İngiltere’de ‘üçüncü dalga’ kaygısı: Delta varyantı hakim cins haline geldi Hindistan’da martta başlayan ve günlük olay sayısının 400 binlere kadar çıktığı ikinci büyük salgın dalgasının sorumlusu olarak görülen varyantın İngiltere’de hakim tıp haline gelmesi, yaz başından itibaren olay sayılarında bariz artışa yol açtı.
İngiltere’de 1 Haziran’da 3 bin 165 olan günlük olay sayısı 1 Temmuz’da 27 bin 561’e kadar çıktı. Ülkede, günlük hadise sayısı 1 ayda yaklaşık 3 kat arttı.
Birinci sefer İngiltere’de ortaya çıkan bulaşıcılığı yüksek Alfa varyantı, kış aylarında ülkede hadise sayılarının artmasına yol açmış kelam konusu tırmanış “ikinci dalga” olarak isimlendirilmişti.
Aşılamadaki ilerlemeye rağmen hadise sayılarında görülen yeni tırmanış, İngiltere’nin bu defa Delta varyantının tetiklediği “üçüncü dalga” ile karşı karşıya bulunduğuna işaret ediyor.
Hastaneye yatış ve mevt sayıları ikinci dalgaya göre düşük
İngiltere’de ikinci ve üçüncü salgın dalgalarının birinci bir aydaki gelişimleri incelendiğinde olay sayılarında paralel yükseliş görünmekle birlikte Delta varyantının tetiklediği üçüncü dalgada hastaneye yatış ve mevt sayılarının ikinci dalgaya nazaran düşük olduğu gözleniyor.
Sıhhat Bakanlığının yayılmadığı datalara göre, günlük olay sayısı 1 Aralık 2020’den 1 Ocak 2021’e 39 bin 855, 1 Haziran 2021’den 1 Temmuz 2021’e 24 bin 824 arttı.
Tıpkı tarihlerde günlük hastaneye yatış sayısı ikinci dalgada 1878, üçüncü dalgada 204 artış gösterdi.
İkinci dalganın birinci ayının sonunda 411, üçüncü dalganın birinci ayının sonunda ise 7 ek günlük can kaybı kaydedildi.
Hastaneye yatış ve mevt sayılarındaki artışın üçüncü dalgada daha az olmasında aşılamanın yaygınlaşması tesirli oldu. İkinci dalganın birinci bir aylık kesitinde ülkede çabucak hemen aşılama başlamamıştı halbuki birinci doz aşı yaptıranların sayısı 1 Haziran’da gelindiğinde 39 milyonu, 1 Temmuz’da ise 45 milyonu aşmıştı.
Aşıların aktifliğini kısmen azaltıyor
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) uzmanları, Delta varyantının virüsün insan bedenine tutunmasını ve nüfuz etmesini sağlayan başak proteininde yol açtığı değişimler niçiniyle virüsten korunma ve bağışıklık için daha yüksek antikor seviyesi gerektirdiğini, bu sebeple mevcut aşıların aktifliğini kısmen azalttığını belirtiyor.
Hindistan Tıbbi Araştırma Kurulu (ICMR), Bharat Biotech şirketinin Covid-19’un yabani tipine (doğal fenotipine) bakılırsa geliştirdiği inaktif aşının varyantlara karşı tesirine dair yayımladığı araştırmada, aşının B.1.617 ailesindeki mutasyonları etkisiz hale getirmekte başarılı olduğunu ama bunu daha düşük aktiflikle yapabildiğini bildirmişti.
İngiltere Halk Sıhhati Kurumu da yaptığı araştırmada, Pfizer-BioNTech ve AstraZeneca-Oxford aşılarının her ikisinin de birinci dozda Delta varyantına karşı yüzde 33, ikinci dozdan daha sonra ise Pfizer-Biontech’in yüzde 88, AstraZeneca-Oxford’un ise yüzde 60 tesirli olduğunu belirlemişti.
Daha evvel yapılan klinik denemelerde, her iki aşı da Covid-19 yabani tipine karşı ikinci dozun akabinde yüzde 90’ın üzerinde muvaffakiyet sağlamıştı. İki aşının varyantın bulaştığı bireylerde hastaneye yatışları ise sırasıyla yüzde 96 ve yüzde 92 engellediği kaydedilmişti.
