Kaya Özyürek: TCMB’nin Yeni Mecburî Karşılık Atağı Ne Manaya Geliyor?

Tory

New member
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) zarurî karşılıklarda bir değişikliğe gitti. Yabancı Para cinsinden yükümlülükler için tesis edilmesi gereken mecburî karşılık oranları her vadede 2% arttırıldı. ROM (rezerv opsiyon mekanizması) altında Türk Lirası cinsinden yükümlülüklerin zarurî karşılıklarının döviz cinsinden tesis edilme imkanı azaltıldı ve Türk Lirası cinsinden yükümlülüklerin mecburî karşılıkları için ise yeni bir uygulama devreye sokuldu. Yapılan her bir atağın farklı niçinleri, tesirleri kelam konusu. Yalnız Türk Lirası zarurî karşılıklar için olan bu yeni uygulama en çok istek bakılırsan değişiklik durumunda olmakla birlikte bu yazımızın içeriğinin de ana konusu olacak. Pekala bu yeni uygulama tam olarak nedir? Dilerseniz evvela zarurî karşılıklar ne manaya gelmekte, ondan başlayalım.

Artık gelelim yeni uygulamaya…

25 Haziran 2021 tarihi baz alınarak hesaplanan toplam yabancı para ve Türk Lirası mevduatlar göz önünde bulundurularak, mecburî karşılık yükümlülük devri başlangıcı olan 19 Temmuz 2021 tarihinden itibaren ilgili datalar raporlanmaya başlanacak. Bu ilgili bilgiler kabaca şunlardır: zarurî karşılıklara tabi yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte olan toplam yabancı para mevduatın toplam mevduata oranı “GÖSTERGE 1”; 25 Haziran 2021 tarihinden başlayarak ilgili mecburî karşılık yükümlülük tarihine kadar olan yabancı para mevduat hesabından vadeli Türk Lirası hesabına dönen ve Türk Lirası hesabında kalmaya devam eden mevduat ölçüsünün 25 Haziran 2021 tarihinde mevcut olan toplam yabancı para mevduat fiyatına olan oranı “GÖSTERGE 2”.

-25 Haziran 2021 tarihindeki bilgiler baz alınarak, ilgili mecburî karşılık yükümlülük tarihine kadar yabancı para mevduattan vadeli Türk Lirası mevduatına dönen ve Türk Lirası mevduatta kalmaya devam eden meblağlar 19 Temmuz’dan itibaren zarurî karşılıktan muaf olacaklar.

-Türk Lirası cinsinden olan zarurî karşılıklar, üstte mecburî karşılıklardan muaf tutulan mevduat yükümlülüklerine uygulanan en yüksek mecburî karşılık oranıyla çarpılacak ve çarpım kararı elde edilen meblağa 19% faiz ödenecektir. Çarpım kararı elde edilen meblağın, toplam Türk Lirası zarurî karşılık fiyatından çıkarılmasıyla elde edilen geriye kalan mecburî karşılık fiyatlarına, GÖSTERGE 1 ve GÖSTERGE 2’ye göre farklı faiz oranları ödenecektir.

(Katılım Fonları da birebir uygulamaya tabidir)


Kaynak: TCMB, Zarurî Karşılıklara Ait Basın Duyurusu

Merkez bankasının mecburî karşılık oranlarını arttırıp indirmesi ve zarurî karşılıklara ödenen faiz oranlarında bir değişikliğe gitmesi, genelde, maliyet kanalıyla kredi faiz oranlarında azalmaya yahut artışa yol açmaktadır. Yeni uygulamayla merkez bankası, yapacağı bu zarurî karşılık değişikliğiyle, bankaların kredi faizlerinden fazla mevduat faizlerinde bir değişikliğe giderekten zarurî karşılık tesisi kararı çıkan maliyetlerinde bir hafifçeleme imkanı sunmaktadır. Maksat, bankaların Türk Lirası cinsinden mevduata daha yüksek faiz vererek müşteriyi dövizden TL’ye çekip dolarizasyon döngüsünü kırmaktır. Müşterinin TL’ye geçmesiyle birlikte bankaların döviz durum açığının kapanması, hatta döviz durum fazlasının oluşması/artması kelam konusu olabilir. bu biçimde bir durumda, dövizde kayda paha ölçüde durum almak istemeyen, döviz durum fazlası olan bir banka, piyasadan döviz satarak konum fazlasını kapayacak, kur ise bir ölçü gerileyecektir. Bu uygulamanın transfer düzeneği bu türlü gerçekleşmektedir. Atılan bu yeni adımların nasıl bir etkisinin olacağını ileriki haftalarda bakılırsaceğiz.

Kaya Özyürek

Twitter: @financeplumber

Kaynak: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Duyurular/Basin/2021/DUY2021-27
 
Üst