Bu yıl uzayda bizi neler bekliyor? Önümüzdeki günlerin ne getireceği bilinmez olağan olarak, lakin şu anki tabloya bakıldığında bir şeyi net bir biçimde söyleyebiliyoruz: 2022 uzay araştırmalarının yılı olacak. Biroldukça ülkenin çalışmalarına sürat vermesiyle, uzay yarışı yıllar daha sonra bir daha kızışacak.
Hürriyet’in haberine nazaran, ABD’nin odağında Ay ve önümüzdeki birkaç yılda burada kurulması hedeflenen Ay kolonisi olacak. Çin Tiangong Uzay İstasyonu’nu tamamlarken, geçmişte tekraren başarısız olan Avrupa ülkeleri ve Rusya bu kere Mars’a gönderdikleri uzay aracını sağ salim yüzeye indirmeye çalışacak. Hindistan, Güney Kore ve Japonya’nın da bir dizi uzay misyonunu hayata geçirmesi planlanıyor.
Gelin isterseniz 2022’nin uzay seyahatlerini altı ana başlıkta toparlayıp önümüzdeki günlerde gezegenimizi nelerin beklediğine bir bakalım.
Roketler
NASA’nın yeni uzay fırlatma sistemi (SLS) büyük bir ilgi odağı olacak. Bugüne kadar geliştirilmiş bu en kuvvetli roket, kurumun Artemis derin Uzay Araştırmaları programı kapsamında, astronotları Ay’a ve ötesine götürecek. Bu misyonlarla NASA, Güneş Sistemi’ni robotlardan fazla insanların araştırmalarına bir daha açmak ve astronotların Ay yüzebir daha inişini nizamlı bir hale getirmek istiyor.
Program kapsamında, 98 metre yüksekliğindeki birinci roketin Şubat ayında fırlatılması planlandı. İnsansız Orion kapsülünü taşıyacak olan bu roket, Ay’ın etrafında elips halinde bir yörüngeye girecek biçimde fırlatılacak. Yörüngedeki en orta noktada Ay’ın yüzebir daha 100 kilometre kadar yaklaşacak olan roket, akabinde 64.000 kilometreden çok aradaki en uç noktaya çekilecek. Bu hem de beşerler için üretilmiş bir uzay aracı ile Dünya’ya içinde kaydedilmiş en uzak aralık olarak da tarihe geçecek.
Büsbütün faaliyete geçtiğinde 4 ila 6 astronot taşıyacak biçimde tasarlanmış olan Orion’un üzerinde, güç verecek ve yörüngede hareket yapabilmesi için gerekli gücü sağlayacak bir servis modülü bulunacak. Bu modülün üreticisi Avrupa Uzay Ajansı. ötürüsıyla bu kurumun da Artemis misyonlarında kıymetli bir yere sahip olacağını söyleyebiliriz.
Şayet Şubat ayındaki misyon başarılı olursa, 2024 yılında kapsül bu sefer ortasındaki mürettebatıyla birlikte Ay’ın etrafında seyahat edecek. Bunun akabinde 2025 yılında da 53 yıl daha sonra bir daha Ay’a iniş gerçekleştirilecek. NASA’nın en son beşerli ay misyonu olan Apollo 17, Aralık 1972’de Taurus-Littrow Vadisi’ne inmişti.
Bu defa mürettebatta en az bir bayan olacak. Bu misyonla astronotların aylar sürecek misyonlar yürüteceği ve gelecekte Mars’ta kurulacak kolonilerde muhtaçlık duyulacak teknolojileri geliştireceği programın temelleri atılacak.
Ay’da kurulacak birinci yerleşim yeri için amaç Shackleton Krateri. Bu krater buz rezervleri barındırdığı düşünülen güney kutbu yakınlarında bulunuyor. Bu buzdan elde edilecek su yalnızca astronotların hayatı için gerekli değil. beraberinde suyun elektroliz yoluyla hidrojen ve oksijen atomlarına ayrılmasıyla roket yakıtı üretimi de mümkün olabilecek.
