ABD ve İran münasebetlerinde dönüm noktası: 444 gün süren rehine krizi Amerika Birleşik Devletleri ve İran içindeki 42 yıllık bitmeyen tansiyonun en büyük niçinlerinden biri olarak gösterilen Büyükelçilik işgalinin 42’nci yıldönümü.
İran İslam İhtilali’nden daha sonrasında ülkesinden kaçan Şah İstek Pehlevi’nin tedavi için ABD’ye kabulünün akabinde 4 Kasım’da bir küme öğrencinin ABD’nin Tahran Büyükelçiliğini işgal ederek 52 Amerikalı diplomatı rehin almasıyla başlamıştı.
444 gün sürdü
Tam olarak 444 gün süren rehine krizi, 52 Amerikalının 20 Ocak 1981’de hür bırakılmasıyla son bulmuş olsa da iki ülke içindeki düşmeyen tansiyonun niçinlerinden biri olarak gösteriliyor.
İran ile ABD içindeki diplomatik krizin başlamasına niye olan büyükelçilik işgali sırasında 52 diplomat 444 gün boyunca bu binada rehin tutuldu. Elçilik alanı işgalden daha sonra İhtilal Muhafızları Ordusu’na teslim edildi.
2016’da müzeye dönüştürüldü
Toplamda 50 bin metrekarelik alana yayılan ABD Büyükelçiliğinin yalnızca ana binası 2016’da müzeye dönüştürüldü. Yerli ve yabancı konukların ziyaret edebildiği müze, bir yıldan uzun müddettir tamir ve tadilat niçiniyle kapalı durumda.
Müze kapsamında ziyaretçiler, işgal edilmedilk evvel ABD Büyükelçisinin bulunduğu ana hizmet binasını gezebiliyor. Büyükelçiliğin başka kısımları ise İhtilal Muhafızları Ordusu tarafınca kullanılmaya devam ediyor.
İran’da Şah idaresi vaktinde yaklaşık 80 yıl evvel inşa edildiği belirtilen büyükelçilikte kullanılan gereçlerin birçok ABD menşeli. Çelik kapılar, kapı anahtarlıkları, elektronik aygıtlar ve başka materyallerin ABD’den getirilmesine ihtimam gösterilmiş.
Müzeye dönüştürülen ve ziyaret edilmesine müsaade verilen ana binada, büyükelçilik odası, diplomatların çalışma yerleri, arşiv odası, imha odası, haberleşme-iletişim ve şifreleme-deşifre kısımları bulunuyor.
Büyükelçinin bulunduğu ikinci katta zımnî toplantıların düzenlendiği belirtilen “şeffaf oda” binanın dikkat cazibeli kısımlarından birini oluşturuyor. Oda, şeffaf plastik gereçten yapıldığı için bu isimle anılıyor.
Şifreli bildirilerin deşifresi için kullanılan aygıtlar dikkat çekiyor
Elçilik işgali, ABD ile Sovyetler Birliği içinde yaşanan soğuk savaş devrine denk gelmişti. O devir iki taraf içinde daima bir istihbarat savaşı da vardı. Elçilikte şifreli iletilerin gönderimi ve gelen şifreli iletilerin deşifre edilmesi için kullanılan aygıtlar, o tarihlerdeki istihbarat savaşlarının izlerini taşıyor.
Büyükelçinin masasındaki o periyoda ilişkin bilgisayar, telefon, kartvizit, evrak dolapları, çekmeceler ve notlar ise devrimdilk evvelki İran’a ilişkin cadde, hastane, postane ve meydan isimleriyle ilgili arşiv bilgisi sunuyor.
İran, binanın casusluk faaliyetleri için kullanıldığına inanıyor
İranlı yetkililerin “casusluk faaliyetlerinin yürütüldüğü” alan olarak isimlendirdiği kısımda ise daktilolar, baskı makineleri ve kesim aletleri göze çarpıyor. Müze yetkilileri, bu kısımda düzmece pasaport ve evrakların düzenlenerek casusluk faaliyetlerinin yürütüldüğünü sav ediyor.
İmha odasındaki kağıt, elektrikli ve elektronik materyallerin imha edilmesi için kullanılan makineler ise İran’a nazaran burada yürütülen “gizli işlere” dair delilleri oluşturuyor.
Müze yetkililerinin anlatımına nazaran, elçiliği işgal edenler arşiv kısmındaki çelik evrak dolabını açamayınca kentten bir demirci getirtip keserek açabilmiş.
Kendilerine “İmamın öğrencileri” ismini verenlerin, elçiliği işgal ederek içeri girdikten daha sonra duvarlara ABD aksisi ve ihtilal başkanı Humeyni lehine sloganlar yazdıkları görülüyor.
Binanın dış duvarında bulunan kurşun izlerinin ise 4 Kasım’daki işgaldilk evvel büyükelçiliği ele geçirmek isteyen solcu kümelerin yaptığı ataktan kalma olduğu söz ediliyor.
Devrin ABD Lideri Jimmy Carter, elçiliğin işgal edilmesi üzerine Körfez’e yakın sularda devriye gezen ABD ordusuna ilişkin USS Nimitz (CVN-68) ve öteki savaş gemilerinin de kullanılarak rehinelerin kurtarılması için operasyon yapılmasını emretmişti. 444 gün süren rehine krizi 52 Amerikalının özgür bırakılmasıyla son bulmuştu.
