İran’da 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimleri için oy verme süreci başladı İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezinin datalarına göre, yaklaşık 83 milyon nüfusa sahip ülkede, 29 milyon 980 bin 38’i erkek, 29 milyon 330 bin 269’u bayan olmak üzere 59 milyon 310 bin 307 seçmen oy kullanabilecek.
Lokal saatle 07.00’de başlayan oy verme süreci 24.00’te sona erecek lakin bu müddet muhtaçlık halinde Seçim Merkezinin sonucuyla birkaç saat daha uzatılabilecek.
Seçim neticeleriyla ilgili birinci dataların gece yarısından itibaren açıklanmaya başlanması, yarın öğlene kadar sonuçların netleşmesi bekleniyor.
Adaylıkları onaylanan 7 isimden muhafazakar Milletvekili Ali İstek Zakani, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Genel Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili ile reformist eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mihralizade seçim yarışından çekildi.
Seçimde yarışanlar
Buna göre muhafazakar adaylar eski İhtilal Muhafızları Ordusu Genel Kumandanı ve Tertibin Maslahatını Teşhis Kurulu Genel Sekreteri Muhsin Rızai, Milletvekili Buyruk Hüseyin Kadızade Haşimi, Yargı Erki Lideri İbrahim Reisi ve reformist eski Merkez Bankası Lideri Abdunnasır Himmeti cumhurbaşkanlık için yarışıyor.
İran’da cumhurbaşkanı 4 yıl müddetle nazaranv yapıyor ve bir kişi en çok 2 kez üst üste bu makama seçilebiliyor. Cumhurbaşkanı Hasan Manevî bu niçinle aday olamadı.
Birinci tıpta yüzde 50+1 oy
Adayların birinci çeşitte seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor. Birinci cinste yüzde 50+1’in üzerine çıkan aday olmaması halinde en çok oyu alan 2 aday ikinci çeşide kalacak ve kazanan ülkenin 8’inci cumhurbaşkanı olacak.
Reformistlerin vetosu niçiniyle muhafazakar aday İbrahim Reisi’nin seçimleri birinci cinste kazanmasına ve 8. Cumhurbaşkanı bulunmasına kesin gözüyle bakılıyor lakin halkın seçim daha sonrası için umutlu bir beklenti ortasında olmadığı görülüyor.
Hollanda merkezli İranlılar Anket Kümesi (GAMAAN) tarafınca yapılan ankete katılan 19 yaş üstü 80 bin kişinin yaklaşık yüzde 75’i sandığa gitmeyeceklerini belirtirken, yüzde 18’i oy kullanacağını, yüzde 6’sı ise kararsız olduğunu tabir etti.
İranlı Öğrenciler Kamuoyu Yoklama Merkezi Anket Ajansının (ISPA) yaptığı kamuoyu yoklamasında ise sandığa gideceğini belirtenlerin oranı yüzde 38’de kaldı. Bunun 1979’dan bu yana seçimlere iştirak noktasındaki en düşük düzey olduğu belirtiliyor.
Seçimlere iştirakin düşük olacağı ve halkın büyük kısmının boykot eğiliminde olduğu yorumları yapıldığı için ülke önderi Ali Hamaney çarşamba günü, Cumhurbaşkanı Manevî de dün halka hitap ederek oy kullanılması davetinde bulundu. Hamaney ve Manevî, “düşmanın seçimlere iştirakin düşük olmasını istediğini” savunarak İran halkından “düşmanın oyunlarını boşa çıkarmalarını” istedi.
Ruhani’nin kazandığı 2017’deki 12. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde iştirak yüzde 73, geçen yıl yapılan 11. Devir Meclis Seçimlerinde ise yüzde 42,57 olarak gerçekleşmişti.
Ülkede seçmenler 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin yanı sıra vilayet, ilçe ve beldelerde idare kurulu seçimleri ile İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi orta seçimleri için de oy kullanıyor.
AA
Lokal saatle 07.00’de başlayan oy verme süreci 24.00’te sona erecek lakin bu müddet muhtaçlık halinde Seçim Merkezinin sonucuyla birkaç saat daha uzatılabilecek.
Seçim neticeleriyla ilgili birinci dataların gece yarısından itibaren açıklanmaya başlanması, yarın öğlene kadar sonuçların netleşmesi bekleniyor.
Adaylıkları onaylanan 7 isimden muhafazakar Milletvekili Ali İstek Zakani, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Genel Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili ile reformist eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mihralizade seçim yarışından çekildi.
Seçimde yarışanlar
Buna göre muhafazakar adaylar eski İhtilal Muhafızları Ordusu Genel Kumandanı ve Tertibin Maslahatını Teşhis Kurulu Genel Sekreteri Muhsin Rızai, Milletvekili Buyruk Hüseyin Kadızade Haşimi, Yargı Erki Lideri İbrahim Reisi ve reformist eski Merkez Bankası Lideri Abdunnasır Himmeti cumhurbaşkanlık için yarışıyor.
İran’da cumhurbaşkanı 4 yıl müddetle nazaranv yapıyor ve bir kişi en çok 2 kez üst üste bu makama seçilebiliyor. Cumhurbaşkanı Hasan Manevî bu niçinle aday olamadı.
Birinci tıpta yüzde 50+1 oy
Adayların birinci çeşitte seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor. Birinci cinste yüzde 50+1’in üzerine çıkan aday olmaması halinde en çok oyu alan 2 aday ikinci çeşide kalacak ve kazanan ülkenin 8’inci cumhurbaşkanı olacak.
Reformistlerin vetosu niçiniyle muhafazakar aday İbrahim Reisi’nin seçimleri birinci cinste kazanmasına ve 8. Cumhurbaşkanı bulunmasına kesin gözüyle bakılıyor lakin halkın seçim daha sonrası için umutlu bir beklenti ortasında olmadığı görülüyor.
Hollanda merkezli İranlılar Anket Kümesi (GAMAAN) tarafınca yapılan ankete katılan 19 yaş üstü 80 bin kişinin yaklaşık yüzde 75’i sandığa gitmeyeceklerini belirtirken, yüzde 18’i oy kullanacağını, yüzde 6’sı ise kararsız olduğunu tabir etti.
İranlı Öğrenciler Kamuoyu Yoklama Merkezi Anket Ajansının (ISPA) yaptığı kamuoyu yoklamasında ise sandığa gideceğini belirtenlerin oranı yüzde 38’de kaldı. Bunun 1979’dan bu yana seçimlere iştirak noktasındaki en düşük düzey olduğu belirtiliyor.
Seçimlere iştirakin düşük olacağı ve halkın büyük kısmının boykot eğiliminde olduğu yorumları yapıldığı için ülke önderi Ali Hamaney çarşamba günü, Cumhurbaşkanı Manevî de dün halka hitap ederek oy kullanılması davetinde bulundu. Hamaney ve Manevî, “düşmanın seçimlere iştirakin düşük olmasını istediğini” savunarak İran halkından “düşmanın oyunlarını boşa çıkarmalarını” istedi.
Ruhani’nin kazandığı 2017’deki 12. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde iştirak yüzde 73, geçen yıl yapılan 11. Devir Meclis Seçimlerinde ise yüzde 42,57 olarak gerçekleşmişti.
Ülkede seçmenler 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin yanı sıra vilayet, ilçe ve beldelerde idare kurulu seçimleri ile İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi orta seçimleri için de oy kullanıyor.
AA