını dolaysız göstermelerinden ötürü, bilinçsizce sergiledikleri “gerçekçilikleri” hayli can yakar kimi vakit, canı yanmışlardan birinin latifesidir bu elbette.
Büyüklerde farklı natürel. Yetişkinlerin bayağı gördüğümüz kelamlı saldırgan tavırları “sosyal düşmanlık” olarak tanımlanır. Kutsala, kıymet verilene saldırmak da toplumsal düşmanlığın yansımaları. O Yahudi din erkeklerinın dini manalar taşıyan sakallarını kesmek bu niçinle fazlaca ağır, fazlaca can yakıcı cinsten. İnsan davranışı – genellikle- oburunu yaralamak üzerine şurası. İnsan ya en zayıf ya da en değer verdiği yerinden vurulur. O niçinle üzüldüm haberi okuduğumda, inanın.
Sakal, dini gerekçeli olsun ya da olmasın, natürel ki epeyce dikkat alımlı bir yüz aksesuvarı. Tahminen de bu niçinle sıkça taarruza uğruyordur, kim bilir? yıllar evvel şu ABD’deki Amish topluluğuyla da ilgili bu biçimde bir habere rastlamıştım. Bilirsiniz Amishler son derece tutucu bir Hristiyan mezhebinin üyeleridir. İlkel denecek kadar neredeyse sıradan bir ömür sürdürürler, araba, telefon, elektrik asla kullanmazlar. Tabiata hürmetleri hayranlık uyandırıcıdır alışılmış. Erkekleri bıyık değil fakat sakal bırakırlar sıklıkla. İncil bu biçimde emreder diye inandıklarından. Burunları ile üst dudaklarının ortası traşlıdır, bu niçinle bıyıksız yüzlerindeki sakal değişik kılar görünümlerini. İçlerinden ayrılan bir küme, sanırım 2012 yılıydı, topluluğun bayanlarının saçını, adamlarınin de sakalını kesiyordu hücumlar düzenleyerek. Dini bir tartışma yol açmıştı buna muhtemelen. Saldırganların yargılanması uzun müddet kamuoyunun gündemini işgal etmişti. Kendi topluluklarının canlarının nasıl yanacağını biliyordu o saldırganlar.
Bizde de, eski vakit içinderda sakalsız sokağa çıkılmazdı. İrsal-i Lihye denirdi bu sakal bırakma işine. Duası da vardı natürel. O duadan daha sonra sıkıysa kes bakalım. Türk dünyasının büyüklerinden Şinasi sakalını katıca Maarif Nezareti’ndeki işinden kovulmuştu. “Saçkıran girdi, o niçinle kestim” dese de kimseyi inandıramamıştır. Bir aydınlanmacıydı Şinasi kuşkusuz, sakala itirazı vardı benim bildiğim. Kesmişse bundan kesmiştir.
Amisherin de Yahudi din erkeklerinın da canı ne kadar epey yanmıştır anlayabilirim. Kıymetsiz gelebilir bazılarına ancak, paha verilene, kutsala yapılan hücumların değersiz olabileceğine inanamam ben. O niçinle takıldı başıma demek ki.
Mevlüt Doğan diye biri vardı, yaşıyorsa ömrü uzun olsun, Kahramanmaraşlı, Dünya Bıyık Şampiyonu’ydu. Bir gün, kimi, kimleri niye kızdırdıysa, atağa uğradı. 135 santim uzunluğundaki o bıyığını kestiler. Kolunu, bacağını kırsalardı, bıyığını kaybetmenin verdiği kadar olmazdı acısı herbiçimde.
Nereden ya da nereye vuracağını biliyor bazıları. Kutsalını, kıymet verdiğini muhafazası bu niçinle değerlidir insanın. Kimsenin kutsalına, hassasiyetine vurmayacaksın. Ha sakal olmuş bu, ha öbür bir şey. Vurmayacaksın. Köprünün ismini Yavuz Sultan Selim koymayacaksın mesela, epey istiyorsan Yunus koy, Ahmet Yesevi koy, kimse itiraz etmez. Kimsenin büyüğüne “ayyaş” demeyeceksin mesela, eleştirsen de. Kimsenin şairine “hain” demeyeceksin. Kendi sorumsuzlukları yüzünden canını kaybetmişse de evladını yitirmiş bir ailenin acısı ortada dururken ölen yavrudan, yani bir annenin babanın kıymetlisinden “veled” diye kelam etmeyeceksin.
O Yahudi din erkeklerinın sakallarını kesenlerin durumu epeyce vahim. Nazi alçaklar da toplama kampına tıkadığı günahsız Yahudi’nin sakallarını kesmişti, kelamım ona küçültmek için.
Karşı olduğunu argüman ettiklerine benzemeyeceksin.