Ay
Ay’da koloni kurma hazırlıklarının bir modülü olarak NASA, 2,6 milyar dolarlık Ticari Ay Kargo Hizmetleri (CLPS) teşebbüsü kapsamında, epey büyük robot misyonlarını da hayata geçirecek. Bu bağlamda Ay’a bir robot uzay aracı filosu gönderilecek. Birinci misyonlar bu yıl başlayacak.
NASA’nın dayanağı ile özel şirketler tarafınca inşa edilmiş olan bu robotlar, Ay’ın yüzeyinin altındaki su depolarının haritasını çıkarmak, Ay’ın derinliklerini araştırmak ve yüzeyde incelemeler yapmak için daha küçük robot aygıtlar göndermek üzere bakılırsavler üstlenecek.
Son senelerdaki atılımlarıyla isminden kelam ettiren uzay şirketi Astrobotic, yeni tasarladığı Peregrine isimli aracını, Ay’ın kuzey doğu bölgesinde dümdüz bir bazalt kaya olan Lacus Mortis’e (ölüm gölü) gönderecek. Peregrine’in 11 başka alet taşıyor olacak. Akabinde öbür bir ABD şirketi olan Intuitive Machines de 6 adet aleti taşıyan bir uzay aracını Oceanus Procellarum’a yani Fırtınalar Okyanusu’na gönderecek.
Önümüzdeki üç yıl için planlanmış 12 CLPS misyonu daha var. Lakin NASA’nın baş bilim insanı olan Thomas Zurbuchen, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, bu özel teşebbüslerin her birinin hayli önemli başarısızlık riskleri taşıdığını belirterek, “Bu misyonların yarısı hüsranla sonuçlanabilir” diye konuştu.
Buna ek olarak, Rusya ve Hindistan da önümüzdeki yıl kendi uzay araçlarını Ay yüzebir daha indirmeyi planlıyor. Güney Kore ise mineral yapısını incelemek için Ay’ın yörüngesine bir uydu göndermeyi takvimine almış durumda.
Mars
Dünya dışı ömür formlarına dair arayış, bu yıl Avrupa ülkeleri ile Rusya’nın iş birliğinde geliştirilen ExoMars misyonunun hayata geçirilmesiyle bir adım ileri taşınacak. ExoMars kapsamında, bir robot uzay aracı Mars’ın kuzey yarımküresindeki 200 kilometre genişliğindeki kille kaplı Oxia Planum’a inecek.
DNA araştırmalarının öncülerinden olan İngiliz kimyager Rosalind Franklin’in ismini taşıyan uzay aracı, Mars yüzeyinin yaklaşık 1 metre kadar derinine inebilen bir matkap taşıyor olacak. Bu matkapla yapılacak hafriyatlarda hala hayatta olan ilkel ömür formlarının ya da en azından kuşağı tükenmiş organizmaların kalıntılarının bulunacağı umuluyor.
300 kilogramlık hava aracı Airbus Savunma ve Uzay şirketi tarafınca, İngiltere’nin Stevenage kentinde bulunan tesislerde üretildi. Fırlatma tarihi 22 Eylül 2022, Mars’a iniş tarihi ise 10 Haziran 2023 olacak biçimde planlama yapıldı.
Lakin bu misyonun başarılı olma bahtına kuşkuyla yaklaşılıyor zira geçmişte ne Rusya ne de Avrupa, Mars’a inişte başarılı olabildi. Kırmızı gezegene yapılan 19 Rus ve Sovyet misyonu ile iki Avrupa misyonu başarısız oldu. Avrupa’nın gönderdiği Schiaparelli Uzay Aracı’nın ExoMars misyonunun denemesi olması amaçlanıyordu. Lakin Schiaparelli, 2016 yılında maalesef Mars yüzebir daha çakıldı.
