İngiltere’den AB’ye İrlanda tehdidi Dışişleri Bakanlığının yanı sıra Brexit Bakanı David Frost‘un 19 Aralık’ta istifasıyla bu nazaranvi de üstelenen Truss, Telegraph’a yazdığı makalede, Brexit Muahedesi’nin bir modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü’ndeki biroldukça kusuru düzeltmek ve Kuzey İrlanda’da barışı müdafaanın “mutlak önceliği” olduğunu bildirdi.
Protokolün işlemesi için gösterilen büyük gayret ve unsurlara bağlılıkları devam etmesine karşın, muahedenin istenmeyen sonuçlarının “derin etki” yarattığını lisana getiren Truss, AB Kurulu Lider Yardımcısı Maros Sefcoviç‘le perşembe günü yapacağı toplantıda tekliflerini ortaya koyacağını belirtti.
Bakan Truss, mevcut meselelerin “fazlaca fazla ve aşikar” olduğunu işaret ederek “AB’nin artık çözülmesi gereken meseleler olduğunu kabul ettiği yanlışsız lakin daha fazla aksiyon görmemiz gerekecek” sözünü kullandı.
Bağımsız tahkimin, bu tıp muahedeler için memleketler arası norm ve İngiltere’nin beklentisinin bu tarafta olduğunu vurgulayan Truss, “Avrupa Adalet Divanının uyuşmazlıkların en son hakemi olma rolüne son vermemiz gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
’16. maddeyi kullanmamız gerekirse buna hazırım’
Liz Truss, ülkesi ile AB içinde bir tahlili müzakere etmek için gece gündüz çalışmaya hazır olduğunu vurgulayarak şu tabirleri kullandı:
“Ancak Kuzey İrlanda halkının İngiltere’nin geri kalanıyla tıpkı vergilendirme ve harcama kararlarından yararlanamayacak durumda olduğunu yahut hala kendi ülkemizde taşınan malların denetime tabi olduğunu gösteren hiç bir şeye başlamayacağım. Önceliğim Kuzey İrlanda’da barış ve istikrarı korumak. Müzakere edilmiş bir tahlil istiyorum ama 16. husus dahil yasal kararlar kullanmamız gerekiyorsa, bunu yapmaya hazırım.”
Truss, İngiltere ve AB’nin, Kuzey İrlanda halkı için tahlil üretebileceklerine inandığını lisana getirerek “Bu, gücümüzü Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik agresif tavrı üzere büyük dış tehditlere odaklamamızı ve Kovid-19 salgınının akabinde ekonomilerimizi inşa etmemizi sağlayacak” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Truss, yapılması gereken bir muahedenin olduğunu ve hâkim eşitlerin birlikte çalışarak bunu gerçekleştirebileceğini belirtti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson da AB ile ülkesi içinde probleme yol açan Kuzey İrlanda Protokolü üzerinden AB’yi uyarmış, ülkesinin toprak bütünlüğünü korumak için ne gerekiyorsa yapacağını belirtmişti.
Protokol tartışması
Brexit Muahedesi’nin bir modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık’ın modülü olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti içindeki ticareti düzenliyor.
Protokole nazaran, Brexit’e karşın Kuzey İrlanda, AB’nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.
Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle Birlik yanlısı Protestanlar içindeki savaşı bitmiş olduren Belfast Mutabakatı (Hayırlı Cuma Anlaşması) gereği, denetimlerin yapılabildiği fiziki bir kara hududu oluşturulamıyor. Bu yüzden denetimlerin lakin denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında meseleler yaşanıyor.
İngiltere, ülkenin toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini savunduğu protokolün değiştirilmesini istese de AB, bunun mümkün olamayacağını belirtiyor.
Protokole karşı Nisan 2021’de Belfast’ta yapılan şovlarda bir yolcu otobüsü kaçırılıp ateşe verilirken, birlik yanlıları yaklaşık bir hafta süren hadiselerde polise molotofkokteyli ve taşlarla saldırmıştı.
Belfast’ta geçen hafta bir daha bir yolcu otobüsü ateşe verilirken, protokolle ilgili meselelerin devam etmesi durumunda olayların daha da büyüyebileceği bedellendiriliyor.
İrlanda sorunu
İngiliz imparatorluğunun birinci sömürgesi İrlanda adasından İngiltere’nin elinde kalan kısmı teşkil eden Kuzey İrlanda, 1960’lı senelerdan 1998’e kadar Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle birlik yanlısı Protestanlar içindeki çatışmalara ve terör olaylarına sahne olmuştu. 40 yıla yayılan ve “Sorunlar” diye anılan senelerda terör olaylarında 3 bin 500 kişi hayatını kaybetmişti.
Ada lakin 1998’de imzalanan Güzel Cuma Mutabakatı ile sükunete kavuşurken, Kuzey İrlanda’da çatışan tarafların iştirakine dayalı bir bölgesel idare kurulması üzerinde anlaşılmıştı.
Belfast Muahedesi olarak da bilinen metinler, Kuzey İrlanda’da bugün yürürlükte olan bölgesel idarenin temelini oluşturuyor.
