Eski AİHM yargıcı Türmen, Kavala sürecini tane tane anlattı: Avrupa ile kritik 6 ay başlıyor Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) sonucuna karşın tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala için yeni bir atılımda bulunarak AİHM’in Kavala sonucunı yerine getirmediği için Türkiye’ye karşı ihlal sürecini başlatma sonucu vermiş akabinde da süreyi 19 Ocak’a kadar uzatma sonucu almıştı.
İhlal prosedürlerinin resmen başlaması daha sonrası Türkiye’yi neler beklediğini sorduğumuz eski AİHM yargıcı İstek Türmen, emekli büyükelçi Ayşe Sezgin ve eski Türk-Alman Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı (TAVAK) İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Faruk Şen ülkenin geleceği için karanlık bir tablo çizdi.
İhlal prosedürünün işletilmesi konusundaki atılacak adımları tek tek anlatan Türmen, “Türkiye’ye yönelik siyasi baskı” görülebileceğini kaydetti.
Süreci adım adım anlattı…
Avrupa Konseyi’nin pek sık almadığı ihlal prosedürü sonucu merak uyandırmaya devam ederken, Türmen “19’una kadar Türkiye Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ne Osman Kavala’nın hür kalıp kalmamasıyla ilgili görüş bildirecek ki mahkeme sonucuna nazaran ‘tutukluluğa devam’ denildi. Bu sebeple Türkiye karşı tarafa tutukluluğunun devam ettiğine dair bir bildiride bulunacak. Bakanlar Komitesi de 2 şubat tarihinde toplanacak. 2 şubattaki görüşmede da 3’te 2 çoğunluk sağlanırsa -önceki kararda bu çoğunluk sağlanmıştı- 3’te 2 sıklıkla ihlal prosedürünün başlamasına karar verilecek” diye konuştu.
Prosedürün işlemesi için 6 aylık bir süre
İhlal prosedürünün resmen işlemesi için en az 6 aylık bir müddetnin geçeceğini belirten Türmen, “En az aylık bir süre geçecek ki ihlal prosedürü başlasın yani Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yine Osman Kavala davasını ele alsın. Bu ele alış, Osman Kavala davasını bir daha ele almak manasına gelmiyor. Bu, şu demek Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi AİHM’e ihlal prosedürü mucibince bir şey soracak ve diyecek ki ‘Türkiye sonucu uyguladı mı, uygulamadı mı?’ AİHM’in vereceği karar da buna bağlı olarak büyük olasılıkla, ‘Türkiye sonucu uygulamadı’ olacak. Uygulamadığı için de yeni bir ihlal sözkonusu olacak ve bu yeni ihlalin akabinde Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, sonucun uygulanması için Türkiye’yi sıkıştırmaya başlayacak” sözlerini kullandı.
‘Siyasi baskı uygulanacak’
sonucun uygulanıp uygulanmamasından sorumlu olan mercinin Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi olduğunu tabir eden Türmen, “Bakanlar Komitesi siyasi bir organ. Onun için elinde tüzel araçlar yok. Bu sebeple siyasi baskı yapacaktır. Bu siyasi baskı ne olacak diye sorarsanız şayet, bunu bilmiyoruz. Zira ihlal prosedürü şimdiye kadar uygulanmadı. Azerbaycan İlgar Mammadov davasında uygulandı ancak Azerbaycan AİHM görüşmeleri devam ederken Mamadov’u hür bıraktı ve prosedürün uygulanması da düştü” dedi.
İhlal prosedürleri nasıl uygulanacak?
her insanın merak ettiği ihlal prosedürlerinin nasıl uygulanabileceğini sorduğumuz eski AİHM yargıcı Türmen, “Bakanlar Komitesi ihlal prosedürleri gereği neler uygulayabilir sorunuza şu biçimde yanıt vereyim. Akla gelen şeyler şunlar; Azerbaycan’ın Mamadov konusundan bir örnekten bahsedeyim Avrupa Kurulu Genel Sekreteri, özel temsilcisini göndermişti Bakü’ye. Tahminen de bu biçimde bir şey olacak ve sonucu uygulatmak için Genel Sekreter Türkiye’ye özel temsilcisini gönderecek. Tahminen Adalet Bakanlığı ya da Dışişleri Bakanlığı’na mektuplar yazılabilir. Bakanlar Komitesi’ne Türkiye’nin Başkanlık sırası geldiğinde o sıra verilmeyebilir.
