ABD’de Covid vefatları İspanyol gribini geçti 1918 yılından bu yana geçen 103 yılda gerçekleşen tüm bilimsel ve tıbbi ilerlemelerine karşın, koronavirüs pandemisi ABD’de 675 bin kişinin hayatını kaybettiği 1918’deki İspanyol gribi salgınından daha fazla insanı öldürdü.
Çağdaş tıptaki gelişmelere karşın
Ülkede şimdiye kadar 690 binden çok kişi Covid-19 niçiniyle ömrünü kaybetti. Bilim insanları, 1918’e kıyasla çağdaş tıptaki gelişmelere ve uygulanan aşılara karşın bu kadar epeyce insanın öldüğünü görmenin ‘üzücü’ olduğunu söylemiş oldu.
Dünya çapında 50 milyon mevt
İspanyol gribi niçiniyle, yaklaşık 500 milyon insanın yahut dünya nüfusunun üçte birinin enfekte olduğu varsayım ediliyor. Mevt sayısının dünya çapında en az 50 milyon olduğu ve yaklaşık 675 bin ABD’de meydana geldiği düşünülüyor.
Salgınının eşsiz özelliği
tıpkı vakitte İspanyol gribinde, mevt oranı 5 yaş altı, 20-40 yaş ortası ve 65 yaş ve üzeri şahıslarda yüksekti. 20-40 yaş grubundakiler de dahil olmak üzere sağlıklı insanlarda yüksek mevt oranı ise bu salgının eşsiz bir özelliğiydi.
‘2019’da şaşıracağımı söylerdim’
NTV’de yer alan habere bakılırsa, Harvard Üniversitesi T. H. Chan Halk Sıhhati Okulu’ndan epidemiyolog Stephen Kissler, “2019’da benimle konuşsaydınız şaşıracağımı söylerdim. Lakin benimle muhtemelen Nisan yahut Mayıs 2020’de konuşsaydınız, bu noktaya geldiğimize şaşırmayacağımı söylerdim” diye konuştu.
İki pandemi içindeki farklar
Nüfus: ABD nüfusu artık 1918’dekinin üç katı. Yani Covid-1’dan mevt sayısı daha yüksek olsa da, 1918 grip salgını daha yüksek bir oranda öldürdü. ABD nüfusu 2021’deki 330 milyona kıyasla yaklaşık 105 milyondu. Bu, 100 bin Amerikalı başına 204 Covid vefatıyla karşılaştırıldığında 100 bin kişi başına 642 İspanyol gribi vefatı olduğu manasına geliyor.
Aşı bulunabilirliği: ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezleri (CDC), 1918’deki İspanyol gribinde hastalığa karşı bir aşı bulunmadığını belirtiyor. Şu anda, Covid-19 aşıları tüm dünyada kullanılıyor, fakat milyonlarca uygun Amerikalı aşılanmadı.
ABD’de Covid-19 aşıları, Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) koronavirüs salgınını pandemi ilan etmesinden dokuz ay daha sonra, 2020 Aralık ayının ortalarında makul kümelere uygulanmaya başladı. Johns Hopkins Üniversitesi’nin datalarına göre bu biçimdea kadar 298 binden çok Amerikalı Covid-19’dan ölmüştü.
CDC datalarına göre şimdiye kadar 12 yaş ve üstü Amerikalıların yüzda 36’sı Delta varyantı olaylarının artışının ortasında çabucak hemen tam olarak aşılanmadı.
Yanlış bilginin süratle yayılması: Kissler, 1918 salgınına kıyasla şu anda en büyük dezavantajın aslında büyük bir teknolojik ilerlemeden kaynaklandığını öne sürdü:
“İnternet iki ucu keskin bir kılıç olabilir. Bize CDC’yi ve DSÖ’nün güncellemelerini alma ve hayli daha süratli bilgi paylaşma fırsatı veriyor. Lakin bu beraberinde yanlış ayrıntıları de süratle yayabileceğimiz manasına geliyor.Doktorlar aylardır toplumsal medyada paylaşılan tanınan mitleri çürütmeye çalışıyorlar ve bu hayli güç bir uğraş” dedi.
