Dünya’nın ‘seçim yılı’ 2021 bu biçimde geçti

GarDaŞ

New member
Dünya’nın ‘seçim yılı’ 2021 bu biçimde geçti Dış siyasette global krizler devam ederken, 2021 yılı Dünya için de adeta seçim yılı oldu. Latin Amerika solun yükselişini kutlarken, Almanya’da Merkel devri bitmiş oldu. İsrail ise 12 yılın akabinde Benjamin Netanyahu periyoduna son verdi.

İran’da cumhurbaşkanı seçimlerinde muhafazakar aday İbrahim Reisi 8’inci Cumhurbaşkanı seçilirken Rusya’da Duma için yapılan seçimlerde Devlet Lideri Vladimir Putin’in partisi Birleşik Rusya, anayasayı değiştirecek çoğunluğu elde etti.

Almanya’daki genel seçimlerde Toplumsal Demokrat Parti (SPD) birinci olurken 16 yıllık Angela Merkel devri geride kaldı.

Tarihinde birinci defa parlamento seçimine giden ülke: Katar

Tarihinde birinci sefer parlamento seçimlerine giden Katar’da da halk, 45 sandalyeli mecliste milletvekillerinin 30’unu kendi seçti.

Birinci defa milletvekili seçimlerinin yapıldığı Körfez ülkesi Katar’da, 26 bayan milletvekili adayının da olması, “ilklerin seçimi” yorumunun yapılmasına niye olmuştu.

İştirakin yüzde 63,5 olarak belirtildiğı seçimlerde bayan adayların hiç biri ise kazanamamıştı.

Kazakistan birinci kere belirlenen tarihte seçime gitti

Kazakistan’da 10 Ocak’ta yapılan milletvekili seçiminde 5 siyasi parti içinden iktidardaki Işık Otan Partisi oyların yüzde 71,9’unu alarak birinci oldu. Kazakistan’da 1995’ten bu yana birinci kere erken değil, Anayasa’da belirtilen vakitte seçim yapılmış oldu.

Kırgızistan’da tıpkı tarihte yapılan cumhurbaşkanı erken seçimlerinde ise eski Başbakan Sadır Caparov, yüzde 79,20 oyla cumhurbaşkanı seçildi. Ülkede 10 Ocak’ta yapılan Anayasa referandumuyla devlet başkanlığı idare sistemine geçilmesi yüzde 79,18 oy oranıyla kabul edilirken yeni idare halini öngoren Anayasa değişikliği için 11 Nisan’da yapılan referandumda Kırgız halkı “Cumhurbaşkanlığı sistemi”ne geçilmesine dayanak verdi.

Öte yandan 28 Kasım’daki genel seçimde ise 6 parti barajı aşarak 90 sandalyeli meclise girmeye hak kazandı.

Portekiz’de hükümet krizi

Portekiz’de 24 Ocak’ta 10’uncusu yapılan cumhurbaşkanı seçimini, 2016’dan bu yana misyonda olan Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa kazandı.

Ülkede iki yıldır azınlık hükümetiyle iktidarda olan Sosyalist Partinin (PS) sunduğu ve reddedilen 2022 bütçesinin akabinde başlayan hükümet krizi kararı ise 30 Ocak 2022’de erken genel seçime gidilecek.

Kosova’da Kendin Karar Al galibiyeti

Kosova’da 14 Şubat’ta yapılan erken genel seçimlerde en çok oyu yüzde 49,95 ile Kendin Karar Al Hareketi (VV) aldı. Mecliste yapılan oylamada, Vyosa Osmani ülkenin yeni cumhurbaşkanı seçildi.

Mart’ta Hollanda ve İsrail seçimleri oldu

Hollanda’da 17 Mart’ta yapılan genel seçimleri 35 milletvekili çıkaran süreksiz hükümetin başbakanı Mark Rutte liderliğindeki Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) kazandı. Sigrid Kaag liderliğindeki koalisyon ortaklarından Demokratlar 66 (D66) da ikinci oldu.

İsrail’de 23 Mart’ta yapılan erken seçimde, Başbakan Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi seçimi önde tamamladı. Ülkede uzun süren koalisyon uğraşlarının akabinde Gelecek Var ve Yamina partilerinin öncülüğünde kurulan koalisyon hükümeti güvenoyu aldı.

Netanyahu, 12 yıldır sürdürdüğü vazifesini 14 Haziran’da halefi Naftali Bennett‘e devretti.

Nisan: Cibuti, Ekvador ve Arnavutluk seçimleri

Doğu Afrika ülkesi Cibuti’de 9 Nisan’daki cumhurbaşkanı seçimini mevcut Cumhurbaşkanı ve iktidardaki İlerleme için Halk Hareketi (RPP) başkanı İsmail Ömer Ciyle kazandı.