Asteroidler
Asteroidlerle ilgili elbet en dikkat alımlı misyonların başında NASA’nın Dünya’yı korumak için geliştirdiği asteroid savunma sistemi gelecek. Geçen yıl fırlatılan İkili Asteroid bir daha Yönlendirme Testi (DART) uzay aracı, Eylül ayında Dimorphos isimli gökcismine çarpacak. Saatte 6700 kilometre süratle ilerleyen 600 kilogram yükündeki DART, bir futbol stadyumu büyüklüğündeki Dimorphos’un kesimi olduğu Didymos’un etrafındaki yörüngesini değiştirmeye çalışacak.
Astronomlara göre, şayet DART başarılı olursa, NASA ve öbür uzay ajansları Dünya’ya gerçek yaklaşmakta olan daha büyük bir asteroidin istikametini değiştirmek için araçlar geliştirebilecek ve bu biçimdece Armageddon sinemasında gördüğümüze misal bir felaketin önüne geçilecek. Çünkü şayet Dimorphos büyüklüğünde bir asteroid dünyaya çarpacak olursa, 400 ila 600 megaton TNT’ye denk bir patlama yaşanabilir. DART’ın sistem mühendisi Elena Adams, Science mecmuasına yaptığı açıklamada, “Bu durumda Manhattan üzere bir kent yeryüzünden büsbütün silinecektir. DART’ın gayesi dünyayı kurtaracak bir tekniği göstermek” diye konuştu.
NASA’nın bir daha sonraki yıl için öteki asteroid misyonu planları da bulunuyor. Bu bağlamda Psyche isimli uzay aracı fırlatılacak. Ağustos ayında fırlatılması planlanan bu uzay aracı 16 Psyche isimli asteroidi ziyaret edecek. Bilim insanları 16 Psyche’nin bir gezegenin çekirdeğinden geriye kalan modül olduğunu düşünüyor. Kestirimlere göre, bu gezegen, bir öbür gökcismiyle şiddetle çarpışması kararı dış katmanlarını kaybetti ve geriye fazlaca büyük bir nikel ve demir yığını olan 16 Psyche kaldı. 16 Psyche’yi incelemek, bilim beşerlerine bir gezegenin çekirdeğinde ne olduğunu nazaranbilmek ismine eşsiz bir fırsat sağlayacak. Dahası metalden oluşmuş bir dünyanın nasıl bir yer olduğuna dair de keşifler yapılabilecek.
Beşerli uzay uçuşları
Boeing yeni Starliner mürettebat kapsülünü yörüngeye yerleştirmeye ve bu biçimdece Uluslarası Uzay İstasyonu (ISS) ile Dünya içinde astronot nakliyeciliği yapmaya başlamak için teşebbüslerde bulunacak. 2019 yılında misal bir uçuş ISS’e ulaşamamış, geçen yılki teşebbüs de yakın vanalarının açılmaması niçiniyle son dakikada iptal edilmişti.
Boeing şu an 2022 başları için mürettebatsız bir Starliner fırlatışı planlıyor. Bunun akabinde yıl ortasında astronotların da dahil olduğu bir test uçuşu yapılacak. Akabinde Bu kapsül (ve SpaceX’in Crew Dragon uzay aracı) ISS seferlerine başlayacak.
Çin ise Nisan ayında, üç temel modülünden Tianhe ismi verilen birincisini fırlattığı Tiangong (Cennet Sarayı) isimli uzay istasyonunu tamamlamayı umuyor. Bu yıl ortasında Mengtian ve Wentian isimli modüller de uzaya gönderilecek.
Çin’in uzay istasyonu ISS’e kıyasla fazlaca daha küçük tasarlandı. Pekin burada en az 10 yıl boyunca daima üç astronot barındırmak istiyor. Mürettebattaki astronotların bakılırsavlerinin başında 2024’te fırlatılacak ve Tiangong istasyonuyla birlikte yörüngeye yerleşecek Xuntian Uzay Teleskopu’nun bakımı gelecek. Aşağı üst Hubble ile birebir büyüklükte bir aynayla donatılmış olan Xuntian’ın bakılırsavleri içinde kara unsurun ve kara güçle ilgili çalışmaların yanı sıra galaksinin oluşumunun ve evriminin izlerini sürmek de bulunuyor.
