Survivor
Member
Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – İngiltere’den bağımsızlığını elde eden Mısır’ın birinci Hükümdarı I. Fuad ve kendisinden 26 yaş küçük olan ikinci eşi Nazlı Sabri’nin aylardır beklediği gün gelmişti. 1921’in 5 Kasım sabahında İskenderiye’de dünyaya gözlerini açan Fevziye bebek büyüdüğünde lisanlara destan hoşluğuyla ismini tüm dünyaya duyuracaktı. sonrasındasında Mısır Hükümdarı olacak I. Faruk’tan daha sonra gelen dört kız kardeşin en büyüğüydü. Doğduğu günden beri sıkı bir eğitim sürecinden geçti, konutta yabancı bakıcılar tarafınca büyütüldü. Üniversite okumak için İsviçre’ye gitmedilk evvel sarayda yabancı lisan ve müzik dersleri aldı. Arapçaya ek olarak akıcı bir biçimde Fransızca ve İngilizce de konuşabiliyordu. İsviçre’ye gittiğinde yolu İran Şahı İstek Pehlevi’nin oğlu Muhammed İstek Pehlevi’yle kesişecekti. Üstelik Pehlevi onun hayatının dönüm noktalarından birinde başrolde olacaktı. İsviçre’den ülkesine döndükten daha sonra alınan bir kararla ömrü altüst oldu. 18 yaşına kadar memnunluk ortasında geçen ömrünün geri kalanında Fevziye’yi acı dolu günler bekliyordu.
İRAN ŞAHI’NIN OĞLUYLA EVLENMEYİ KABUL ETTİ
1900’lü yılların birinci yarısında, İran Şahı İstek Pehlevi kendisine Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ulu lider Mustafa kemal Atatürk’ü örnek alıyordu. Atatürk’ün inkılapları ve ileri görüşlülüğü, İran Şahı İstek Pehlevi’nin ülkesinde yapacağı atılımlar için her vakit rehberlik etmişti. Mustafa Kemal yaptıkları bir toplantıda Pehlevi’ye, Orta Doğu’da iki kuvvetli ülkenin bir akrabalık bağı kurmasının bölge için epey güzel sonuçlar verebileceğini söylemişti. O periyot Orta Doğu’da I. Faruk idaresindeki Mısır süratle gelişiyor ve modernleşiyordu. İran Şahı Pehlevi, işlerin pek de düzgün gitmediği ülkesi için Mısır ile akrabalık kurmanın mantıklı olabileceğini düşünerek veliahtı Muhammed İstek Pehlevi’ye bu fikri deklare etti.
Muhammed İstek Pehlevi, babasının fikrine sıcak bakınca, Mısır prenseslerinin fotoğrafları genç veliahta gösterildi. Aslında İranlı bir kıza aşık olan veliaht prens, Mısır Prensesi Fevziye’yi bir İngiliz mecmuasının kapağında görür görmez onunla evlenmek istedi. O sırada eğitimini tamamlayıp ülkesine dönen, sonrasındasındadan hoşluğu niçiniyle ‘Asya Venüsü’ lakabıyla tanınacak olan Fevziye ise sıkıcı bulduğu saray ömrüne ahenk sağlamaya çalışıyor ve İsviçre’deki özgür günlerini özlüyordu. Fevziye kendisini bu monoton hayattan kurtarabileceği kanısıyla Muhammed İstek Pehlevi ile evlenmeyi kabul etti.
MISIR PRENSESİ İRAN KRALİÇESİ OLDU
İki ülke içinde hazırlıklar iki tarafın da onayıyla çabucak başlatıldı. Muhammed İstek ve Fevziye düğündilk evvel birbirlerini yalnızca nişan merasiminde görmüşlerdi. Eğitimli ve dünyalar hoşu prensesin hayatı artık değişiyordu. Mısır’ın son prensesi ve İran’ın son imparatoriçesi Fevziye ve Muhammed İstek, 40 gün 40 gece süren merasimlerle 15 Mart 1939’da Kahire’deki Abdeen Sarayı’nda evlendi. Prenses Fevziye’nin acıklı günleri işte tam da bu evlilikle başladı.