İran İslam İhtilali’nden daha sonrasında ülkesinden kaçan Şah İstek Pehlevi’nin tedavi için ABD’ye kabulünün akabinde 4 Kasım’da bir küme öğrencinin ABD’nin Tahran Büyükelçiliğini işgal ederek 52 Amerikalı diplomatı rehin almasıyla başlamıştı.
444 gün sürdü
Tam olarak 444 gün süren rehine krizi, 52 Amerikalının 20 Ocak 1981’de hür bırakılmasıyla son bulmuş olsa da iki ülke içindeki düşmeyen tansiyonun niçinlerinden biri olarak gösteriliyor.
İran ile ABD içindeki diplomatik krizin başlamasına niye olan büyükelçilik işgali sırasında 52 diplomat 444 gün boyunca bu binada rehin tutuldu. Elçilik alanı işgalden daha sonra İhtilal Muhafızları Ordusu’na teslim edildi.
2016’da müzeye dönüştürüldü
Toplamda 50 bin metrekarelik alana yayılan ABD Büyükelçiliğinin yalnızca ana binası 2016’da müzeye dönüştürüldü. Yerli ve yabancı konukların ziyaret edebildiği müze, bir yıldan uzun müddettir tamir ve tadilat niçiniyle kapalı durumda.
Müze kapsamında ziyaretçiler, işgal edilmedilk evvel ABD Büyükelçisinin bulunduğu ana hizmet binasını gezebiliyor. Büyükelçiliğin başka kısımları ise İhtilal Muhafızları Ordusu tarafınca kullanılmaya devam ediyor.
İran’da Şah idaresi vaktinde yaklaşık 80 yıl evvel inşa edildiği belirtilen büyükelçilikte kullanılan gereçlerin birçok ABD menşeli. Çelik kapılar, kapı anahtarlıkları, elektronik aygıtlar ve başka materyallerin ABD’den getirilmesine ihtimam gösterilmiş.
Müzeye dönüştürülen ve ziyaret edilmesine müsaade verilen ana binada, büyükelçilik odası, diplomatların çalışma yerleri, arşiv odası, imha odası, haberleşme-iletişim ve şifreleme-deşifre kısımları bulunuyor.
Büyükelçinin bulunduğu ikinci katta zımnî toplantıların düzenlendiği belirtilen “şeffaf oda” binanın dikkat cazibeli kısımlarından birini oluşturuyor. Oda, şeffaf plastik gereçten yapıldığı için bu isimle anılıyor.
Şifreli bildirilerin deşifresi için kullanılan aygıtlar dikkat çekiyor
Elçilik işgali, ABD ile Sovyetler Birliği içinde yaşanan soğuk savaş devrine denk gelmişti. O devir iki taraf içinde daima bir istihbarat savaşı da vardı. Elçilikte şifreli iletilerin gönderimi ve gelen şifreli iletilerin deşifre edilmesi için kullanılan aygıtlar, o tarihlerdeki istihbarat savaşlarının izlerini taşıyor.
Büyükelçinin masasındaki o periyoda ilişkin bilgisayar, telefon, kartvizit, evrak dolapları, çekmeceler ve notlar ise devrimdilk evvelki İran’a ilişkin cadde, hastane, postane ve meydan isimleriyle ilgili arşiv bilgisi sunuyor.
İran, binanın casusluk faaliyetleri için kullanıldığına inanıyor
İranlı yetkililerin “casusluk faaliyetlerinin yürütüldüğü” alan olarak isimlendirdiği kısımda ise daktilolar, baskı makineleri ve kesim aletleri göze çarpıyor. Müze yetkilileri, bu kısımda düzmece pasaport ve evrakların düzenlenerek casusluk faaliyetlerinin yürütüldüğünü sav ediyor.
İmha odasındaki kağıt, elektrikli ve elektronik materyallerin imha edilmesi için kullanılan makineler ise İran’a nazaran burada yürütülen “gizli işlere” dair delilleri oluşturuyor.
Müze yetkililerinin anlatımına nazaran, elçiliği işgal edenler arşiv kısmındaki çelik evrak dolabını açamayınca kentten bir demirci getirtip keserek açabilmiş.
Kendilerine “İmamın öğrencileri” ismini verenlerin, elçiliği işgal ederek içeri girdikten daha sonra duvarlara ABD aksisi ve ihtilal başkanı Humeyni lehine sloganlar yazdıkları görülüyor.
Binanın dış duvarında bulunan kurşun izlerinin ise 4 Kasım’daki işgaldilk evvel büyükelçiliği ele geçirmek isteyen solcu kümelerin yaptığı ataktan kalma olduğu söz ediliyor.
Devrin ABD Lideri Jimmy Carter, elçiliğin işgal edilmesi üzerine Körfez’e yakın sularda devriye gezen ABD ordusuna ilişkin USS Nimitz (CVN-68) ve öteki savaş gemilerinin de kullanılarak rehinelerin kurtarılması için operasyon yapılmasını emretmişti. 444 gün süren rehine krizi 52 Amerikalının özgür bırakılmasıyla son bulmuştu.