Türkiye’deki toplantılar iptal edilebilir” diye anlattı.
Sözkonusu prosedürlerin bunlardan ibaret olmayacağını belirten Türmen şöyleki devam etti: “Tabii ihlal prosedürleri bunlarla kalmayacak Avrupa Konseyi’nin Parlamenter Asamblesi var. O da baskı yapacak ve orada da birtakım kararlar alınacak. En son Türkiye’nin oy hakkı tahminen elinden alınabilir. En son olarak da Avrupa Kurulu Statüsü’nün 8’inci unsuru devreye girer ve o da der ki, ‘Hukuk Devleti unsurlarını ihlal eden devletler için Bakanlar Komitesi berabern çekilmelerini ister, şayet çekilmezse Bakanlar Komitesi bir karar alır ve ihraç eder’ Yunanistan’a bu olmuştu örneğin.”
‘Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkeleriyle alakaları sona erecek’
Türmen prosedürlerin uygulanmasında en son gelinecek noktanın ‘ihraç’ olduğuna lakin o noktaya gelene kadar neler yaşanacağını kesin olarak kestirmenin şu an için mümkün olmadığını tabir ederek, “Otobüsün en son durağını biliyoruz fakat bu durağa gelene kadar öbür hangi duraklar var çabucak hemen onu bilmiyoruz. Türkiye üzerine siyasi baskı sorununa gelirsek, bu durum Türkiye ile Avrupa Kurulu üye devletlerini karşı karşıya getirecek yani devletler baskı yapacak zira Bakanlar Komitesi devletlerin temsilcilerinden oluşuyor. Bu da olağan bütün münasebetleri etkileyecek. Şayet en sonunda Türkiye Avrupa Konseyi’nden ihraç edilirse Avrupa Birliği ile olan bütün münasebetleri de sona erecektir. Yani Türkiye’nin batı ile olan ilgileri büyük bir yara alacaktır” dedi.
10 büyükelçi krizi daha sonrasında dünkü dava sırasında yalnızca Almanya’dan davaya ait reaksiyon gelmesini ve geri kalan devletlerin sessiz kalmasını sorduğumuz Türmen, “Sessizlik değil lakin ‘bu etapta biz sesimizi keselim zira problem aslına bakarsanız AİHM’e gidiyor. Yargılama prosedürü var önümüzde onun bitmesini bekleyelim ve oradan bir karar çıktıktan daha sonra bu işi diğer türlü ele alalım’ diye düşünmüş olabilirler” diye konuştu.
‘Karar, Türkiye’nin hukuk devleti olmadığını gösteriyor’
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Avrupa Birliği için sarf ettiği, “Öncelikli stratejimiz” kelamlarını hatırlattığımız Türmen, “O lafla yapılan iş içinde epey büyük bir çelişki var. Yani burada Osman Kavala’nın hür bırakılmaması Türkiye’nin hukuk devleti olmadığını gösteriyor. AİHM’in sonucu uygulanmıyor. Bu, Türkiye bakımından hukuk devleti olup olmama problemi, Avrupa Kurulu Bakımından ise AİHM’in saygınlık ve prestijini müdafaa sorunu. Osman Kavala içinse niye olduğu hiç belirli olmayan bir kadro saçma sapan niçinler ötürüsıyla hayatının bir kısmını hücrede geçirmek zorunda kalmak problemi. Olacak iş değil. Bu, Kavala için hiç bir hukuksal desteği olmayan, kanıtı olmayan fantastik bir dava yüzünden hayatının bir kısmını hücrede geçirme meselesi” diyerek kelamlarını noktaladı.