Çiftin çocukları, evliliklerinden yaklaşık bir buçuk yıl daha sonra dünyaya geldi. Takvimler 27 Ekim 1940’ı gösterdiğinde Fevziye ve Muhammed İstek Pehlevi, Şehnaz ismini verdikleri kız çocuklarını kucaklarına aldı. Evliliğin mimarı olan İran Şahı İstek Pehlevi ise tahttaki son yılındaydı. Minik Şehnaz çabucak hemen 11 aylıkken, Prens Muhammed İstek Pehlevi, babasının tahttan çekilmesiyle İran’ın başına geçti. Takip eden yılda Kraliçe Fevziye’nin İngiliz fotoğrafçı Cecil Beaton tarafınca çekilen fotoğrafı, periyodun ünlü haber mecmuası ‘Life’ın 21 Eylül 1942 tarihindeki sayısının kapağı oldu.
İran Şahı İstek Pehlevi’nin planladığı bu evlilikle ilgili yıllar daha sonra bir CIA raporunda, “Aslında siyasi bir hareketti. Sünni prenses ile Şii veliahtın bu evliliği, farklı mezhebe ilişkin iki hanedan içindeki ilgiyi güçlendirecek ve Mısır ile İran’ı Orta Doğu’da daha da kuvvetli kılacaktı” sözleri yer aldı.
KIZ ÇOCUK DOĞURDUĞU İÇİN SEVİLMİYORDU
Tüm gözler onun üzerindeydi fakat Fevziye memnun değildi. Orta Doğu’nun en gelişmiş kentlerinden biri olan Kahire’den daha sonra Tahran, ‘Asya Venüsü’ne hiç de cazip gelmiyordu. Kraliçe’nin İran iklimine alışamaması niçiniyle sıhhatinin bozulması ve şahın öbür bayanları alenen Gülistan Sarayı’na getirerek kendisini aldatması üzere sebepler evliliğin bitmesi için aslında kafiydi. Üstelik lisanlara destan hoşluğu ve hüzünlü bakışlarıyla herkesi büyüleyen Fevziye, erkek yerine bir kız çocuk doğurması sebebiyle sarayda ve saray haricinde da sevilmiyordu.
‘Asya Venüsü’, sık sık baskıya ve ruhsal şiddete maruz kalıyordu. Hoşlar hoşu Kraliçe, İran’dan ayrılmadan evvel depresyon tedavisi görmek için Bağdat’taki bir ABD’li psikiyatriste müracaata karar verdi. Mutsuz geçen günlerin akabinde boşanmaya karar verdi. Takvimler 1945’i gösterdiğinde boşanmak için başlatacağı süreçlerin kâfi olacağını düşünüyordu. Lakin hesap edemediği fazlaca değerli bir şey vardı.
BAŞINA GELECEKLERDEN HABERSİZDİ
Kızı Şehnaz’ı alıp Kahire’ye dönmeye karar verdi. Kocası Muhammed İstek Pehlevi, eşinin bu isteğine karşı çıkmamış ve kabul etmişti. Fevziye, kocasının bu isteğine zorluk çıkartmaması karşısında şaşırmış hatta beklemeyeceği kadar olumlu bir reaksiyonla karşılaştığı için keyifli olmuştu. Ama işler aslında hiç de Fevziye’nin düşündüğü üzere değildi. Kraliçe olduğu İran’dan, Prenses olduğu Mısır’a dönmek istiyordu.
Kızıyla bir arada uçağa binen ‘Asya Venüsü’ artık Kahire uçuşunun başlamasını bekliyordu. Kocası Şah Muhammed İstek Pehlevi ise o sırada pistteydi. Kızı Şehnaz’ı bir defa daha öpmek istediğin Fevziye’ye iletti ve kızını piste çağırdı. Fevziye, kızı Şehnaz’ı babasının yanına göndermeyi kabul etti.