Hindistan’daki salgın dalgasının sorumlusu
Birinci sefer Ekim 2020’de Hindistan’da tespit edilen “B.1.617.2”, öbür ismiyle Delta varyantı, ülkede martta başlayan ve günlük olay sayılarının 400 bine kadar çıktığı ikinci büyük salgın dalgasının sorumlusu olarak görülüyor.
Hindistan’da günlük hadise sayısı 24 Mart’ta 50 binin, 4 Nisan’da 100 binin, 15 Nisan’da 200 binin, 21 Nisan’da 300 binin, 30 Nisan’da 400 binin üzerine çıkmıştı.
DSÖ, Delta varyantını 4 Nisan’da “İzlenmesi Gereken Varyant”, 11 Mayıs’ta ise “Endişe Verici Varyant” kategorisine almıştı.
“B.1.617” ismi verilen soyun bir alt tipi olarak ortaya çıkan Delta varyantı, “P681R” ve “L452R”, “T478K” mutasyonlarını içeriyor. Virüsün insan hücrelerine tutunmasını ve nüfuz etmesini sağlayan “başak proteinine” tesir eden kelam konusu mutasyonlar, bulaşıcılığı arttırırken bedenin antikor direncini azaltıyor.
Bulaşıcılığı yüksek, hastalık tablosu farklı
İngiltere Halk Sıhhati Kurumu, mayısta yaptığı değerlendirmede, Delta varyantının yayılma suratının birinci kere İngiltere’de ortaya çıkan Covid-19’un Alfa varyantına göre yüzde 51 ila 67 fazla olduğu ikazında bulunmuştu.
Baş ağrısı, boğazda kuruluk, burun akıntısı, halsizlik ve ateş üzere grip gibisi hastalık belirtilerine yol açan Delta varyantı, Covid-19’un evvelki tiplerinde görülen öksürük, teneffüs gerilimi, sırt ağrıları üzere zatürre, soğuk algınlığı gibisi hastalık tablosundan farklılaşıyor.
Dünya genelinde baskın çeşit haline gelmesi bekleniyor
DSÖ, 19 Haziran’da yaptığı açıklamada, bulaşıcı özelliği yüksek Delta varyantının dünya genelinde baskın çeşit haline gelmesinin beklendiğini bildirmişti.
DSÖ’nün Haftalık Salgın Güncellemesi raporuna göre, Delta varyantı 29 Haziran prestijiyle dünyada 96 ülkede görüldü. 7 ülkede ise Delta varyantının dahil olduğu “B.1.617” soyundan örneklerin tespit edildiği bildirilirken örneklerin hangi varyanta ilişkin olduğu belirtilmedi.
“Adı Konulmuş Global Salgın Soylarının Türoluşsal Saptanması” (PANGOLIN) isimli memleketler arası bilgi tabanına bakılırsa, 29 Haziran prestijiyle 63 bin 629 Covid-19 numunesinin DNA’sının Delta varyantıyla eşleştiği İngiltere en çok doğrulanmış hadisenin görüldüğü ülke pozisyonunda bulunuyor.
İngiltere’yi 6 bin 732 doğrulanmış hadise ile Hindistan, 4 bin 271 ile ABD ve 1392 ile Almanya izliyor.
Ülkelerin DNA dizisi belirleme kapasitesi arttıkça tespit edilen Delta varyantı örneklerinin artması, varyantın dünya çapında giderek yayıldığının işareti olarak yorumlanıyor.
Bir Covid-19 olayının hangi varyanttan kaynaklandığını anlayabilmek için virüs numunesinin DNA sekansının çıkarılması gerekiyor. Test edilen her numunenin genetik dizilimi çıkarılmadığından tüm hadiseler ortasında ne kadarının hangi varyanttan kaynaklandığını kesin olarak belirlemek mümkün değil.
Hindistan ve İngiltere’deki yeni hadiselerin yüzde 90’ının Delta varyantından kaynaklandığı varsayım ediliyor.
ABD Hastalık Denetim Merkezi, 5 Haziran’da ülke genelinde toplanan Covid-19 numunelerinin yüzde 10’unun DNA’larının Delta varyantıyla eşleştiğini bildirmişti. Ülkede Delta varyantının hissesinin başka varyantlara göre giderek arttığı gözleniyor.
Güney Afrika ve Rusya’da üçüncü dalga işaretleri
Delta varyantı, Hindistan ve İngiltere haricinde Güney Afrika ve Rusya’da da salgın tablosunu değiştirdi.