Uzay turizmi
Jeff Bezos’un kurucusu olduğu Blue Origin ile Richard Branson’ın şirketi Virgin Galactic, geçen yıl birinci yörünge altı uçuşlarını muvaffakiyetle tamamladı. İki şirket de 2022’de bu uçuşları nizamı hale getirmek ve turistleri birkaç dakikalık bir ağırlıksızlık tecrübesinin akabinde Dünya’ya geri getirmeyi hedefliyor.
Uzay araştırmalarında 2022 yılının en değerli değişikliklerinden biri de NASA Gezegenler Ünitesi Yöneticisi Dr. Jim Green’in emekliliği olacak. 1980’lerden beri NASA’da bakılırsav yapan, bunun 12 yılını yönetici olarak geçiren Green, geçtiğimiz yıl Eylül’de emeklilik sonucunı açıklamıştı. Mars’ı beşerler için yaşanabilir bir yer haline getirme fikrinin mimarı olan Green, bununla birlikte Jüpiter’in buzla kaplı uydusu Europa’ya 2024’te gönderilecek misyonun da en değerli destekçilerinden. Green, emeklilik öncesi son röportajlarından birini New York Times gazetesine verdi.
Mars ile Güneş ortasına yerleştirilecek dev bir manyetik kalkanla, bu gezegenin atmosferinin korunabileceğini, bu biçimdece daha ılık ve yaşanabilir bir ortam oluşacağını belirten Green, “Güneş’in tesirlerini durdurduğunuzda hava basıncı artar. Mars kendi kendine yaşanabilir bir hale gelmeye başlar. Bizim istediğimiz şey bu: Gezegenin mümkün olduğunca katkıda bulunması. Basınç artınca sıcaklık da artar” dedi ve ekledi: “Yaşanabilir hale getirmenin birinci kademesi 60 milibardır. Buna Armstrong sonu denir. Bunun altındaki basınçta, yüzeyde yürüyüş yaptığınızda kanınız kaynamaya başlar. Şayet ortamda uzay giysisi kullanmadan hayatta kalabilirseniz, daha fazla esneklik ve hareketlilik kazanırsınız. Daha yüksek sıcaklık ve basınç, toprakta bitki yetiştirmeye başlamanıza imkan sağlar”
Venüs’ün yaşanabilir hale getirilmesiyle ilgili de konuşan Green, “Orada ışığı yansıtacak bir fizikî kalkana muhtaçlık var. Kalkanı kurduğumuz anda, sıcaklıklar düşmeye başlayacaktır” sözlerini kullandı. Green, öteki gezegenlerdeki canlı izi arayışıyla ilgili olarak umutlu kelamlar söylemiş oldu.
Mars’ta canlı izi arayışının 1976’da Viking uzay araçlarıyla başladığını hatırlatan Green, günümüzde bu biçimdea kıyasla epeyce daha metodik çalışmalar yürütüldüğünü belirtti. Green, “Viking’leri dehşetli bir yere indirdik zira nereye indireceğimizi bilmiyorduk. Yalnızca Mars yüzebir daha indirmeye çalışıyorduk. Gobi Çölü’ne iniş yapmak üzere bir şeydi. Jezero Kraterine, şu an Perseverance’ın bulunduğu ırmak deltasına iniş yapmalıydık fakat bu biçimdelar bu biçimde bir yerin varlığından haberdar değildik” dedi.
Viking deneylerinden birinde kayalardaki mikrobiyal hayat izleri tespit ettiklerini fakat üç örnekten yalnızca birinde bu sonuç elde edildiği için “bulduk” diyemediklerini de kelamlarına ekleyen Green, “Bugün nitekim emin olacağız zira o kayalardan örnekleri Dünya’ya getireceğiz. bu biçimdelar örnekleri Dünya’ya getirmemiz gerekeceğini bilmiyorduk” diye konuştu.