Nihayetinde çete bu. Saldırıyı, dayağı anlamak çok kolay. Lakin, sakal kesmelerine fazlaca önemli olarak takıldım. Şundan; malum, insanoğlu/kızının birbirine duyduğu öfkeyi, nefreti tabir biçimi çeşitlilikler gösteriyor. Vilayetle de fizikî taarruz olması gerekmiyor doğal, “manevi” manada muhatabı çok incitecek sistemler buluyor bazıları. Farklılığınız, özelliğiniz, kusurunuz, inancınız, kutsalınız her neyse oradan vururlar. Altı yaşımdan beri gözlük takan biri olarak kendimden biliyorum, arkadaşlarım “dört göz” dediklerinde canım hayli yanardı. Çocukluk işte, farklılığımın bir alay konusu bulunmasına epey üzülürdüm. Çocuklar içinde olur bunlar, elbette katılmıyorum lakin, “çocuklar faşisttir” diyenler de vardır bu yüzden. Çocukların reaksiyonlarını dolaysız göstermelerinden ötürü, bilinçsizce sergiledikleri “gerçekçilikleri” hayli can yakar kimi vakit, canı yanmışlardan birinin latifesidir bu elbette.
Büyüklerde farklı natürel. Yetişkinlerin bayağı gördüğümüz kelamlı saldırgan tavırları “sosyal düşmanlık” olarak tanımlanır. Kutsala, kıymet verilene saldırmak da toplumsal düşmanlığın yansımaları. O Yahudi din erkeklerinın dini manalar taşıyan sakallarını kesmek bu niçinle fazlaca ağır, fazlaca can yakıcı cinsten. İnsan davranışı – genellikle- oburunu yaralamak üzerine şurası. İnsan ya en zayıf ya da en değer verdiği yerinden vurulur. O niçinle üzüldüm haberi okuduğumda, inanın.
Sakal, dini gerekçeli olsun ya da olmasın, natürel ki epeyce dikkat alımlı bir yüz aksesuvarı. Tahminen de bu niçinle sıkça taarruza uğruyordur, kim bilir? yıllar evvel şu ABD’deki Amish topluluğuyla da ilgili bu biçimde bir habere rastlamıştım. Bilirsiniz Amishler son derece tutucu bir Hristiyan mezhebinin üyeleridir. İlkel denecek kadar neredeyse sıradan bir ömür sürdürürler, araba, telefon, elektrik asla kullanmazlar. Tabiata hürmetleri hayranlık uyandırıcıdır alışılmış. Erkekleri bıyık değil fakat sakal bırakırlar sıklıkla. İncil bu biçimde emreder diye inandıklarından. Burunları ile üst dudaklarının ortası traşlıdır, bu niçinle bıyıksız yüzlerindeki sakal değişik kılar görünümlerini. İçlerinden ayrılan bir küme, sanırım 2012 yılıydı, topluluğun bayanlarının saçını, adamlarınin de sakalını kesiyordu hücumlar düzenleyerek. Dini bir tartışma yol açmıştı buna muhtemelen. Saldırganların yargılanması uzun müddet kamuoyunun gündemini işgal etmişti. Kendi topluluklarının canlarının nasıl yanacağını biliyordu o saldırganlar.
Bizde de, eski vakit içinderda sakalsız sokağa çıkılmazdı. İrsal-i Lihye denirdi bu sakal bırakma işine. Duası da vardı natürel. O duadan daha sonra sıkıysa kes bakalım. Türk dünyasının büyüklerinden Şinasi sakalını katıca Maarif Nezareti’ndeki işinden kovulmuştu. “Saçkıran girdi, o niçinle kestim” dese de kimseyi inandıramamıştır. Bir aydınlanmacıydı Şinasi kuşkusuz, sakala itirazı vardı benim bildiğim. Kesmişse bundan kesmiştir.
Amisherin de Yahudi din erkeklerinın da canı ne kadar epey yanmıştır anlayabilirim. Kıymetsiz gelebilir bazılarına ancak, paha verilene, kutsala yapılan hücumların değersiz olabileceğine inanamam ben. O niçinle takıldı başıma demek ki.
Mevlüt Doğan diye biri vardı, yaşıyorsa ömrü uzun olsun, Kahramanmaraşlı, Dünya Bıyık Şampiyonu’ydu. Bir gün, kimi, kimleri niye kızdırdıysa, atağa uğradı. 135 santim uzunluğundaki o bıyığını kestiler. Kolunu, bacağını kırsalardı, bıyığını kaybetmenin verdiği kadar olmazdı acısı herbiçimde.
Nereden ya da nereye vuracağını biliyor bazıları. Kutsalını, kıymet verdiğini muhafazası bu niçinle değerlidir insanın. Kimsenin kutsalına, hassasiyetine vurmayacaksın. Ha sakal olmuş bu, ha öbür bir şey. Vurmayacaksın. Köprünün ismini Yavuz Sultan Selim koymayacaksın mesela, epey istiyorsan Yunus koy, Ahmet Yesevi koy, kimse itiraz etmez. Kimsenin büyüğüne “ayyaş” demeyeceksin mesela, eleştirsen de. Kimsenin şairine “hain” demeyeceksin. Kendi sorumsuzlukları yüzünden canını kaybetmişse de evladını yitirmiş bir ailenin acısı ortada dururken ölen yavrudan, yani bir annenin babanın kıymetlisinden “veled” diye kelam etmeyeceksin.
O Yahudi din erkeklerinın sakallarını kesenlerin durumu epeyce vahim. Nazi alçaklar da toplama kampına tıkadığı günahsız Yahudi’nin sakallarını kesmişti, kelamım ona küçültmek için.
Karşı olduğunu argüman ettiklerine benzemeyeceksin.