Barış mutabakatının üzerinden geçen 20 yılı aşkın mühlete rağmen, bölge halkı içinde inanç tam olarak tesis edilebilmiş değil.
Protokolün işlemesi için gösterilen büyük gayret ve unsurlara bağlılıkları devam etmesine karşın, muahedenin istenmeyen sonuçlarının “derin etki” yarattığını lisana getiren Truss, AB Kurulu Lider Yardımcısı Maros Sefcoviç‘le perşembe günü yapacağı toplantıda tekliflerini ortaya koyacağını belirtti.
Bakan Truss, mevcut meselelerin “fazlaca fazla ve aşikar” olduğunu işaret ederek “AB’nin artık çözülmesi gereken meseleler olduğunu kabul ettiği yanlışsız lakin daha fazla aksiyon görmemiz gerekecek” sözünü kullandı.
Bağımsız tahkimin, bu tıp muahedeler için memleketler arası norm ve İngiltere’nin beklentisinin bu tarafta olduğunu vurgulayan Truss, “Avrupa Adalet Divanının uyuşmazlıkların en son hakemi olma rolüne son vermemiz gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
’16. maddeyi kullanmamız gerekirse buna hazırım’
Liz Truss, ülkesi ile AB içinde bir tahlili müzakere etmek için gece gündüz çalışmaya hazır olduğunu vurgulayarak şu tabirleri kullandı:
“Ancak Kuzey İrlanda halkının İngiltere’nin geri kalanıyla tıpkı vergilendirme ve harcama kararlarından yararlanamayacak durumda olduğunu yahut hala kendi ülkemizde taşınan malların denetime tabi olduğunu gösteren hiç bir şeye başlamayacağım. Önceliğim Kuzey İrlanda’da barış ve istikrarı korumak. Müzakere edilmiş bir tahlil istiyorum ama 16. husus dahil yasal kararlar kullanmamız gerekiyorsa, bunu yapmaya hazırım.”
Truss, İngiltere ve AB’nin, Kuzey İrlanda halkı için tahlil üretebileceklerine inandığını lisana getirerek “Bu, gücümüzü Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik agresif tavrı üzere büyük dış tehditlere odaklamamızı ve Kovid-19 salgınının akabinde ekonomilerimizi inşa etmemizi sağlayacak” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Truss, yapılması gereken bir muahedenin olduğunu ve hâkim eşitlerin birlikte çalışarak bunu gerçekleştirebileceğini belirtti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson da AB ile ülkesi içinde probleme yol açan Kuzey İrlanda Protokolü üzerinden AB’yi uyarmış, ülkesinin toprak bütünlüğünü korumak için ne gerekiyorsa yapacağını belirtmişti.
Protokol tartışması
Brexit Muahedesi’nin bir modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık’ın modülü olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti içindeki ticareti düzenliyor.
Protokole nazaran, Brexit’e karşın Kuzey İrlanda, AB’nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.
Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle Birlik yanlısı Protestanlar içindeki savaşı bitmiş olduren Belfast Mutabakatı (Hayırlı Cuma Anlaşması) gereği, denetimlerin yapılabildiği fiziki bir kara hududu oluşturulamıyor. Bu yüzden denetimlerin lakin denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında meseleler yaşanıyor.
İngiltere, ülkenin toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini savunduğu protokolün değiştirilmesini istese de AB, bunun mümkün olamayacağını belirtiyor.
Protokole karşı Nisan 2021’de Belfast’ta yapılan şovlarda bir yolcu otobüsü kaçırılıp ateşe verilirken, birlik yanlıları yaklaşık bir hafta süren hadiselerde polise molotofkokteyli ve taşlarla saldırmıştı.
Belfast’ta geçen hafta bir daha bir yolcu otobüsü ateşe verilirken, protokolle ilgili meselelerin devam etmesi durumunda olayların daha da büyüyebileceği bedellendiriliyor.
İrlanda sorunu
İngiliz imparatorluğunun birinci sömürgesi İrlanda adasından İngiltere’nin elinde kalan kısmı teşkil eden Kuzey İrlanda, 1960’lı senelerdan 1998’e kadar Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle birlik yanlısı Protestanlar içindeki çatışmalara ve terör olaylarına sahne olmuştu. 40 yıla yayılan ve “Sorunlar” diye anılan senelerda terör olaylarında 3 bin 500 kişi hayatını kaybetmişti.
Ada lakin 1998’de imzalanan Güzel Cuma Mutabakatı ile sükunete kavuşurken, Kuzey İrlanda’da çatışan tarafların iştirakine dayalı bir bölgesel idare kurulması üzerinde anlaşılmıştı.
Belfast Muahedesi olarak da bilinen metinler, Kuzey İrlanda’da bugün yürürlükte olan bölgesel idarenin temelini oluşturuyor.
Barış mutabakatının üzerinden geçen 20 yılı aşkın mühlete rağmen, bölge halkı içinde inanç tam olarak tesis edilebilmiş değil.