Hürriyet’in haberine nazaran, ABD’nin odağında Ay ve önümüzdeki birkaç yılda burada kurulması hedeflenen Ay kolonisi olacak. Çin Tiangong Uzay İstasyonu’nu tamamlarken, geçmişte tekraren başarısız olan Avrupa ülkeleri ve Rusya bu kere Mars’a gönderdikleri uzay aracını sağ salim yüzeye indirmeye çalışacak. Hindistan, Güney Kore ve Japonya’nın da bir dizi uzay misyonunu hayata geçirmesi planlanıyor.
Gelin isterseniz 2022’nin uzay seyahatlerini altı ana başlıkta toparlayıp önümüzdeki günlerde gezegenimizi nelerin beklediğine bir bakalım.
Roketler
NASA’nın yeni uzay fırlatma sistemi (SLS) büyük bir ilgi odağı olacak. Bugüne kadar geliştirilmiş bu en kuvvetli roket, kurumun Artemis derin Uzay Araştırmaları programı kapsamında, astronotları Ay’a ve ötesine götürecek. Bu misyonlarla NASA, Güneş Sistemi’ni robotlardan fazla insanların araştırmalarına bir daha açmak ve astronotların Ay yüzebir daha inişini nizamlı bir hale getirmek istiyor.
Program kapsamında, 98 metre yüksekliğindeki birinci roketin Şubat ayında fırlatılması planlandı. İnsansız Orion kapsülünü taşıyacak olan bu roket, Ay’ın etrafında elips halinde bir yörüngeye girecek biçimde fırlatılacak. Yörüngedeki en orta noktada Ay’ın yüzebir daha 100 kilometre kadar yaklaşacak olan roket, akabinde 64.000 kilometreden çok aradaki en uç noktaya çekilecek. Bu hem de beşerler için üretilmiş bir uzay aracı ile Dünya’ya içinde kaydedilmiş en uzak aralık olarak da tarihe geçecek.
Büsbütün faaliyete geçtiğinde 4 ila 6 astronot taşıyacak biçimde tasarlanmış olan Orion’un üzerinde, güç verecek ve yörüngede hareket yapabilmesi için gerekli gücü sağlayacak bir servis modülü bulunacak. Bu modülün üreticisi Avrupa Uzay Ajansı. ötürüsıyla bu kurumun da Artemis misyonlarında kıymetli bir yere sahip olacağını söyleyebiliriz.
Şayet Şubat ayındaki misyon başarılı olursa, 2024 yılında kapsül bu sefer ortasındaki mürettebatıyla birlikte Ay’ın etrafında seyahat edecek. Bunun akabinde 2025 yılında da 53 yıl daha sonra bir daha Ay’a iniş gerçekleştirilecek. NASA’nın en son beşerli ay misyonu olan Apollo 17, Aralık 1972’de Taurus-Littrow Vadisi’ne inmişti.
Bu defa mürettebatta en az bir bayan olacak. Bu misyonla astronotların aylar sürecek misyonlar yürüteceği ve gelecekte Mars’ta kurulacak kolonilerde muhtaçlık duyulacak teknolojileri geliştireceği programın temelleri atılacak.
Ay’da kurulacak birinci yerleşim yeri için amaç Shackleton Krateri. Bu krater buz rezervleri barındırdığı düşünülen güney kutbu yakınlarında bulunuyor. Bu buzdan elde edilecek su yalnızca astronotların hayatı için gerekli değil. beraberinde suyun elektroliz yoluyla hidrojen ve oksijen atomlarına ayrılmasıyla roket yakıtı üretimi de mümkün olabilecek.