FİLM ÜZERE SAHNE
Minik Şehnaz uçaktan inince kapılar süratlice kapatıldı ve Şah Muhammed İstek Pehlevi’nin buyruğuyla Fevziye, kızı olmadan Kahire uçuşuna başladı. Kocasının kurduğu tuzağı epey geç fark eden ve durumdan hiç şüphelenmeyen Fevziye’nin kızıyla yaşadığı yıllar süren ayrılığı işte bu sinema üzere bir sahneyle başladı. Kızı olmadan Kahire’de mutsuz günler geçirmeye devam eden Fevziye, kendisine büyük bir acı yaşatan kocası Muhammed İstek Pehlevi’den resmi olarak lakin 17 Kasım 1948’te boşanabildi. Şah Muhammed İstek Pehlevi, Fevziye’den boşandıktan daha sonra evvel Süreyya Bahtiyari ile daha sonra ise Farah Diba ile evlendi.
KIZINA HASRET KALDI LAKİN PES ETMEDİ
Fevziye Fuad, Muhammed İstek Pehlevi’den boşandıktan beş ay daha sonra 28 Mart 1949’da Kahire’deki Kubbe Sarayı’nda Çerkez asıllı diplomat ve I. Faruk’un yaveri İsmail Hoş ile evlendi. Çiftin bir kızı bir de oğlu oldu. 1952’de ağabeyi Kral Faruk tahttan indirilip sürgüne gönderilince cumhuriyet ilan edildi ve kraliyet ailesi ülke dışına çıktı. Lakin ailesinin bilakis Fevziye doğup büyüdüğü Mısır’da kalmayı tercih etti. Kalan ömrünü İskenderiye ve Kahire’de geçirdi. 1994’te eşi, 2009’da ise kızı Nadia öldü. Dünyalar hoşu Mısır prensesi Fevziye’nin ihtişamlı ve acıklı hayatı epeyce sevdiği İskenderiye’de 2 Temmuz 2013’de 94 yaşında bitmiş oldu.
Fevziye, çabucak hemen 6 yaşındayken yollarının ayrıldığı Şehnaz’la yıllar daha sonra İsviçre’de bir-iki defa bir ortaya geldi. Lakin bu görüşmeler hiç de Fevziye’nin beklediği üzere ilerlemedi. Kızı Şehnaz, annesine karşı mesafeliydi. İkili birkaç kere görüştükten daha sonra tekrar hiçbir ortaya gelmedi.
Güzelliğiyle herkesi büyüleyen Fevziye Fuad, senelerca eski kocası yüzünden birinci kızına hasret bir biçimde yaşadı. Kızıyla yine bir ortaya gelme bahtı yakaladığında ise Şehnaz’ın kendisiyle bir bağ geliştirmeye istekli olmadığını fark etti ve durumu kabul etti. Yaşadığı bu büyük acıya karşın ise hiç bir vakit pes etmedi. Fevziye, yaşadığı zorluklara karşın kararlı duruşu ve kuvvetli karakteriyle günümüzde de birfazlaca bayana ilham kaynağı olmayı sürdürüyor.
İRAN ŞAHI’NIN OĞLUYLA EVLENMEYİ KABUL ETTİ
1900’lü yılların birinci yarısında, İran Şahı İstek Pehlevi kendisine Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ulu lider Mustafa kemal Atatürk’ü örnek alıyordu. Atatürk’ün inkılapları ve ileri görüşlülüğü, İran Şahı İstek Pehlevi’nin ülkesinde yapacağı atılımlar için her vakit rehberlik etmişti. Mustafa Kemal yaptıkları bir toplantıda Pehlevi’ye, Orta Doğu’da iki kuvvetli ülkenin bir akrabalık bağı kurmasının bölge için epey güzel sonuçlar verebileceğini söylemişti. O periyot Orta Doğu’da I. Faruk idaresindeki Mısır süratle gelişiyor ve modernleşiyordu. İran Şahı Pehlevi, işlerin pek de düzgün gitmediği ülkesi için Mısır ile akrabalık kurmanın mantıklı olabileceğini düşünerek veliahtı Muhammed İstek Pehlevi’ye bu fikri deklare etti.