İki pandemi içindeki benzerlikler
Gençler yenilmez değil: Bir kişinin genç ve sağlıklı olması, bir pandemik virüs tarafınca sert bir biçimde vurulmayacağı manasına gelmiyor. CDC, 1918’deki İspanyol gribi salgını için, “20 ile 40 yaş grubundakiler de dahil olmak üzere sağlıklı insanlarda yüksek mevt oranı, bu pandeminin eşsiz bir özelliğiydi” açıklamasını yaptı.
birebir vakitte, 1918’deki salgınının genç yetişkinler içinde süratle yayılması şaşırtan olmayabilir. Birinci Dünya Savaşı’nın son yılında devam ediyordu ve biroldukça genç asker kışlada birbirine yakındı. Fakat, şu anda dünya savaşı olmasa da, Covid-19 niçiniyle gençlerin tehlikede olduğu kanıtlandı.
Kissler, “Özellikle uzun vadeli Covid ile gençlerin yenilmez olmaktan fazlaca uzak olduğunu katiyetle gördük” dedi.
Virüslerin pandemi durumu sona erse bile senelerca yayılması mümkün: Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) pandemiyi yeni bir hastalığın “dünya çapında yayılması” olarak tanımlIyor. Fakat bir pandeminin ne vakit bittiğine dair kesin bir ölçüm yok.
CDC, İspanyol gribinin 1918 baharından 1919 yazına kadar üç dalga halinde gerçekleştiğini belirtti, sncsk virüs 38 yıl boyunca mevsimsel olarak dolaşmayı sürdürdü. Kissler, Covid-19’a niye olan virüs olan SARS-CoV-2’nin de “pandemi” sona ermiş olsa bile senelerca ortalıkta kalabileceğine inandığını söylemiş oldu.
Aşılamanın kıymeti
Başka taraftan Kissler, bir daha enfeksiyona niye olabilecek kimileri da dahil olmak üzere yeni varyantların ortaya çıkacağı kestiriminde bulundu.
Kissler, “Bu varyantların, aşılı olduğumuz sürece önemli hastalığa niye olmayacağını düşünüyorum. Covid-19’a karşı muhafaza sağlamanın K ve bu salgının yayılmasını önlemenin en âlâ yolu aşılanmak. Virüse maruz kalmayı beklemeyin, bu uzun periyodik Covid’e, hastaneye yatışa yahut vefata niye olabilir” diyerek aşılanmanın ehemmiyetine dikkat çekti.
Çağdaş tıptaki gelişmelere karşın
Ülkede şimdiye kadar 690 binden çok kişi Covid-19 niçiniyle ömrünü kaybetti. Bilim insanları, 1918’e kıyasla çağdaş tıptaki gelişmelere ve uygulanan aşılara karşın bu kadar epeyce insanın öldüğünü görmenin ‘üzücü’ olduğunu söylemiş oldu.
Dünya çapında 50 milyon mevt
İspanyol gribi niçiniyle, yaklaşık 500 milyon insanın yahut dünya nüfusunun üçte birinin enfekte olduğu varsayım ediliyor. Mevt sayısının dünya çapında en az 50 milyon olduğu ve yaklaşık 675 bin ABD’de meydana geldiği düşünülüyor.
Salgınının eşsiz özelliği
tıpkı vakitte İspanyol gribinde, mevt oranı 5 yaş altı, 20-40 yaş ortası ve 65 yaş ve üzeri şahıslarda yüksekti. 20-40 yaş grubundakiler de dahil olmak üzere sağlıklı insanlarda yüksek mevt oranı ise bu salgının eşsiz bir özelliğiydi.
‘2019’da şaşıracağımı söylerdim’
NTV’de yer alan habere bakılırsa, Harvard Üniversitesi T. H. Chan Halk Sıhhati Okulu’ndan epidemiyolog Stephen Kissler, “2019’da benimle konuşsaydınız şaşıracağımı söylerdim. Lakin benimle muhtemelen Nisan yahut Mayıs 2020’de konuşsaydınız, bu noktaya geldiğimize şaşırmayacağımı söylerdim” diye konuştu.
İki pandemi içindeki farklar
Nüfus: ABD nüfusu artık 1918’dekinin üç katı. Yani Covid-1’dan mevt sayısı daha yüksek olsa da, 1918 grip salgını daha yüksek bir oranda öldürdü. ABD nüfusu 2021’deki 330 milyona kıyasla yaklaşık 105 milyondu. Bu, 100 bin Amerikalı başına 204 Covid vefatıyla karşılaştırıldığında 100 bin kişi başına 642 İspanyol gribi vefatı olduğu manasına geliyor.