Güney Amerika ülkesi Ekvador’da, 11 Nisan’da yapılan devlet lideri seçimini 2. tıpta sağcı aday Guillermo Lasso kazandı. Fırsat Yaratan Siyasi Hareket (CREO) adayı Lasso, oyların yüzde 52,52’sini alarak Ekvador’un yeni devlet lideri seçildi.

Arnavutluk’ta 25 Nisan’da yapılan genel seçimlerde, Başbakan Edi Rama‘nın genel başkanlığını yaptığı Sosyalist Parti seçimi önde tamamladı. Sosyalist Parti, 140 sandalyeli mecliste 74 sandalye elde ederek üçüncü periyotta iktidarda kalma hakkı kazandı.

Mayıs’ta üç seçim

İngiltere’de 6 Mayıs’ta mahallî seçimler yapılırken birebir gün İskoçya’da da parlamento seçimleri düzenlendi. İskoçya’daki seçimi ikinci bir bağımsızlık referandumu kelamı veren İskoç Ulusal Partisi (SNP) kazandı.

Peru’da devlet lideri seçiminin ikinci tipinde Özgür Peru Partisi adayı Pedro Castillo galip geldi.

Suriye’de 26 Mayıs’ta düzenlenen devlet lideri seçimini Beşar Esad‘ın kazandığı ilan edildi.

Haziran: Cezayir, İran ve Ermenistan

Cezayir’de 12 Haziran’da yapılan genel seçimlerin galibi, 105 sandalye ile Ulusal Kurtuluş Cephesi (UKC) oldu, Eymen bin Abdurrahman liderliğinde yeni hükümet kuruldu. Öte yandan 27 Kasım’da yapılan erken lokal seçimlerde de kesin olmayan birinci sonuçlara göre UKC sandıktan birinci çıktı.

İran’da 18 Haziran’da yapılan 13. cumhurbaşkanı seçimlerinde muhafazakar aday İbrahim Reisi, oyların yüzde 62’sini alarak 8’inci Cumhurbaşkanı oldu.

Ermenistan’da 20 Haziran’da yapılan erken parlamento seçimlerinde başbakanlık bakılırsavini süreksiz sürdüren Nikol Paşinyan’ın “Sivil Mukavele Partisi” oyların yüzde 53,91’ini alarak birinci oldu. Seçimde, eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan‘ın “Ermenistan İttifakı” yüzde 21,09 ve eski Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan‘ın desteklediği “Onurum Var İttifakı” yüzde 5,22 oyla parlamentoya girdi.

Moldova ve Zambiya seçimleri

Moldova’da 11 Temmuz’da yapılan erken parlamento seçimini Cumhurbaşkanı Maya Sandu‘nun Aksiyon ve Dayanışma Partisi (PAS) kazandı.

Zambiya’da sandık sonuçlarının şiddet olaylarına yol açacağı telaşı altında 12 Ağustos’ta düzenlenen genel ve lokal seçimde, 59 yaşındaki eski iş insanı Hakainde Hichilema yeni devlet lideri oldu.

Eylül’de 5 ülke seçime gitti, Almanya’da bir dönem bitmiş oldu

Fas’ta 8 Eylül’de yapılan genel geçimlerin galibi, 102 sandalye ile koalisyon ortağı Ulusal Bağımsızlar Birliği (RNI) oldu. vazifesi sona eren hükümet koalisyonunun önderi Adalet ve Kalkınma Partisi (PDJ) beklenmedik bir biçimde mecliste sahip olduğu sandalyelerinin yüzde 90’ından fazlasını kaybetti.

Norveç’te 13 Eylül’de yapılan parlamento seçimlerini Personel Partisi önderi Jonas Gahr Stoere önderliğindeki sol blok kazandı. Sol blok, 8 yıldır iktidarda olan Başbakan Erna Solberg başkanlığındaki merkez sağ koalisyonunu mağlubiyete uğrattı.

Rusya’da 17-19 Eylül’de parlamentonun alt kanadı Duma için yapılan milletvekili seçimlerinden Devlet Lideri Putin’in partisi Birleşik Rusya, yüzde 49,85 oyla birinci çıktı. Birleşik Rusya, 324 milletvekili çıkararak anayasayı değiştirecek çoğunluğa sahip oldu.

Kanada’da yapılan erken genel seçimlerde ise Başbakan Justin Trudeau liderliğindeki Liberal Parti birinci oldu. Parlamentosunda 156 sandalye kazanan Liberal Parti, tek başına iktidar olmak için gereken 170 milletvekilliğini kazanamadığı için azınlık hükümeti kurmak için öbür bir partinin takviyesine muhtaçlık duyacak.

Almanya’da 26 Eylül’de yapılan genel seçimlerde SDP oyların yüzde 25,7’sini alarak 2002’den daha sonra birinci sefer sandıktan birinci parti çıktı. Yapılan koalisyon müzakereleri kararında SPD, Yeşiller ve FDP koalisyon protokolünde anlaştı. Ülkede 16 yıllık Merkel devri, Olaf Scholz‘un yeni başbakan seçilmesiyle bitmiş oldu.