Muhammed İstek Pehlevi, babasının fikrine sıcak bakınca, Mısır prenseslerinin fotoğrafları genç veliahta gösterildi. Aslında İranlı bir kıza aşık olan veliaht prens, Mısır Prensesi Fevziye’yi bir İngiliz mecmuasının kapağında görür görmez onunla evlenmek istedi. O sırada eğitimini tamamlayıp ülkesine dönen, sonrasındasındadan hoşluğu niçiniyle ‘Asya Venüsü’ lakabıyla tanınacak olan Fevziye ise sıkıcı bulduğu saray ömrüne ahenk sağlamaya çalışıyor ve İsviçre’deki özgür günlerini özlüyordu. Fevziye kendisini bu monoton hayattan kurtarabileceği kanısıyla Muhammed İstek Pehlevi ile evlenmeyi kabul etti.
MISIR PRENSESİ İRAN KRALİÇESİ OLDU
İki ülke içinde hazırlıklar iki tarafın da onayıyla çabucak başlatıldı. Muhammed İstek ve Fevziye düğündilk evvel birbirlerini yalnızca nişan merasiminde görmüşlerdi. Eğitimli ve dünyalar hoşu prensesin hayatı artık değişiyordu. Mısır’ın son prensesi ve İran’ın son imparatoriçesi Fevziye ve Muhammed İstek, 40 gün 40 gece süren merasimlerle 15 Mart 1939’da Kahire’deki Abdeen Sarayı’nda evlendi. Prenses Fevziye’nin acıklı günleri işte tam da bu evlilikle başladı.
Çiftin çocukları, evliliklerinden yaklaşık bir buçuk yıl daha sonra dünyaya geldi. Takvimler 27 Ekim 1940’ı gösterdiğinde Fevziye ve Muhammed İstek Pehlevi, Şehnaz ismini verdikleri kız çocuklarını kucaklarına aldı. Evliliğin mimarı olan İran Şahı İstek Pehlevi ise tahttaki son yılındaydı. Minik Şehnaz çabucak hemen 11 aylıkken, Prens Muhammed İstek Pehlevi, babasının tahttan çekilmesiyle İran’ın başına geçti. Takip eden yılda Kraliçe Fevziye’nin İngiliz fotoğrafçı Cecil Beaton tarafınca çekilen fotoğrafı, periyodun ünlü haber mecmuası ‘Life’ın 21 Eylül 1942 tarihindeki sayısının kapağı oldu.
İran Şahı İstek Pehlevi’nin planladığı bu evlilikle ilgili yıllar daha sonra bir CIA raporunda, “Aslında siyasi bir hareketti. Sünni prenses ile Şii veliahtın bu evliliği, farklı mezhebe ilişkin iki hanedan içindeki ilgiyi güçlendirecek ve Mısır ile İran’ı Orta Doğu’da daha da kuvvetli kılacaktı” sözleri yer aldı.
KIZ ÇOCUK DOĞURDUĞU İÇİN SEVİLMİYORDU
Tüm gözler onun üzerindeydi fakat Fevziye memnun değildi. Orta Doğu’nun en gelişmiş kentlerinden biri olan Kahire’den daha sonra Tahran, ‘Asya Venüsü’ne hiç de cazip gelmiyordu. Kraliçe’nin İran iklimine alışamaması niçiniyle sıhhatinin bozulması ve şahın öbür bayanları alenen Gülistan Sarayı’na getirerek kendisini aldatması üzere sebepler evliliğin bitmesi için aslında kafiydi. Üstelik lisanlara destan hoşluğu ve hüzünlü bakışlarıyla herkesi büyüleyen Fevziye, erkek yerine bir kız çocuk doğurması sebebiyle sarayda ve saray haricinde da sevilmiyordu.
‘Asya Venüsü’, sık sık baskıya ve ruhsal şiddete maruz kalıyordu. Hoşlar hoşu Kraliçe, İran’dan ayrılmadan evvel depresyon tedavisi görmek için Bağdat’taki bir ABD’li psikiyatriste müracaata karar verdi. Mutsuz geçen günlerin akabinde boşanmaya karar verdi. Takvimler 1945’i gösterdiğinde boşanmak için başlatacağı süreçlerin kâfi olacağını düşünüyordu. Lakin hesap edemediği fazlaca değerli bir şey vardı.