Ay
Ay’da koloni kurma hazırlıklarının bir modülü olarak NASA, 2,6 milyar dolarlık Ticari Ay Kargo Hizmetleri (CLPS) teşebbüsü kapsamında, epey büyük robot misyonlarını da hayata geçirecek. Bu bağlamda Ay’a bir robot uzay aracı filosu gönderilecek. Birinci misyonlar bu yıl başlayacak.
NASA’nın dayanağı ile özel şirketler tarafınca inşa edilmiş olan bu robotlar, Ay’ın yüzeyinin altındaki su depolarının haritasını çıkarmak, Ay’ın derinliklerini araştırmak ve yüzeyde incelemeler yapmak için daha küçük robot aygıtlar göndermek üzere bakılırsavler üstlenecek.
Son senelerdaki atılımlarıyla isminden kelam ettiren uzay şirketi Astrobotic, yeni tasarladığı Peregrine isimli aracını, Ay’ın kuzey doğu bölgesinde dümdüz bir bazalt kaya olan Lacus Mortis’e (ölüm gölü) gönderecek. Peregrine’in 11 başka alet taşıyor olacak. Akabinde öbür bir ABD şirketi olan Intuitive Machines de 6 adet aleti taşıyan bir uzay aracını Oceanus Procellarum’a yani Fırtınalar Okyanusu’na gönderecek.
Önümüzdeki üç yıl için planlanmış 12 CLPS misyonu daha var. Lakin NASA’nın baş bilim insanı olan Thomas Zurbuchen, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, bu özel teşebbüslerin her birinin hayli önemli başarısızlık riskleri taşıdığını belirterek, “Bu misyonların yarısı hüsranla sonuçlanabilir” diye konuştu.
Buna ek olarak, Rusya ve Hindistan da önümüzdeki yıl kendi uzay araçlarını Ay yüzebir daha indirmeyi planlıyor. Güney Kore ise mineral yapısını incelemek için Ay’ın yörüngesine bir uydu göndermeyi takvimine almış durumda.
Mars
Dünya dışı ömür formlarına dair arayış, bu yıl Avrupa ülkeleri ile Rusya’nın iş birliğinde geliştirilen ExoMars misyonunun hayata geçirilmesiyle bir adım ileri taşınacak. ExoMars kapsamında, bir robot uzay aracı Mars’ın kuzey yarımküresindeki 200 kilometre genişliğindeki kille kaplı Oxia Planum’a inecek.
DNA araştırmalarının öncülerinden olan İngiliz kimyager Rosalind Franklin’in ismini taşıyan uzay aracı, Mars yüzeyinin yaklaşık 1 metre kadar derinine inebilen bir matkap taşıyor olacak. Bu matkapla yapılacak hafriyatlarda hala hayatta olan ilkel ömür formlarının ya da en azından kuşağı tükenmiş organizmaların kalıntılarının bulunacağı umuluyor.
300 kilogramlık hava aracı Airbus Savunma ve Uzay şirketi tarafınca, İngiltere’nin Stevenage kentinde bulunan tesislerde üretildi. Fırlatma tarihi 22 Eylül 2022, Mars’a iniş tarihi ise 10 Haziran 2023 olacak biçimde planlama yapıldı.
Lakin bu misyonun başarılı olma bahtına kuşkuyla yaklaşılıyor zira geçmişte ne Rusya ne de Avrupa, Mars’a inişte başarılı olabildi. Kırmızı gezegene yapılan 19 Rus ve Sovyet misyonu ile iki Avrupa misyonu başarısız oldu. Avrupa’nın gönderdiği Schiaparelli Uzay Aracı’nın ExoMars misyonunun denemesi olması amaçlanıyordu. Lakin Schiaparelli, 2016 yılında maalesef Mars yüzebir daha çakıldı.