Aşı bulunabilirliği: ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezleri (CDC), 1918’deki İspanyol gribinde hastalığa karşı bir aşı bulunmadığını belirtiyor. Şu anda, Covid-19 aşıları tüm dünyada kullanılıyor, fakat milyonlarca uygun Amerikalı aşılanmadı.
ABD’de Covid-19 aşıları, Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) koronavirüs salgınını pandemi ilan etmesinden dokuz ay daha sonra, 2020 Aralık ayının ortalarında makul kümelere uygulanmaya başladı. Johns Hopkins Üniversitesi’nin datalarına göre bu biçimdea kadar 298 binden çok Amerikalı Covid-19’dan ölmüştü.
CDC datalarına göre şimdiye kadar 12 yaş ve üstü Amerikalıların yüzda 36’sı Delta varyantı olaylarının artışının ortasında çabucak hemen tam olarak aşılanmadı.
Yanlış bilginin süratle yayılması: Kissler, 1918 salgınına kıyasla şu anda en büyük dezavantajın aslında büyük bir teknolojik ilerlemeden kaynaklandığını öne sürdü:
“İnternet iki ucu keskin bir kılıç olabilir. Bize CDC’yi ve DSÖ’nün güncellemelerini alma ve hayli daha süratli bilgi paylaşma fırsatı veriyor. Lakin bu beraberinde yanlış ayrıntıları de süratle yayabileceğimiz manasına geliyor.Doktorlar aylardır toplumsal medyada paylaşılan tanınan mitleri çürütmeye çalışıyorlar ve bu hayli güç bir uğraş” dedi.
İki pandemi içindeki benzerlikler
Gençler yenilmez değil: Bir kişinin genç ve sağlıklı olması, bir pandemik virüs tarafınca sert bir biçimde vurulmayacağı manasına gelmiyor. CDC, 1918’deki İspanyol gribi salgını için, “20 ile 40 yaş grubundakiler de dahil olmak üzere sağlıklı insanlarda yüksek mevt oranı, bu pandeminin eşsiz bir özelliğiydi” açıklamasını yaptı.
birebir vakitte, 1918’deki salgınının genç yetişkinler içinde süratle yayılması şaşırtan olmayabilir. Birinci Dünya Savaşı’nın son yılında devam ediyordu ve biroldukça genç asker kışlada birbirine yakındı. Fakat, şu anda dünya savaşı olmasa da, Covid-19 niçiniyle gençlerin tehlikede olduğu kanıtlandı.
Kissler, “Özellikle uzun vadeli Covid ile gençlerin yenilmez olmaktan fazlaca uzak olduğunu katiyetle gördük” dedi.
Virüslerin pandemi durumu sona erse bile senelerca yayılması mümkün: Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) pandemiyi yeni bir hastalığın “dünya çapında yayılması” olarak tanımlIyor. Fakat bir pandeminin ne vakit bittiğine dair kesin bir ölçüm yok.
CDC, İspanyol gribinin 1918 baharından 1919 yazına kadar üç dalga halinde gerçekleştiğini belirtti, sncsk virüs 38 yıl boyunca mevsimsel olarak dolaşmayı sürdürdü. Kissler, Covid-19’a niye olan virüs olan SARS-CoV-2’nin de “pandemi” sona ermiş olsa bile senelerca ortalıkta kalabileceğine inandığını söylemiş oldu.
Aşılamanın kıymeti
Başka taraftan Kissler, bir daha enfeksiyona niye olabilecek kimileri da dahil olmak üzere yeni varyantların ortaya çıkacağı kestiriminde bulundu.
Kissler, “Bu varyantların, aşılı olduğumuz sürece önemli hastalığa niye olmayacağını düşünüyorum. Covid-19’a karşı muhafaza sağlamanın K ve bu salgının yayılmasını önlemenin en âlâ yolu aşılanmak. Virüse maruz kalmayı beklemeyin, bu uzun periyodik Covid’e, hastaneye yatışa yahut vefata niye olabilir” diyerek aşılanmanın ehemmiyetine dikkat çekti.