BAŞINA GELECEKLERDEN HABERSİZDİ
Kızı Şehnaz’ı alıp Kahire’ye dönmeye karar verdi. Kocası Muhammed İstek Pehlevi, eşinin bu isteğine karşı çıkmamış ve kabul etmişti. Fevziye, kocasının bu isteğine zorluk çıkartmaması karşısında şaşırmış hatta beklemeyeceği kadar olumlu bir reaksiyonla karşılaştığı için keyifli olmuştu. Ama işler aslında hiç de Fevziye’nin düşündüğü üzere değildi. Kraliçe olduğu İran’dan, Prenses olduğu Mısır’a dönmek istiyordu.
Kızıyla bir arada uçağa binen ‘Asya Venüsü’ artık Kahire uçuşunun başlamasını bekliyordu. Kocası Şah Muhammed İstek Pehlevi ise o sırada pistteydi. Kızı Şehnaz’ı bir defa daha öpmek istediğin Fevziye’ye iletti ve kızını piste çağırdı. Fevziye, kızı Şehnaz’ı babasının yanına göndermeyi kabul etti.
FİLM ÜZERE SAHNE
Minik Şehnaz uçaktan inince kapılar süratlice kapatıldı ve Şah Muhammed İstek Pehlevi’nin buyruğuyla Fevziye, kızı olmadan Kahire uçuşuna başladı. Kocasının kurduğu tuzağı epey geç fark eden ve durumdan hiç şüphelenmeyen Fevziye’nin kızıyla yaşadığı yıllar süren ayrılığı işte bu sinema üzere bir sahneyle başladı. Kızı olmadan Kahire’de mutsuz günler geçirmeye devam eden Fevziye, kendisine büyük bir acı yaşatan kocası Muhammed İstek Pehlevi’den resmi olarak lakin 17 Kasım 1948’te boşanabildi. Şah Muhammed İstek Pehlevi, Fevziye’den boşandıktan daha sonra evvel Süreyya Bahtiyari ile daha sonra ise Farah Diba ile evlendi.
KIZINA HASRET KALDI LAKİN PES ETMEDİ
Fevziye Fuad, Muhammed İstek Pehlevi’den boşandıktan beş ay daha sonra 28 Mart 1949’da Kahire’deki Kubbe Sarayı’nda Çerkez asıllı diplomat ve I. Faruk’un yaveri İsmail Hoş ile evlendi. Çiftin bir kızı bir de oğlu oldu. 1952’de ağabeyi Kral Faruk tahttan indirilip sürgüne gönderilince cumhuriyet ilan edildi ve kraliyet ailesi ülke dışına çıktı. Lakin ailesinin bilakis Fevziye doğup büyüdüğü Mısır’da kalmayı tercih etti. Kalan ömrünü İskenderiye ve Kahire’de geçirdi. 1994’te eşi, 2009’da ise kızı Nadia öldü. Dünyalar hoşu Mısır prensesi Fevziye’nin ihtişamlı ve acıklı hayatı epeyce sevdiği İskenderiye’de 2 Temmuz 2013’de 94 yaşında bitmiş oldu.
Fevziye, çabucak hemen 6 yaşındayken yollarının ayrıldığı Şehnaz’la yıllar daha sonra İsviçre’de bir-iki defa bir ortaya geldi. Lakin bu görüşmeler hiç de Fevziye’nin beklediği üzere ilerlemedi. Kızı Şehnaz, annesine karşı mesafeliydi. İkili birkaç kere görüştükten daha sonra tekrar hiçbir ortaya gelmedi.
Güzelliğiyle herkesi büyüleyen Fevziye Fuad, senelerca eski kocası yüzünden birinci kızına hasret bir biçimde yaşadı. Kızıyla yine bir ortaya gelme bahtı yakaladığında ise Şehnaz’ın kendisiyle bir bağ geliştirmeye istekli olmadığını fark etti ve durumu kabul etti. Yaşadığı bu büyük acıya karşın ise hiç bir vakit pes etmedi. Fevziye, yaşadığı zorluklara karşın kararlı duruşu ve kuvvetli karakteriyle günümüzde de birfazlaca bayana ilham kaynağı olmayı sürdürüyor.