Asteroidler
Asteroidlerle ilgili elbet en dikkat alımlı misyonların başında NASA’nın Dünya’yı korumak için geliştirdiği asteroid savunma sistemi gelecek. Geçen yıl fırlatılan İkili Asteroid bir daha Yönlendirme Testi (DART) uzay aracı, Eylül ayında Dimorphos isimli gökcismine çarpacak. Saatte 6700 kilometre süratle ilerleyen 600 kilogram yükündeki DART, bir futbol stadyumu büyüklüğündeki Dimorphos’un kesimi olduğu Didymos’un etrafındaki yörüngesini değiştirmeye çalışacak.
Astronomlara göre, şayet DART başarılı olursa, NASA ve öbür uzay ajansları Dünya’ya gerçek yaklaşmakta olan daha büyük bir asteroidin istikametini değiştirmek için araçlar geliştirebilecek ve bu biçimdece Armageddon sinemasında gördüğümüze misal bir felaketin önüne geçilecek. Çünkü şayet Dimorphos büyüklüğünde bir asteroid dünyaya çarpacak olursa, 400 ila 600 megaton TNT’ye denk bir patlama yaşanabilir. DART’ın sistem mühendisi Elena Adams, Science mecmuasına yaptığı açıklamada, “Bu durumda Manhattan üzere bir kent yeryüzünden büsbütün silinecektir. DART’ın gayesi dünyayı kurtaracak bir tekniği göstermek” diye konuştu.
NASA’nın bir daha sonraki yıl için öteki asteroid misyonu planları da bulunuyor. Bu bağlamda Psyche isimli uzay aracı fırlatılacak. Ağustos ayında fırlatılması planlanan bu uzay aracı 16 Psyche isimli asteroidi ziyaret edecek. Bilim insanları 16 Psyche’nin bir gezegenin çekirdeğinden geriye kalan modül olduğunu düşünüyor. Kestirimlere göre, bu gezegen, bir öbür gökcismiyle şiddetle çarpışması kararı dış katmanlarını kaybetti ve geriye fazlaca büyük bir nikel ve demir yığını olan 16 Psyche kaldı. 16 Psyche’yi incelemek, bilim beşerlerine bir gezegenin çekirdeğinde ne olduğunu nazaranbilmek ismine eşsiz bir fırsat sağlayacak. Dahası metalden oluşmuş bir dünyanın nasıl bir yer olduğuna dair de keşifler yapılabilecek.
Beşerli uzay uçuşları
Boeing yeni Starliner mürettebat kapsülünü yörüngeye yerleştirmeye ve bu biçimdece Uluslarası Uzay İstasyonu (ISS) ile Dünya içinde astronot nakliyeciliği yapmaya başlamak için teşebbüslerde bulunacak. 2019 yılında misal bir uçuş ISS’e ulaşamamış, geçen yılki teşebbüs de yakın vanalarının açılmaması niçiniyle son dakikada iptal edilmişti.
Boeing şu an 2022 başları için mürettebatsız bir Starliner fırlatışı planlıyor. Bunun akabinde yıl ortasında astronotların da dahil olduğu bir test uçuşu yapılacak. Akabinde Bu kapsül (ve SpaceX’in Crew Dragon uzay aracı) ISS seferlerine başlayacak.
Çin ise Nisan ayında, üç temel modülünden Tianhe ismi verilen birincisini fırlattığı Tiangong (Cennet Sarayı) isimli uzay istasyonunu tamamlamayı umuyor. Bu yıl ortasında Mengtian ve Wentian isimli modüller de uzaya gönderilecek.
Çin’in uzay istasyonu ISS’e kıyasla fazlaca daha küçük tasarlandı. Pekin burada en az 10 yıl boyunca daima üç astronot barındırmak istiyor. Mürettebattaki astronotların bakılırsavlerinin başında 2024’te fırlatılacak ve Tiangong istasyonuyla birlikte yörüngeye yerleşecek Xuntian Uzay Teleskopu’nun bakımı gelecek. Aşağı üst Hubble ile birebir büyüklükte bir aynayla donatılmış olan Xuntian’ın bakılırsavleri içinde kara unsurun ve kara güçle ilgili çalışmaların yanı sıra galaksinin oluşumunun ve evriminin izlerini sürmek de bulunuyor.