‘Türkiye aslına bakarsan kontrolde olan bir ülke’
Sözkonusu gelişmeler için görüşlerini sorduğumuz emekli büyükelçi Ayşe Sezgin, Türkiye’nin 25 Nisan 2017’den daha sonra Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi (AKPM) Genel Konseyi sonucuyla kontrolde olduğunu hatırlatarak, “İhlal prosedürlerinin nasıl sonuçlanacağını şu an itibariyle hiç birimiz bilemeyiz. Bunun bir sırası var ve prosedürlerin uygulanması bu bağlamda uzayabilir. Oy hakkının elimizden alınması, ayrıyeten toplantılara katılmama durumu sözkonusu lakin nasıl bir prosedür işletecekler onu şu an da söylemek güç. Türkiye esasen şu anda kontrol sürecinde olan bir ülke. 2004’de kontrolden çıkarılmıştık. esasen o devirde kontrolden çıkarılmamış olsaydık AB müzakerelerine başlamak mümkün olmayacaktı. Zira kontrolde olan bir ülkenin siyasi kriterleri karşıladığı tarafında Avrupa Konseyi’nin bir görüş vermesi mümkün değil. 2017’de Türkiye yenidendan kontrole alındı. Kavala sonucuyla ilgili olarak ihlal sürecinin sonuçlarını şu an pahalandırmak pek mümkün değil zira tarihte fazlaca sık rastlanmış bir durum değil. Kesin olan bir şey var o da Türkiye’ye tanınan müddet doldu ve ihlal prosedürleri başlayacak” dedi.
‘Türkiye’yi fazlaca sert kararlar bekliyor’
İhlal prosedürlerinin Türkiye’ye getirilerini sorduğumuz eski Türk-Alman Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı (TAVAK) İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Faruk Şen , “Bu bahiste Avrupa Kurulu, Türkiye’ye epey sert kararlar alacak. aslına bakarsanız bu durumda Kavala’nın hür bırakılmamasını da kimse anlamıyor. Bu bahis Türkiye’nin başını hayli ağrıtacak. Mahkemenin bu sonucu, Türk insanına büyük darbe vuracak” sözlerini kullandı.
‘Bu duruma düşmemiz utanç verici’
Türkiye’nin uluslarararsı toplum gözünde Belarus’la birebir pozisyona düştüğünü söz eden Şen, “İhlal prosedürleri uygulanırsa Türkiye karar düzeneğinin haricinde kalacak. Türkiye bu kararlar ve tavrıyla demokrasiye uymayan Belarus pozisyonuna düştü. Türkiye epey büyük bir talihi kaybetti biz Avrupa Konseyi’nin kurucu üyesiyiz bu duruma düşmemiz mutlaka utanç verici” diye konuştu.
İhlal prosedürlerinin resmen başlaması daha sonrası Türkiye’yi neler beklediğini sorduğumuz eski AİHM yargıcı İstek Türmen, emekli büyükelçi Ayşe Sezgin ve eski Türk-Alman Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı (TAVAK) İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Faruk Şen ülkenin geleceği için karanlık bir tablo çizdi.
İhlal prosedürünün işletilmesi konusundaki atılacak adımları tek tek anlatan Türmen, “Türkiye’ye yönelik siyasi baskı” görülebileceğini kaydetti.
Süreci adım adım anlattı…
| Eski AİHM Yargıcı İstek Türmen |
Avrupa Konseyi’nin pek sık almadığı ihlal prosedürü sonucu merak uyandırmaya devam ederken, Türmen “19’una kadar Türkiye Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ne Osman Kavala’nın hür kalıp kalmamasıyla ilgili görüş bildirecek ki mahkeme sonucuna nazaran ‘tutukluluğa devam’ denildi. Bu sebeple Türkiye karşı tarafa tutukluluğunun devam ettiğine dair bir bildiride bulunacak. Bakanlar Komitesi de 2 şubat tarihinde toplanacak. 2 şubattaki görüşmede da 3’te 2 çoğunluk sağlanırsa -önceki kararda bu çoğunluk sağlanmıştı- 3’te 2 sıklıkla ihlal prosedürünün başlamasına karar verilecek” diye konuştu.
Prosedürün işlemesi için 6 aylık bir süre
İhlal prosedürünün resmen işlemesi için en az 6 aylık bir müddetnin geçeceğini belirten Türmen, “En az aylık bir süre geçecek ki ihlal prosedürü başlasın yani Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yine Osman Kavala davasını ele alsın. Bu ele alış, Osman Kavala davasını bir daha ele almak manasına gelmiyor. Bu, şu demek Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi AİHM’e ihlal prosedürü mucibince bir şey soracak ve diyecek ki ‘Türkiye sonucu uyguladı mı, uygulamadı mı?’ AİHM’in vereceği karar da buna bağlı olarak büyük olasılıkla, ‘Türkiye sonucu uygulamadı’ olacak. Uygulamadığı için de yeni bir ihlal sözkonusu olacak ve bu yeni ihlalin akabinde Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, sonucun uygulanması için Türkiye’yi sıkıştırmaya başlayacak” sözlerini kullandı.