Irak’ın tartışmalı, Katar’ın da ‘ilk’ seçimi

2 Ekim’de birinci kere Şura Kurulu (parlamento) seçimlerine giden Körfez ülkesi Katar’da, 26’sı bayan olmak üzere 234 aday, 45 sandalyeli meclis için yarıştı. Şura Meclisi üyeleri, ülkenin seçilmiş birinci parlamentosunun lideri olarak, 45 üyenin 37’sinin oyunu alan Hasan bin Abdullah el-Ganim‘i seçti. Milletvekillerinin 30’unu Katar halkı seçerken 15 üyeyi Buyruk atadı.

Çekya’da ekimde yapılan genel seçimleri Sivil Demokrat Parti (ODS), TOP 09 ve Hristiyan Demokratlar Birliğinin (KDU-CSL) oluşturduğu Spolu (beraber) ittifakı kazandı.

Japonya’da 49’uncu periyot Temsilciler Meclisini (Şuugiin) belirlemek için yapılan seçimlerde, iktidar ve ana muhalefet değişmedi. Seçimi kazanan Liberal Demokrat Parti (LDP) Genel Lideri Kişida Fumio ise bir daha başbakan seçildi.

10 Ekim’de Irak’ta yapılan erken genel seçimde Mukteda es-Sadr liderliğindeki Sadr Kümesi 73, Eski Meclis Lideri Muhammed Halbusi‘nin Takaddum Partisi 37, eski başbakanlardan Nuri el-Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu 33 ve Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 31 sandalye elde etti. Seçimin birinci sonuçları belirtildiğında Sadr haricindeki Şii partiler sonuçlara itiraz ederek farklı vilayetlerde kimi sandıklardaki oyların bir daha elle sayımını talep etmişti. Şii Fetih Koalisyonu’nun seçim sonuçlarının iptali için açtığı dava, yarın görülecek.

Özbekistan’da 24 Ekim’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini oyların yüzde 80,12’sini alarak Liberal Demokrat Parti’den bir daha aday gösterilen Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev kazandı.

Latin Amerika ayı: Kasım

Orta Amerika ülkesi Nikaragua’da 7 Kasım’da yapılan devlet başkanlığı seçimini, ülkeyi 14 yıldan bu yana kesintisiz yöneten Devlet Lideri Daniel Ortega kazandı. ABD idaresi, Nikaragua’da yapılan seçimleri “hileli” ve “demokrasiye aykırı” olarak nitelendirdi. Amerikan Devletleri Örgütü (OAS), İspanya ve Avrupa Birliğinden (AB) yapılan açıklamalarda da seçimin sağlam olmadığı savunuldu. “Nikaragua’nın demokrasisine ziyan verdikleri” sebebi öne sürülerek Ortega’nın ABD’ye girişi yasaklandı.

Arjantin’de 14 Kasım’da gerçekleştirilen parlamento seçimlerinde, eski Devlet Lideri Mauricio Macri‘nin liderliğini yaptığı muhalif Değişim için birlikte (Juntos) ittifakının senatör adayları oyların yüzde 46,88’ini milletvekili adayları yüzde 42,13’ünü aldı. Peronizmin temsilcisi her insanın Cephesi (Todos) ittifakı ise Senatoda üstünlüğü kaybetmiş oldu.

Venezuela’da 21 Kasım’da yapılan bölgesel ve lokal seçimlerin kazananı, ülkedeki 23 eyaletten 20’sinden zaferle ayrılan Devlet Lideri Nicolas Maduro‘nun partisi oldu. Büyük Vatansever Kutup (Gran Polo Patriotico) ittifakı olarak seçimlere giren iktidar Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (PSUV), ayrıyeten mutlaklaşan 335 belediye başkanlığının 205’ini kazandı.

Şili’de ise seçmenler, ülkeyi 2022-2026 devrinde yönetecek devlet liderini belirlemek için sandığa gitti fakat hiç bir aday yüzde 50 barajına ulaşamadı. 19 Aralık’ta ikinci sefer yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde, 35 yaşındaki sol görüşlü Gabriel Boric ülkenin yeni ve bununla birlikte “en genç devlet başkanı” oldu.

Bulgaristan’daki cumhurbaşkanı ve erken parlamento seçiminin ikinci çeşidinde Cumhurbaşkanı Rumen Radev galip geldi. Ülkede, parlamentoda temsil bulan 4 siyasi parti içinde koalisyon hükümetinin kurulması için mutabakat imzalandı.

Başkanlık ve parlamento seçimlerinin 24 Aralık’ta yapılmasına karar verilen Libya’da da Libya Başkanlık Kurulu iki seçimin de eş vakitli yapılması konusunda kararlı. Lakin seçimlerin vaktinde yapılmasının önünde “siyasi” maniler olduğu sebebi öne sürülerek husus belirsizliğini muhafazaya devam ediyor.
 
Üst