Güney Afrika’da İngiltere ile yaklaşık tıpkı tarihlerde olay sayılarında ani bir yükseliş görüldü. 1 Haziran’da 3 bin 614 olan günlük olay sayısı, 1 Temmuz’da 21 bin 584’e kadar yükseldi. 1 Haziran’da 95 olan günlük mevt sayısı, 1 Temmuz’da 382’ye çıktı.
Rusya’da da 1 Haziran’da 9 bin 500 olan günlük hadise sayısı, 1 Temmuz’da 23 bin 543’e kadar yükseldi. 1 Haziran’da 372 olan günlük mevt sayısı, 1 Temmuz’da 672’ye çıktı.
Güney Afrika ve Rusya’da üçüncü dalgada ölümlerin İngiltere’ye kıyasla daha süratli biçimde yükselmesi, bu ülkelerde aşılamanın daha yavaş ilerlemesine bağlanıyor.
‘Endişe verici’ ve ‘izlenmesi gereken’ varyantlar
DSÖ, Covid-19’un bugüne dek ortaya çıkan mutasyonları ortasında 4’ünü “endişe verici”, 8’ini “izlenmesi gereken” varyant olarak tanımlamıştı.
“Endişe Verici Varyant” olarak belirlenen 4 varyanta Alfa, Beta, Gamma ve Delta; “İzlenmesi Gereken Varyant” olarak kategorize edilen 8 varyanta ise Epsilon (2 varyant), Zeta, Eta, Teta, Iota, Kappa ve Lambda isimleri verilmişti.
Telaş Verici Varyantlardan birinci kere İngiltere’de tespit edilene “Alfa”, Güney Afrika’da tespit edilene “Beta”, Brezilya’da tespit edilene “Gamma” ve Hindistan’da tespit edilene “Delta” denilmişti.
Örgüt, “Endişe Verici Varyant” (VOC) olarak tanımladığı mutasyonların, “virüsün bulaşıcılığını ve yayılma riskini artırabildiği, öldürücülüğünü yahut hastalık belirtilerini değiştirebildiği, tedbire ve denetim önlemlerinin aktifliğini azaltabildiği” ihtarını yapmıştı.
Türkiye’de 26 vilayette 224 olayda Delta varyantı tespit edildi
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 29 Haziran’da yaptığı açıklamada, Türkiye’de 26 vilayette genetik sekansı belirlenmiş 224 Delta varyantı olayı tespit edildiğini bildirmişti.
İngiltere’de 1 Haziran’da 3 bin 165 olan günlük olay sayısı 1 Temmuz’da 27 bin 561’e kadar çıktı. Ülkede, günlük hadise sayısı 1 ayda yaklaşık 3 kat arttı.
Birinci sefer İngiltere’de ortaya çıkan bulaşıcılığı yüksek Alfa varyantı, kış aylarında ülkede hadise sayılarının artmasına yol açmış kelam konusu tırmanış “ikinci dalga” olarak isimlendirilmişti.
Aşılamadaki ilerlemeye rağmen hadise sayılarında görülen yeni tırmanış, İngiltere’nin bu defa Delta varyantının tetiklediği “üçüncü dalga” ile karşı karşıya bulunduğuna işaret ediyor.
Hastaneye yatış ve mevt sayıları ikinci dalgaya göre düşük
İngiltere’de ikinci ve üçüncü salgın dalgalarının birinci bir aydaki gelişimleri incelendiğinde olay sayılarında paralel yükseliş görünmekle birlikte Delta varyantının tetiklediği üçüncü dalgada hastaneye yatış ve mevt sayılarının ikinci dalgaya nazaran düşük olduğu gözleniyor.
Sıhhat Bakanlığının yayılmadığı datalara göre, günlük olay sayısı 1 Aralık 2020’den 1 Ocak 2021’e 39 bin 855, 1 Haziran 2021’den 1 Temmuz 2021’e 24 bin 824 arttı.
Tıpkı tarihlerde günlük hastaneye yatış sayısı ikinci dalgada 1878, üçüncü dalgada 204 artış gösterdi.
İkinci dalganın birinci ayının sonunda 411, üçüncü dalganın birinci ayının sonunda ise 7 ek günlük can kaybı kaydedildi.
Hastaneye yatış ve mevt sayılarındaki artışın üçüncü dalgada daha az olmasında aşılamanın yaygınlaşması tesirli oldu. İkinci dalganın birinci bir aylık kesitinde ülkede çabucak hemen aşılama başlamamıştı halbuki birinci doz aşı yaptıranların sayısı 1 Haziran’da gelindiğinde 39 milyonu, 1 Temmuz’da ise 45 milyonu aşmıştı.
