İran’dan Suudi Arabistan’a: Diplomatik alakalara hazırız Katar basınına konuşan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan, Suudi Arabistan ile devam eden müzakerelere ait bilgi verdi.
‘İran yetkilileri İİT’ye dönecek’
Müzakerelerin olumlu bir havada geçtiğine işaret eden Abdullahiyan, “Yakın vakitte İran’ın İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) temsilcileri Suudi Arabistan’ın Cidde kentine bir daha dönecekler. Bu ikili bağlantıların gelişmesi açısında olumlu bir adım” açıklamasını yaptı.
İran Dışişleri Bakanı öte yandan “Suudi Arabistan ile diplomatik bağlara hazırız” dedi.
‘İsrail ile olağanlaşma stratejik hatadır’
Abdullahiyan, İsrail ile olağanlaşma sonucu alan bölge ülkelerini uyararak, “Komşularımızı Siyonist İsrail rejimi ile olağanlaşma sonucu almamaları noktasında uyarıyoruz. Bu büyük stratejik bir yanılgıdır. Bu yanılgının birinci bedelini ödeyenler de kendileri olacaktır” tabirlerini kullandı.
İran’ın bölgesel işbirliklerine verdiği değeri belirten Abdullahiyan, “Bölgesel sıkıntıların tahlili noktasında Suudi Arabistan, Türkiye ve Mısır ile işbirliği ve görüşmelere değer veriyoruz” dedi.
Suudi Arabistan – İran ilgileri ve müzakerelerin kronolojisi
Bölgesel vekalet savaşlarının yanısıra İran ve Suudi Arabistan içinde yıllardır devam eden mezhep çatışmalar, üçüncü ülkelerin topraklarında devam etmiş ve etmeye de devam ediyor.
Günümüzde Yemen iç savaşı niçiniyle ortalarındaki diplomatik bağlantının gereğince gergin olduğu bilinen Suudi Arabistan ve İran çizgisinde gelişen çekişmeler jeopolitik, iktisat ve mezhep olmak üzere biroldukca alanda süren bir soğuk savaş olarak tanım edildi.
Suudi Arabistan’da, 2 Ocak 2016’da ortalarında Şii din adamı Nimr el-Nimr‘in de bulunduğu 47 kişi “terör” suçlamasıyla idam edildi. İdamlara reaksiyon gösteren İranlı yetkililerin peş peşe yaptığı açıklamaların akabinde Suudi Arabistan’ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binaları İranlı göstericiler tarafınca ateşe verildi.
Bu olaylar daha sonrasında Mart 2015’te başlayan Yemen’deki iç savaş niçiniyle esasen gergin olan iki ülke içindeki diplomatik alakalar büsbütün kesildi.
Bağlantılarda Trump tesiri
ABD’nin eski Lideri Donald Trump devrinde Washington’un İran’a uyguladığı “azami baskı” siyasetinin da tesiriyle Tahran ile Riyad içindeki gerginlik çatışma boyutuna ulaştı.
Tüm bu tansiyonlar akabinde İran ve Suudi Arabistanlı yetkililer, Irak’ın arabuluculuğu ile Bağdat’ta direkt görüşmeler yapmak üzere bir ortaya geldi.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan da 3 Ekim’de, temsil seviyesi, toplantı yeri yahut görüşmelerin tabiatı hakkında rastgele bir detay paylaşmadan, yalnızca İranlı yetkililerle 21 Eylül’de yeni bir müzakere çeşidi yapıldığını doğruladı.
Ferhan, açıklamasında yapılan müzakere çeşidini “iki taraf içindeki çözülmemiş problemleri ele almak için bir temel oluşturabilecek istikşafi görüşmeler” olarak nitelendirdi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade ise 4 Ekim’de yaptığı açıklamada, Irak’ın başşehri Bağdat’ta Suudi Arabistan ile gerçekleştirdikleri görüşmelerin “en uygun biçimde devam ettiğini”
Yeni ABD hükümetinin görüşmelerdeki rolü
ABD Lideri Joe Biden‘ın vazifeye gelmesi akabinde askeri manada azalan ABD Suudi Arabistan işbirliğinin Ortadoğu coğrafyasında da büyük yansımaları görülmeye başladı.
Biden idaresinin Riyad’a Yemen’deki iç savaş ve insan hakları ihlalleri konusunda tenkit yaptığı bilinmekle birlikte Suudi Arabistan’ın Irak orta buluculuğunu kabul etmesinde ve 5 yıl ortasında birinci defa İranlılarla birebir masaya oturmasında eski ABD Lideri Donald Trump daha sonrası değişen siyasi havanın tesirli olduğu da konuşuluyor.
Görüşmelerde, her iki ülkenin, ihtilaflı sorunlar ve Yemen’deki çıkarları konusunda farklı tavırlara sahip olması niçiniyle süratlice mutabakata varması beklenmiyor.