Uzay turizmi
Jeff Bezos’un kurucusu olduğu Blue Origin ile Richard Branson’ın şirketi Virgin Galactic, geçen yıl birinci yörünge altı uçuşlarını muvaffakiyetle tamamladı. İki şirket de 2022’de bu uçuşları nizamı hale getirmek ve turistleri birkaç dakikalık bir ağırlıksızlık tecrübesinin akabinde Dünya’ya geri getirmeyi hedefliyor.
Uzay araştırmalarında 2022 yılının en değerli değişikliklerinden biri de NASA Gezegenler Ünitesi Yöneticisi Dr. Jim Green’in emekliliği olacak. 1980’lerden beri NASA’da bakılırsav yapan, bunun 12 yılını yönetici olarak geçiren Green, geçtiğimiz yıl Eylül’de emeklilik sonucunı açıklamıştı. Mars’ı beşerler için yaşanabilir bir yer haline getirme fikrinin mimarı olan Green, bununla birlikte Jüpiter’in buzla kaplı uydusu Europa’ya 2024’te gönderilecek misyonun da en değerli destekçilerinden. Green, emeklilik öncesi son röportajlarından birini New York Times gazetesine verdi.
Mars ile Güneş ortasına yerleştirilecek dev bir manyetik kalkanla, bu gezegenin atmosferinin korunabileceğini, bu biçimdece daha ılık ve yaşanabilir bir ortam oluşacağını belirten Green, “Güneş’in tesirlerini durdurduğunuzda hava basıncı artar. Mars kendi kendine yaşanabilir bir hale gelmeye başlar. Bizim istediğimiz şey bu: Gezegenin mümkün olduğunca katkıda bulunması. Basınç artınca sıcaklık da artar” dedi ve ekledi: “Yaşanabilir hale getirmenin birinci kademesi 60 milibardır. Buna Armstrong sonu denir. Bunun altındaki basınçta, yüzeyde yürüyüş yaptığınızda kanınız kaynamaya başlar. Şayet ortamda uzay giysisi kullanmadan hayatta kalabilirseniz, daha fazla esneklik ve hareketlilik kazanırsınız. Daha yüksek sıcaklık ve basınç, toprakta bitki yetiştirmeye başlamanıza imkan sağlar”
Venüs’ün yaşanabilir hale getirilmesiyle ilgili de konuşan Green, “Orada ışığı yansıtacak bir fizikî kalkana muhtaçlık var. Kalkanı kurduğumuz anda, sıcaklıklar düşmeye başlayacaktır” sözlerini kullandı. Green, öteki gezegenlerdeki canlı izi arayışıyla ilgili olarak umutlu kelamlar söylemiş oldu.
Mars’ta canlı izi arayışının 1976’da Viking uzay araçlarıyla başladığını hatırlatan Green, günümüzde bu biçimdea kıyasla epeyce daha metodik çalışmalar yürütüldüğünü belirtti. Green, “Viking’leri dehşetli bir yere indirdik zira nereye indireceğimizi bilmiyorduk. Yalnızca Mars yüzebir daha indirmeye çalışıyorduk. Gobi Çölü’ne iniş yapmak üzere bir şeydi. Jezero Kraterine, şu an Perseverance’ın bulunduğu ırmak deltasına iniş yapmalıydık fakat bu biçimdelar bu biçimde bir yerin varlığından haberdar değildik” dedi.
Viking deneylerinden birinde kayalardaki mikrobiyal hayat izleri tespit ettiklerini fakat üç örnekten yalnızca birinde bu sonuç elde edildiği için “bulduk” diyemediklerini de kelamlarına ekleyen Green, “Bugün nitekim emin olacağız zira o kayalardan örnekleri Dünya’ya getireceğiz. bu biçimdelar örnekleri Dünya’ya getirmemiz gerekeceğini bilmiyorduk” diye konuştu.