Aşıların aktifliğini kısmen azaltıyor
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) uzmanları, Delta varyantının virüsün insan bedenine tutunmasını ve nüfuz etmesini sağlayan başak proteininde yol açtığı değişimler niçiniyle virüsten korunma ve bağışıklık için daha yüksek antikor seviyesi gerektirdiğini, bu sebeple mevcut aşıların aktifliğini kısmen azalttığını belirtiyor.
Hindistan Tıbbi Araştırma Kurulu (ICMR), Bharat Biotech şirketinin Covid-19’un yabani tipine (doğal fenotipine) bakılırsa geliştirdiği inaktif aşının varyantlara karşı tesirine dair yayımladığı araştırmada, aşının B.1.617 ailesindeki mutasyonları etkisiz hale getirmekte başarılı olduğunu ama bunu daha düşük aktiflikle yapabildiğini bildirmişti.
İngiltere Halk Sıhhati Kurumu da yaptığı araştırmada, Pfizer-BioNTech ve AstraZeneca-Oxford aşılarının her ikisinin de birinci dozda Delta varyantına karşı yüzde 33, ikinci dozdan daha sonra ise Pfizer-Biontech’in yüzde 88, AstraZeneca-Oxford’un ise yüzde 60 tesirli olduğunu belirlemişti.
Daha evvel yapılan klinik denemelerde, her iki aşı da Covid-19 yabani tipine karşı ikinci dozun akabinde yüzde 90’ın üzerinde muvaffakiyet sağlamıştı. İki aşının varyantın bulaştığı bireylerde hastaneye yatışları ise sırasıyla yüzde 96 ve yüzde 92 engellediği kaydedilmişti.
Hindistan’daki salgın dalgasının sorumlusu
Birinci sefer Ekim 2020’de Hindistan’da tespit edilen “B.1.617.2”, öbür ismiyle Delta varyantı, ülkede martta başlayan ve günlük olay sayılarının 400 bine kadar çıktığı ikinci büyük salgın dalgasının sorumlusu olarak görülüyor.
Hindistan’da günlük hadise sayısı 24 Mart’ta 50 binin, 4 Nisan’da 100 binin, 15 Nisan’da 200 binin, 21 Nisan’da 300 binin, 30 Nisan’da 400 binin üzerine çıkmıştı.
DSÖ, Delta varyantını 4 Nisan’da “İzlenmesi Gereken Varyant”, 11 Mayıs’ta ise “Endişe Verici Varyant” kategorisine almıştı.
“B.1.617” ismi verilen soyun bir alt tipi olarak ortaya çıkan Delta varyantı, “P681R” ve “L452R”, “T478K” mutasyonlarını içeriyor. Virüsün insan hücrelerine tutunmasını ve nüfuz etmesini sağlayan “başak proteinine” tesir eden kelam konusu mutasyonlar, bulaşıcılığı arttırırken bedenin antikor direncini azaltıyor.
Bulaşıcılığı yüksek, hastalık tablosu farklı
İngiltere Halk Sıhhati Kurumu, mayısta yaptığı değerlendirmede, Delta varyantının yayılma suratının birinci kere İngiltere’de ortaya çıkan Covid-19’un Alfa varyantına göre yüzde 51 ila 67 fazla olduğu ikazında bulunmuştu.
Baş ağrısı, boğazda kuruluk, burun akıntısı, halsizlik ve ateş üzere grip gibisi hastalık belirtilerine yol açan Delta varyantı, Covid-19’un evvelki tiplerinde görülen öksürük, teneffüs gerilimi, sırt ağrıları üzere zatürre, soğuk algınlığı gibisi hastalık tablosundan farklılaşıyor.
Dünya genelinde baskın çeşit haline gelmesi bekleniyor
DSÖ, 19 Haziran’da yaptığı açıklamada, bulaşıcı özelliği yüksek Delta varyantının dünya genelinde baskın çeşit haline gelmesinin beklendiğini bildirmişti.
DSÖ’nün Haftalık Salgın Güncellemesi raporuna göre, Delta varyantı 29 Haziran prestijiyle dünyada 96 ülkede görüldü. 7 ülkede ise Delta varyantının dahil olduğu “B.1.617” soyundan örneklerin tespit edildiği bildirilirken örneklerin hangi varyanta ilişkin olduğu belirtilmedi.