‘Siyasi baskı uygulanacak’
sonucun uygulanıp uygulanmamasından sorumlu olan mercinin Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi olduğunu tabir eden Türmen, “Bakanlar Komitesi siyasi bir organ. Onun için elinde tüzel araçlar yok. Bu sebeple siyasi baskı yapacaktır. Bu siyasi baskı ne olacak diye sorarsanız şayet, bunu bilmiyoruz. Zira ihlal prosedürü şimdiye kadar uygulanmadı. Azerbaycan İlgar Mammadov davasında uygulandı ancak Azerbaycan AİHM görüşmeleri devam ederken Mamadov’u hür bıraktı ve prosedürün uygulanması da düştü” dedi.
İhlal prosedürleri nasıl uygulanacak?
her insanın merak ettiği ihlal prosedürlerinin nasıl uygulanabileceğini sorduğumuz eski AİHM yargıcı Türmen, “Bakanlar Komitesi ihlal prosedürleri gereği neler uygulayabilir sorunuza şu biçimde yanıt vereyim. Akla gelen şeyler şunlar; Azerbaycan’ın Mamadov konusundan bir örnekten bahsedeyim Avrupa Kurulu Genel Sekreteri, özel temsilcisini göndermişti Bakü’ye. Tahminen de bu biçimde bir şey olacak ve sonucu uygulatmak için Genel Sekreter Türkiye’ye özel temsilcisini gönderecek. Tahminen Adalet Bakanlığı ya da Dışişleri Bakanlığı’na mektuplar yazılabilir. Bakanlar Komitesi’ne Türkiye’nin Başkanlık sırası geldiğinde o sıra verilmeyebilir.
Türkiye’deki toplantılar iptal edilebilir” diye anlattı.
Sözkonusu prosedürlerin bunlardan ibaret olmayacağını belirten Türmen şöyleki devam etti: “Tabii ihlal prosedürleri bunlarla kalmayacak Avrupa Konseyi’nin Parlamenter Asamblesi var. O da baskı yapacak ve orada da birtakım kararlar alınacak. En son Türkiye’nin oy hakkı tahminen elinden alınabilir. En son olarak da Avrupa Kurulu Statüsü’nün 8’inci unsuru devreye girer ve o da der ki, ‘Hukuk Devleti unsurlarını ihlal eden devletler için Bakanlar Komitesi berabern çekilmelerini ister, şayet çekilmezse Bakanlar Komitesi bir karar alır ve ihraç eder’ Yunanistan’a bu olmuştu örneğin.”
‘Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkeleriyle alakaları sona erecek’
Türmen prosedürlerin uygulanmasında en son gelinecek noktanın ‘ihraç’ olduğuna lakin o noktaya gelene kadar neler yaşanacağını kesin olarak kestirmenin şu an için mümkün olmadığını tabir ederek, “Otobüsün en son durağını biliyoruz fakat bu durağa gelene kadar öbür hangi duraklar var çabucak hemen onu bilmiyoruz. Türkiye üzerine siyasi baskı sorununa gelirsek, bu durum Türkiye ile Avrupa Kurulu üye devletlerini karşı karşıya getirecek yani devletler baskı yapacak zira Bakanlar Komitesi devletlerin temsilcilerinden oluşuyor. Bu da olağan bütün münasebetleri etkileyecek. Şayet en sonunda Türkiye Avrupa Konseyi’nden ihraç edilirse Avrupa Birliği ile olan bütün münasebetleri de sona erecektir. Yani Türkiye’nin batı ile olan ilgileri büyük bir yara alacaktır” dedi.