‘İran yetkilileri İİT’ye dönecek’
Müzakerelerin olumlu bir havada geçtiğine işaret eden Abdullahiyan, “Yakın vakitte İran’ın İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) temsilcileri Suudi Arabistan’ın Cidde kentine bir daha dönecekler. Bu ikili bağlantıların gelişmesi açısında olumlu bir adım” açıklamasını yaptı.
#Iran FM: We’ll participate in next round of talks with #SaudiArabia in Baghdad…Iran presented a set of practical proposals to Saudi side & they reviewed Iran's proposals with a positive view. Hopefully the delegations of the two countries will meet in Baghdad in near future. pic.twitter.com/RSdbWHjziq
— Abas Aslani (@AbasAslani) December 23, 2021
İran Dışişleri Bakanı öte yandan “Suudi Arabistan ile diplomatik bağlara hazırız” dedi.
‘İsrail ile olağanlaşma stratejik hatadır’
Abdullahiyan, İsrail ile olağanlaşma sonucu alan bölge ülkelerini uyararak, “Komşularımızı Siyonist İsrail rejimi ile olağanlaşma sonucu almamaları noktasında uyarıyoruz. Bu büyük stratejik bir yanılgıdır. Bu yanılgının birinci bedelini ödeyenler de kendileri olacaktır” tabirlerini kullandı.
İran’ın bölgesel işbirliklerine verdiği değeri belirten Abdullahiyan, “Bölgesel sıkıntıların tahlili noktasında Suudi Arabistan, Türkiye ve Mısır ile işbirliği ve görüşmelere değer veriyoruz” dedi.
Suudi Arabistan – İran ilgileri ve müzakerelerin kronolojisi
Bölgesel vekalet savaşlarının yanısıra İran ve Suudi Arabistan içinde yıllardır devam eden mezhep çatışmalar, üçüncü ülkelerin topraklarında devam etmiş ve etmeye de devam ediyor.
Günümüzde Yemen iç savaşı niçiniyle ortalarındaki diplomatik bağlantının gereğince gergin olduğu bilinen Suudi Arabistan ve İran çizgisinde gelişen çekişmeler jeopolitik, iktisat ve mezhep olmak üzere biroldukca alanda süren bir soğuk savaş olarak tanım edildi.
Suudi Arabistan’da, 2 Ocak 2016’da ortalarında Şii din adamı Nimr el-Nimr‘in de bulunduğu 47 kişi “terör” suçlamasıyla idam edildi. İdamlara reaksiyon gösteren İranlı yetkililerin peş peşe yaptığı açıklamaların akabinde Suudi Arabistan’ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binaları İranlı göstericiler tarafınca ateşe verildi.
Bu olaylar daha sonrasında Mart 2015’te başlayan Yemen’deki iç savaş niçiniyle esasen gergin olan iki ülke içindeki diplomatik alakalar büsbütün kesildi.
Bağlantılarda Trump tesiri
ABD’nin eski Lideri Donald Trump devrinde Washington’un İran’a uyguladığı “azami baskı” siyasetinin da tesiriyle Tahran ile Riyad içindeki gerginlik çatışma boyutuna ulaştı.
Tüm bu tansiyonlar akabinde İran ve Suudi Arabistanlı yetkililer, Irak’ın arabuluculuğu ile Bağdat’ta direkt görüşmeler yapmak üzere bir ortaya geldi.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan da 3 Ekim’de, temsil seviyesi, toplantı yeri yahut görüşmelerin tabiatı hakkında rastgele bir detay paylaşmadan, yalnızca İranlı yetkililerle 21 Eylül’de yeni bir müzakere çeşidi yapıldığını doğruladı.
Ferhan, açıklamasında yapılan müzakere çeşidini “iki taraf içindeki çözülmemiş problemleri ele almak için bir temel oluşturabilecek istikşafi görüşmeler” olarak nitelendirdi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade ise 4 Ekim’de yaptığı açıklamada, Irak’ın başşehri Bağdat’ta Suudi Arabistan ile gerçekleştirdikleri görüşmelerin “en uygun biçimde devam ettiğini”
Yeni ABD hükümetinin görüşmelerdeki rolü
ABD Lideri Joe Biden‘ın vazifeye gelmesi akabinde askeri manada azalan ABD Suudi Arabistan işbirliğinin Ortadoğu coğrafyasında da büyük yansımaları görülmeye başladı.
Biden idaresinin Riyad’a Yemen’deki iç savaş ve insan hakları ihlalleri konusunda tenkit yaptığı bilinmekle birlikte Suudi Arabistan’ın Irak orta buluculuğunu kabul etmesinde ve 5 yıl ortasında birinci defa İranlılarla birebir masaya oturmasında eski ABD Lideri Donald Trump daha sonrası değişen siyasi havanın tesirli olduğu da konuşuluyor.
Görüşmelerde, her iki ülkenin, ihtilaflı sorunlar ve Yemen’deki çıkarları konusunda farklı tavırlara sahip olması niçiniyle süratlice mutabakata varması beklenmiyor.