“Adı Konulmuş Global Salgın Soylarının Türoluşsal Saptanması” (PANGOLIN) isimli memleketler arası bilgi tabanına bakılırsa, 29 Haziran prestijiyle 63 bin 629 Covid-19 numunesinin DNA’sının Delta varyantıyla eşleştiği İngiltere en çok doğrulanmış hadisenin görüldüğü ülke pozisyonunda bulunuyor.
İngiltere’yi 6 bin 732 doğrulanmış hadise ile Hindistan, 4 bin 271 ile ABD ve 1392 ile Almanya izliyor.
Ülkelerin DNA dizisi belirleme kapasitesi arttıkça tespit edilen Delta varyantı örneklerinin artması, varyantın dünya çapında giderek yayıldığının işareti olarak yorumlanıyor.
Bir Covid-19 olayının hangi varyanttan kaynaklandığını anlayabilmek için virüs numunesinin DNA sekansının çıkarılması gerekiyor. Test edilen her numunenin genetik dizilimi çıkarılmadığından tüm hadiseler ortasında ne kadarının hangi varyanttan kaynaklandığını kesin olarak belirlemek mümkün değil.
Hindistan ve İngiltere’deki yeni hadiselerin yüzde 90’ının Delta varyantından kaynaklandığı varsayım ediliyor.
ABD Hastalık Denetim Merkezi, 5 Haziran’da ülke genelinde toplanan Covid-19 numunelerinin yüzde 10’unun DNA’larının Delta varyantıyla eşleştiğini bildirmişti. Ülkede Delta varyantının hissesinin başka varyantlara göre giderek arttığı gözleniyor.
Güney Afrika ve Rusya’da üçüncü dalga işaretleri
Delta varyantı, Hindistan ve İngiltere haricinde Güney Afrika ve Rusya’da da salgın tablosunu değiştirdi.
Güney Afrika’da İngiltere ile yaklaşık tıpkı tarihlerde olay sayılarında ani bir yükseliş görüldü. 1 Haziran’da 3 bin 614 olan günlük olay sayısı, 1 Temmuz’da 21 bin 584’e kadar yükseldi. 1 Haziran’da 95 olan günlük mevt sayısı, 1 Temmuz’da 382’ye çıktı.
Rusya’da da 1 Haziran’da 9 bin 500 olan günlük hadise sayısı, 1 Temmuz’da 23 bin 543’e kadar yükseldi. 1 Haziran’da 372 olan günlük mevt sayısı, 1 Temmuz’da 672’ye çıktı.
Güney Afrika ve Rusya’da üçüncü dalgada ölümlerin İngiltere’ye kıyasla daha süratli biçimde yükselmesi, bu ülkelerde aşılamanın daha yavaş ilerlemesine bağlanıyor.
‘Endişe verici’ ve ‘izlenmesi gereken’ varyantlar
DSÖ, Covid-19’un bugüne dek ortaya çıkan mutasyonları ortasında 4’ünü “endişe verici”, 8’ini “izlenmesi gereken” varyant olarak tanımlamıştı.
“Endişe Verici Varyant” olarak belirlenen 4 varyanta Alfa, Beta, Gamma ve Delta; “İzlenmesi Gereken Varyant” olarak kategorize edilen 8 varyanta ise Epsilon (2 varyant), Zeta, Eta, Teta, Iota, Kappa ve Lambda isimleri verilmişti.
Telaş Verici Varyantlardan birinci kere İngiltere’de tespit edilene “Alfa”, Güney Afrika’da tespit edilene “Beta”, Brezilya’da tespit edilene “Gamma” ve Hindistan’da tespit edilene “Delta” denilmişti.
Örgüt, “Endişe Verici Varyant” (VOC) olarak tanımladığı mutasyonların, “virüsün bulaşıcılığını ve yayılma riskini artırabildiği, öldürücülüğünü yahut hastalık belirtilerini değiştirebildiği, tedbire ve denetim önlemlerinin aktifliğini azaltabildiği” ihtarını yapmıştı.
Türkiye’de 26 vilayette 224 olayda Delta varyantı tespit edildi
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 29 Haziran’da yaptığı açıklamada, Türkiye’de 26 vilayette genetik sekansı belirlenmiş 224 Delta varyantı olayı tespit edildiğini bildirmişti.