10 büyükelçi krizi daha sonrasında dünkü dava sırasında yalnızca Almanya’dan davaya ait reaksiyon gelmesini ve geri kalan devletlerin sessiz kalmasını sorduğumuz Türmen, “Sessizlik değil lakin ‘bu etapta biz sesimizi keselim zira problem aslına bakarsanız AİHM’e gidiyor. Yargılama prosedürü var önümüzde onun bitmesini bekleyelim ve oradan bir karar çıktıktan daha sonra bu işi diğer türlü ele alalım’ diye düşünmüş olabilirler” diye konuştu.
‘Karar, Türkiye’nin hukuk devleti olmadığını gösteriyor’
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Avrupa Birliği için sarf ettiği, “Öncelikli stratejimiz” kelamlarını hatırlattığımız Türmen, “O lafla yapılan iş içinde epey büyük bir çelişki var. Yani burada Osman Kavala’nın hür bırakılmaması Türkiye’nin hukuk devleti olmadığını gösteriyor. AİHM’in sonucu uygulanmıyor. Bu, Türkiye bakımından hukuk devleti olup olmama problemi, Avrupa Kurulu Bakımından ise AİHM’in saygınlık ve prestijini müdafaa sorunu. Osman Kavala içinse niye olduğu hiç belirli olmayan bir kadro saçma sapan niçinler ötürüsıyla hayatının bir kısmını hücrede geçirmek zorunda kalmak problemi. Olacak iş değil. Bu, Kavala için hiç bir hukuksal desteği olmayan, kanıtı olmayan fantastik bir dava yüzünden hayatının bir kısmını hücrede geçirme meselesi” diyerek kelamlarını noktaladı.
‘Türkiye aslına bakarsan kontrolde olan bir ülke’
| Emekli Büyükelçi Ayşe Sezgin |
Sözkonusu gelişmeler için görüşlerini sorduğumuz emekli büyükelçi Ayşe Sezgin, Türkiye’nin 25 Nisan 2017’den daha sonra Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi (AKPM) Genel Konseyi sonucuyla kontrolde olduğunu hatırlatarak, “İhlal prosedürlerinin nasıl sonuçlanacağını şu an itibariyle hiç birimiz bilemeyiz. Bunun bir sırası var ve prosedürlerin uygulanması bu bağlamda uzayabilir. Oy hakkının elimizden alınması, ayrıyeten toplantılara katılmama durumu sözkonusu lakin nasıl bir prosedür işletecekler onu şu an da söylemek güç. Türkiye esasen şu anda kontrol sürecinde olan bir ülke. 2004’de kontrolden çıkarılmıştık. esasen o devirde kontrolden çıkarılmamış olsaydık AB müzakerelerine başlamak mümkün olmayacaktı. Zira kontrolde olan bir ülkenin siyasi kriterleri karşıladığı tarafında Avrupa Konseyi’nin bir görüş vermesi mümkün değil. 2017’de Türkiye yenidendan kontrole alındı. Kavala sonucuyla ilgili olarak ihlal sürecinin sonuçlarını şu an pahalandırmak pek mümkün değil zira tarihte fazlaca sık rastlanmış bir durum değil. Kesin olan bir şey var o da Türkiye’ye tanınan müddet doldu ve ihlal prosedürleri başlayacak” dedi.
‘Türkiye’yi fazlaca sert kararlar bekliyor’
| Eski TAVAK YK Lideri Faruk Şen |
İhlal prosedürlerinin Türkiye’ye getirilerini sorduğumuz eski Türk-Alman Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı (TAVAK) İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Faruk Şen , “Bu bahiste Avrupa Kurulu, Türkiye’ye epey sert kararlar alacak. aslına bakarsanız bu durumda Kavala’nın hür bırakılmamasını da kimse anlamıyor. Bu bahis Türkiye’nin başını hayli ağrıtacak. Mahkemenin bu sonucu, Türk insanına büyük darbe vuracak” sözlerini kullandı.
‘Bu duruma düşmemiz utanç verici’
Türkiye’nin uluslarararsı toplum gözünde Belarus’la birebir pozisyona düştüğünü söz eden Şen, “İhlal prosedürleri uygulanırsa Türkiye karar düzeneğinin haricinde kalacak. Türkiye bu kararlar ve tavrıyla demokrasiye uymayan Belarus pozisyonuna düştü. Türkiye epey büyük bir talihi kaybetti biz Avrupa Konseyi’nin kurucu üyesiyiz bu duruma düşmemiz mutlaka utanç verici” diye konuştu.